Estonia cáo buộc chiến đấu cơ Nga vi phạm không phận, yêu cầu NATO kích hoạt Điều 4

Ngày 19-9, Estonia cáo buộc ba chiến đấu cơ Nga đã vi phạm không phận Estonia trong 12 phút, mô tả vụ việc là sự “ngang nhiên chưa từng có”, theo hãng tin Reuters.

Estonia - một thành viên của NATO - cho biết ba chiến đấu cơ MiG-31 đã xâm nhập trái phép không phận Estonia trong tổng cộng 12 phút trước khi bị buộc phải rút lui.

Estonia nói rằng khoảng thời gian 12 phút đủ để những máy bay tốc độ cao này bay qua một vùng rộng lớn của đất nước.

Chiến đấu cơ MiG-31. Ảnh minh họa: BỘ QUỐC PHÒNG NGA

“Trong năm nay Nga đã bốn lần vi phạm không phận Estonia, vốn đã là điều không thể chấp nhận, nhưng vụ vi phạm hôm nay, khi ba chiến đấu cơ cùng lúc tiến vào không phận của chúng tôi, thì thật sự là điều ngang nhiên chưa từng có” - Ngoại trưởng Estonia, ông Margus Tsahkna, nói.

Estonia cho biết vụ vi phạm không phận xảy ra vào sáng 19-9 (giờ địa phương) tại khu vực đảo Vaindloo, cách thủ đô Tallinn khoảng 100 km.

Các chiến đấu cơ không có kế hoạch bay, tắt bộ phát tín hiệu và không liên lạc với kiểm soát không lưu.

Thủ tướng Estonia - ông Kristen Michal cho biết nước này đã quyết định yêu cầu NATO mở tham vấn theo Điều 4, đồng thời nói rằng các chiến đấu cơ Nga đã bay sâu khoảng 9 km vào không phận NATO trước khi bị các tiêm kích F-35 của Ý, hiện đóng tại một căn cứ ở Estonia, buộc phải rút lui.

Tiêm kích F-35. Ảnh: KHÔNG QUÂN MỸ

“Chúng tôi coi việc tham vấn với các đồng minh là điều cần thiết để đảm bảo nhận thức chung về tình hình và thống nhất các bước đi chung tiếp theo. Toàn bộ liên minh đều đang nhìn nhận nghiêm túc sự việc này” - ông Michal nói.

Ngoại trưởng Estonia - ông Margus Tsahkna gợi ý rằng Estonia sẽ đề nghị các đồng minh tăng cường hệ thống phòng không.

“Đây là một hành động khiêu khích rất rõ ràng. Chắc chắn nó được thực hiện với mục đích như vậy. Và đó là lý do chúng tôi kêu gọi tham vấn chính trị theo Điều 4” - ông Tsahkna nói với Reuters.

Điều 4 của NATO quy định các nước thành viên có quyền yêu cầu tham vấn chung khi “toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của bất kỳ bên nào bị đe dọa”.

Estonia cho hay nước này đã triệu tập nhà ngoại giao Nga cấp cao nhất tại Tallinn và gửi công hàm phản đối.

Cùng ngày, Ba Lan cáo buộc hai chiến đấu cơ Nga đã vi phạm vùng an toàn của giàn khoan Petrobaltic trên biển Baltic.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 20-9 khẳng định 3 chiến đấu cơ MiG-31 của Nga đã thực hiện chuyến bay theo lịch trình từ Karelia đến vùng Kaliningrad mà không vi phạm không phận Estonia, theo hãng thông tấn TASS.

Vào ngày 19-9, 3 máy bay chiến đấu MiG-31 của Nga đã thực hiện chuyến bay theo lịch trình từ Karelia đến một sân bay ở vùng Kaliningrad. Chuyến bay được thực hiện theo đúng quy định không phận quốc tế, không vi phạm biên giới của các quốc gia khác, điều này đã được xác nhận bằng giám sát khách quan. Trong suốt chuyến bay, máy bay Nga không đi chệch khỏi đường bay đã thỏa thuận và không vi phạm không phận Estonia. Đường bay của máy bay nằm trên vùng biển trung lập của Biển Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3 km" - tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga cho biết.

Diễn biến trên xuất hiện sau khi hai thành viên NATO là Ba Lan và Romania tuần qua cáo buộc máy bay không người lái (UAV) Nga xâm phạm không phận các nước này.

Châu Âu nhanh chóng lên tiếng sau diễn biến tại Estonia.

“Đây không phải là sự cố tình cờ” - Đại diện cấp cao phụ trách chính sách đối ngoại EU và là cựu Thủ tướng Estonia, bà Kaja Kallas, nói.

Ukraine gọi vụ xâm việc là một biện pháp gây bất ổn mới, không thể chấp nhận được từ phía Nga, đồng thời khẳng định sát cánh cùng Estonia.

“Cần có hành động mạnh mẽ, cả chung và từ từng quốc gia” - Tổng thống Ukraine, ông Volodymyr Zelensky, viết trên Telegram.

Bộ trưởng Quốc phòng Lithuania - bà Dovile Sakaliene cho rằng NATO cần khẩn trương triển khai năng lực phòng không tới các quốc gia tuyến đầu.

“Chúng ta đang bị thử thách, công dân của chúng ta bị đe dọa gần như mỗi ngày. Điều này có nghĩa là chúng ta cần tập hợp năng lực từ các đồng minh để bố trí ngay sát biên giới, bởi đó cũng chính là biên giới của NATO” - bà Sakaliene lưu ý.

Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Vassily Nebenzia nói với Reuters rằng ông không biết về sự việc, nhưng cho biết ông không tin những gì Estonia nói về Nga.

THẢO VY