EU tăng cường khả năng ứng phó thách thức

Tầm nhìn mới

Phát biểu tại buổi họp báo ngày 16-7, Chủ tịch EC nhấn mạnh đây là ngân sách cho một kỷ nguyên mới, phù hợp với tầm nhìn của châu Âu, giúp giải quyết các thách thức chung và củng cố khả năng tự chủ chiến lược của khối.

Một cuộc tập trận của các binh sĩ thành viên EU. Ảnh: EDA

Ngân sách lần này được cấu trúc lại theo 3 trụ cột chính. Trụ cột đầu tiên, mang tên “Các đối tác quốc gia và khu vực”, sẽ tập trung vào các chính sách nông nghiệp, thủy sản, gắn kết và xã hội với tổng kinh phí 865 tỷ EUR, nhằm đảm bảo phát triển hài hòa giữa các vùng lãnh thổ trong khối. Trụ cột thứ hai dành 410 tỷ EUR cho việc tăng cường năng lực cạnh tranh thông qua đầu tư vào nghiên cứu, đổi mới và công nghệ, góp phần củng cố vị thế kinh tế của EU trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt. Trụ cột thứ ba hướng tới chính sách đối ngoại, với tổng trị giá 200 tỷ EUR, trong đó nổi bật là khoản 100 tỷ EUR dành riêng cho Ukraine, phục vụ tái thiết và hỗ trợ tiến trình hội nhập.

Ngân sách này tương đương 1,26% GDP trung bình của EU và sẽ có hiệu lực trong 7 năm, bắt đầu từ năm 2028, nếu được Nghị viện châu Âu (EP) và các nước thành viên thông qua. Với việc công bố đề xuất này, EU chính thức khởi động tiến trình đàm phán ngân sách được dự báo sẽ kéo dài và nhiều tranh cãi giữa các nước thành viên và EP.

Tập trung kinh tế và quốc phòng

Một điểm mới đáng chú ý là việc thành lập Quỹ năng lực cạnh tranh châu Âu trị giá 410 tỷ EUR. Quỹ này nhằm khuyến khích thu hút đầu tư tư nhân và tối ưu hóa hiệu quả chi tiêu công, hướng tới mục tiêu hiện đại hóa nền kinh tế và tăng tính bền vững trong tăng trưởng. Trong số này, 131 tỷ EUR để hỗ trợ đầu tư vào quốc phòng và vũ trụ, tăng gấp 5 lần so với chi tiêu hiện tại.

Các quốc gia châu Âu đã cam kết rộng rãi trong năm nay sẽ tăng chi tiêu quốc phòng để ứng phó với các lo ngại về địa chính trị, qua đó thúc đẩy giá cổ phiếu của các công ty niêm yết trong lĩnh vực này và thu hút sự chú ý của vốn tư nhân. Hồi tháng 3, bà Ursula von der Leyen cho biết châu Âu đang trong “thời kỳ tái vũ trang” và có thể huy động 800 tỷ EUR đầu tư quốc phòng thông qua các khoản vay và các chương trình khác.

Theo CNBC, phản ứng trước đề xuất ngân sách của EU, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hà Lan Eelco Heinen cho rằng đề xuất ngân sách là “quá cao” và EU cần tập trung vào việc làm thế nào để chi tiêu hiệu quả hơn các khoản tiền hiện có. Trong khi đó, ông Carsten Brzeski, Giám đốc Kinh tế vĩ mô toàn cầu của Tập đoàn Tài chính, Ngân hàng đa quốc gia ING Research, đánh giá tổng thể ngân sách này phù hợp với kỳ vọng của EU, đánh dấu một bước đột phá. Tuy nhiên, theo ông, mức tăng vẫn còn quá nhỏ để đáp ứng tất cả các nhu cầu chi tiêu và đầu tư hiện tại của EU mà có thể tăng tới mức 2% GDP.

KHÁNH MINH tổng hợp