Ðề xuất điều chỉnh ranh giới, diện tích Khu bảo tồn biển Hòn Cau

Một góc Khu bảo tồn biển Hòn Cau

Chồng lấn diện tích

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tại KBT biển Hòn Cau có sự chồng lấn diện tích với các dự án kinh tế trọng điểm quốc gia, nhất là Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân, Cảng Quốc tế Vĩnh Tân, dự án Chứa chất nạo vét của cụm dự án điện và cảng quốc tế Vĩnh Tân. Trong suốt một thời gian dài, vấn đề chồng lấn tại KBT biển Hòn Cau chưa được xử lý. Điều này không những ảnh hưởng đến chức năng của KBT biển, khó đáp ứng được các mục tiêu bảo tồn đã đề ra mà còn ảnh hưởng đến việc triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội.

Năm 2019, Chính phủ ban hành Nghị định liên quan đến Luật Thủy sản. Trong đó, quy định về các phân khu chức năng của khu bảo tồn biển và các quy định quản lý trong từng phân khu chức năng có sự điều chỉnh lại so với Nghị định 57/2008/NĐ-CP trước đây. Cụ thể, KBT biển được phân thành 3 phân khu chức năng là: phân khu bảo vệ nghiêm ngặt; phân khu phục hồi sinh thái; phân khu dịch vụ - hành chính và vùng đệm. Đồng thời, quy định các KBT biển được lập trước đây phải rà soát, bổ sung, hoàn thiện quy chế quản lý.

Do đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Thuận trước đây đã tham mưu UBND tỉnh Bình Thuận phê duyệt đề cương Nhiệm vụ - dự toán kinh phí đề án “Rà soát, điều chỉnh phân khu chức năng và ranh giới Khu Bảo tồn biển Hòn Cau” vào năm 2020 (đề án). Mục tiêu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo tồn và sử dụng hợp lý tài nguyên đa dạng sinh học, nhận diện và giảm thiểu tối đa các yếu tố tác động tiêu cực đến hệ sinh thái biển, giải quyết hài hòa mục tiêu bảo tồn biển với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo hướng bền vững.

Theo đó, nội dung đề án đề xuất phương án điều chỉnh KBT biển Hòn Cau với tổng diện tích là 15.707,3 ha (gồm 15.639,3 ha biển và 68 ha đất), tăng 3.279,3 ha biển và giảm 72 ha đất so với hiện trạng phê duyệt trước đây. Trong đó, cơ bản giữ nguyên khu vực trọng điểm bảo tồn biển. Đồng thời, chỉ điều chỉnh đưa khu vực biển ven bờ phía Bắc, nơi hiện trạng đang chồng lấn các quy hoạch ngành quốc gia và các dự án phát triển kinh tế trọng điểm của quốc gia, của tỉnh và có dấu hiệu suy thoái đa dạng sinh học ra khỏi phạm vi KBT biển. Cùng với đó, mở rộng phạm vi ranh giới KBT biển về phía Nam, khu vực đáp ứng các tiêu chí về bảo tồn biển; điều chỉnh ranh giới phía bờ được cách ra xa bờ (cách bờ từ 300 - 1.100 m) để hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động hiện hữu của ngư dân địa phương và các hoạt động kinh tế.

Tuy nhiên, giữa đề án với Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2024 (Quy hoạch 389/TTg) có sự chênh lệch về diện tích, ranh giới KBT biển Hòn Cau (diện tích đất đảo Hòn Cau là 68 ha).

Khu vực đảo Hòn Cau

Đề xuất phương án

Mới đây, UBND tỉnh đã có cuộc họp, nghe Sở Nông nghiệp và Môi trường báo cáo về KBT biển Hòn Cau. Theo đó, đến nay, việc triển khai đề án đã hoàn thành đầy đủ các bước theo quy trình, thủ tục điều chỉnh ranh giới, diện tích KBT biển. Tuy nhiên, vướng mắc là quy mô, diện tích KBT biển Hòn Cau theo Quy hoạch 389/TTg là 12.500 ha. Trong khi đó, đơn vị tư vấn đã đề xuất điều chỉnh ranh giới KBT biển phía bờ biển cách bờ từ 300 - 500 m, diện tích KBT biển Hòn Cau là 11.950 ha, giảm khoảng 550 ha so với diện tích quy hoạch KBT đã được Thủ tướng phê duyệt (chưa bảo đảm về diện tích).

Vì vậy, để giải quyết các khó khăn, vướng mắc, chủ đề án và đơn vị tư vấn đã đề xuất 2 phương án điều chỉnh ranh giới, diện tích các phân khu chức năng của KBT biển Hòn Cau. Trong đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường chọn phương án 1, với diện tích KBT biển Hòn Cau sau khi điều chỉnh là 12.500 ha; trong đó, diện tích biển 12.432 ha, diện tích đất (Hòn Cau) 68 ha. Về các phân khu chức năng theo phương án 1: Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt với 455,99 ha, bao gồm 417 ha biển và 38,99 ha đất (khu vực I, khu vực III) trên đảo Hòn Cau. Phân khu phục hồi sinh thái 859,9 ha biển, gồm 3 khu vực: phục hồi sinh thái Vĩnh Tân - Vĩnh Hảo (418 ha); phục hồi sinh thái Phước Thể (273 ha); phục hồi sinh thái La Gàn (168,9 ha).

Phân khu dịch vụ - hành chính với diện tích 11.184,11 ha, bao gồm 11.155,1 ha biển (gồm 6 khu vực nằm ngoài các phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái) và 29,01 ha đất (khu vực II) trên đảo Hòn Cau.

So sánh phương án 1 với hiện trạng cho thấy, tổng diện tích KBT biển Hòn Cau sau điều chỉnh không thay đổi (12.500 ha) nhưng giảm 72 ha đất trên đảo Hòn Cau (do cập nhật hiện trạng diện tích đất theo thống kê đất năm 2022 của UBND tỉnh Bình Thuận. Ranh giới KBT biển có sự thay đổi, đã điều chỉnh đưa ra ngoài phần phía Bắc và mở rộng về phía Nam và Tây Nam với diện tích là 8.446,6 ha. Phương án cũng điều chỉnh ranh giới và diện tích tại tất cả các phân khu chức năng. Cụ thể, tại phân khu bảo vệ nghiêm ngặt: điều chỉnh mở rộng 207 ha Hòn Cau và giảm 900 ha tại bãi cạn Breda. Với phân khu phục hồi sinh thái, giảm 900 ha tại Vĩnh Tân - Vĩnh Hảo đồng thời, thiết lập mới 2 khu vực mới tại Phước Thể (273 ha) và La Gàn (168,9 ha). Phân khu dịch vụ hành chính có diện tích tăng thêm 1.925,1 ha biển và 29,01 ha đất tại Hòn Cau (nhận từ vùng bảo vệ nghiêm ngặt).

Được biết, hiện nay UBND tỉnh cơ bản thống nhất theo đề xuất của Sở Nông nghiệp và Môi trường tại phương án 1. Đồng thời, sẽ có một số chỉ đạo cụ thể hơn trong việc rà soát các quy hoạch có liên quan.

Kiều Hằng .