EU lên kế hoạch ngăn chặn hành vi né tránh thuế carbon

Cờ của Liên minh châu Âu (EU). Ảnh: IRNA/TTXVN

Theo Reuters ngày 3/9, EC cho biết sẽ đề xuất các biện pháp trong năm nay nhằm ngăn chặn tình trạng một số quốc gia và doanh nghiệp tìm cách né tránh cơ chế CBAM. Động thái này diễn ra trong bối cảnh xuất hiện lo ngại rằng các công ty Trung Quốc có thể điều chỉnh dòng thương mại để tránh mức thuế mới.

Từ tháng 1/2026, cơ chế CBAM là cơ chế thuế carbon đầu tiên trên thế giới sẽ chính thức có hiệu lực. Theo đó, Liên minh châu Âu (EU) sẽ áp phí đối với lượng khí thải CO2 phát sinh từ các sản phẩm nhập khẩu như thép, nhôm, xi măng và phân bón. Cơ chế này được thiết kế nhằm tạo sân chơi bình đẳng giữa nhà sản xuất nước ngoài và doanh nghiệp châu Âu, vốn đã phải chi trả chi phí phát thải theo thị trường carbon EU.

Tuy nhiên, giới chức EU lo ngại hệ thống có thể bị lợi dụng nếu các doanh nghiệp nước ngoài chỉ đơn giản chuyển hàng hóa có mức phát thải thấp sang châu Âu, trong khi vẫn sản xuất sản phẩm phát thải cao cho thị trường khác. Điều này cho phép họ né tránh thuế carbon của EU mà không cần cải thiện thực chất quy trình sản xuất.

Người phát ngôn EC cho biết Ủy ban này sẽ đề xuất các biện pháp đối phó vào cuối năm nay, đồng thời cân nhắc mở rộng phạm vi áp dụng CBAM đối với các sản phẩm hạ nguồn.

Một quan chức cấp cao EU đặt ra câu hỏi về cách đảm bảo hệ thống không bị lợi dụng, đặc biệt là từ phía Trung Quốc. Theo tiết lộ với Reuters, một trong những giải pháp đang được thảo luận là phân bổ định mức giá trị phát thải CO2 cho từng quốc gia hoặc từng doanh nghiệp, thay vì tính toán chi tiết cho từng lô hàng. Vị quan chức này nhấn mạnh cần tránh tình trạng doanh nghiệp chỉ sản xuất một phần hàng hóa với công nghệ phát thải thấp để xuất khẩu sang châu Âu, trong khi phần lớn sản xuất trong nước vẫn dựa trên phương pháp phát thải cao mà không có sự thay đổi thực chất.

Các hiệp hội ngành công nghiệp châu Âu cũng gây sức ép đối với EU và yêu cầu có biện pháp rõ ràng. Nhóm European Aluminium hồi tháng trước kêu gọi EU đơn giản hóa cơ chế bằng cách áp dụng một mức phát thải CO2 chung cho toàn bộ hàng nhôm nhập khẩu từ một quốc gia, bất kể quy trình sản xuất của từng công ty. Giải pháp này sẽ giúp việc áp thuế dễ thực thi hơn, nhưng có thể gặp phản đối từ các nhà sản xuất nước ngoài, vì họ sẽ mất cơ hội giảm gánh nặng thuế quan khi chủ động cắt giảm phát thải.

Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc