EU đạt thỏa thuận tăng cường ưu đãi thương mại cho các nước đang phát triển

Cờ Liên minh châu Âu tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN

Liên minh châu Âu (EU) vừa đạt được thỏa thuận tạm thời giữa Hội đồng và Nghị viện châu Âu về việc sửa đổi Hệ thống Ưu đãi Thuế quan Phổ cập (GSP), nhằm củng cố các ưu đãi thương mại dành cho những nước đang phát triển.

Đây là bước tiến quan trọng trong nỗ lực của EU hỗ trợ phát triển bền vững thông qua thương mại, đồng thời tăng cường giám sát, minh bạch và trách nhiệm của các quốc gia thụ hưởng.

Thỏa thuận được đưa ra trong khuôn khổ cuộc họp của Hội đồng Nội vụ EU hôm 1/12 tại Brussels, dưới sự chủ trì của Đan Mạch trên cương vị Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU.

Theo thỏa thuận, khuôn khổ GSP sửa đổi bổ sung nhiều cải tiến nổi bật, trong đó có sự liên kết chặt chẽ hơn giữa ưu đãi thương mại với việc tôn trọng nhân quyền, quản trị tốt và bảo vệ môi trường. Một cơ chế mới cũng được đưa vào, theo đó ưu đãi GSP có thể bị rút lại nếu quốc gia thụ hưởng không hợp tác với EU trong việc tiếp nhận lại công dân của mình đang hiện diện bất hợp pháp tại EU.

Bộ trưởng Ngoại giao Đan Mạch, Lars Løkke Rasmussen, thay mặt nước chủ nhà, cho biết ông hài lòng với thỏa thuận này, đồng thời nhấn mạnh rằng EU củng cố hỗ trợ cho các nước đang phát triển thông qua thương mại và tiếp cận Thị trường Chung. Ông cũng nêu rõ những ưu đãi thương mại cần được gắn với việc tuân thủ các chuẩn mực về nhân quyền, bảo vệ môi trường, quản trị tốt, và hợp tác về di cư.

Khuôn khổ sửa đổi vẫn giữ ba trụ cột chính của GSP hiện hành, gồm GSP Tiêu chuẩn, GSP+ và EBA (Mọi thứ trừ vũ khí), nhưng được bổ sung nhiều cải tiến quan trọng. Theo đó, các nước thụ hưởng GSP phải tôn trọng thêm những công ước quốc tế về nhân quyền, lao động và môi trường, đồng thời áp dụng cơ chế rút ưu đãi nhanh chóng trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, các tiêu chí về khả năng bảo đảm nguồn cung lâu dài, minh bạch và giám sát việc thực hiện cam kết GSP+ cũng được tăng cường. Ngưỡng chuyển đổi cũng được điều chỉnh, nhằm tập trung ưu đãi vào các sản phẩm kém cạnh tranh hơn và mở rộng cơ hội cho những nước thụ hưởng khác.

Các quy định về xuất xứ hàng hóa cũng được làm rõ nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển, tài chính và thương mại của những nước thụ hưởng. Đồng thời, cơ chế bảo vệ đối với hàng nhập khẩu nhạy cảm, đặc biệt là gạo, dệt may và ethanol, được áp dụng nhằm ngăn chặn sự xáo trộn nghiêm trọng trên thị trường EU. Cơ chế này được thiết kế tự động nhưng chỉ áp dụng khi giá trị nhập khẩu vượt ngưỡng cụ thể, đồng thời không áp dụng cho các nước EBA.

Lần đầu tiên, cơ chế GSP được gắn với nghĩa vụ hợp tác trong việc tiếp nhận lại công dân của các nước thụ hưởng. Theo đó, Ủy ban châu Âu sẽ theo dõi việc thực hiện nghĩa vụ này, có quyền can thiệp khi cần thiết và phải thông báo cho Nghị viện cùng Hội đồng để đảm bảo tính minh bạch.

Thỏa thuận tạm thời này sẽ được Hội đồng và Nghị viện châu Âu phê chuẩn trước khi chính thức thông qua và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2027. Hệ thống GSP của EU, thông qua ba cơ chế GSP Tiêu chuẩn, GSP+ và EBA, cung cấp các ưu đãi về thuế quan nhằm hỗ trợ những nước đang phát triển dễ bị tổn thương tiếp cận thị trường EU, đồng thời thúc đẩy tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về nhân quyền, lao động, môi trường và quản trị tốt.

Hương Giang/vnanet.vn