Duy trì ổn định dòng chảy thương mại Bắc Mỹ

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum (phải) trong cuộc gặp Thủ tướng Canada Mark Carney đang ở thăm Mexico, ngày 18/9/2025. (Ảnh: THX/TTXVN)

Động thái này không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước mà còn nhằm bảo vệ Hiệp định Thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) với mong muốn đưa khu vực Bắc Mỹ trở thành “nền kinh tế đáng mơ ước của thế giới”.

Thỏa thuận hợp tác giữa Canada và Mexico được ký kết trong chuyến công du hai ngày mới đây của Thủ tướng Canada Mark Carney tới Mexico. Với cam kết của các nhà lãnh đạo hai nước làm sâu sắc hơn quan hệ song phương, hai bên đã ký hiệp định nhằm tăng cường quan hệ thương mại và hợp tác để xây dựng cơ sở hạ tầng như cảng biển, đường sắt và hành lang năng lượng, đồng thời giải quyết tội phạm và bảo vệ môi trường.

Thỏa thuận này cũng bao gồm kế hoạch cho một phái đoàn thương mại đến Mexico và 9,9 triệu USD tài trợ cho các dự án do Liên hợp quốc dẫn đầu nhằm chống ma túy và hỗ trợ hội nhập người di cư. Một điều đáng chú ý, các nhà lãnh đạo Mexico và Canada cam kết duy trì quan hệ đối tác với Mỹ khi bà Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bày tỏ lạc quan về tương lai của USMCA, dù Mỹ muốn đàm phán lại thỏa thuận này nhằm đem lại lợi thế hơn cho các nhà sản xuất của Xứ cờ hoa.

Là chuyến thăm đầu tiên của một thủ tướng Canada tới Mexico sau 8 năm, chuyến công du của ông Carney tới Mexico được đánh giá sẽ thúc đẩy quan hệ hai nước bước sang một giai đoạn phát triển mới. Canada hiện là đối tác thương mại lớn thứ 5 của Mexico, trong khi Mexico đứng thứ 3 trong số các thị trường lớn nhất của Canada tại khu vực Mỹ Latin.

Năm 2024, kim ngạch thương mại hàng hóa giữa hai nước đạt 31,8 tỷ USD. Bộ trưởng Ngoại giao Canada Anita Anand cho biết, hai bên nhất trí xây dựng một kế hoạch hợp tác nhằm tăng cường quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực, trong đó tập trung vào nhiều yếu tố như chuỗi cung ứng có khả năng chống chịu, tuyến thương mại liên cảng, trí tuệ nhân tạo và nền kinh tế số cùng an ninh năng lượng.

Chuyến thăm Mexico của nhà lãnh đạo Canada diễn ra khi Canada, Mexico và Mỹ bắt đầu các cuộc tham vấn công khai trước cuộc đánh giá hiệu quả của USMCA dự kiến vào năm 2026. Ngoài mục đích chuyến thăm là nhằm cải thiện quan hệ song phương, hai nhà lãnh đạo Canada và Mexico còn tìm kiếm lập trường chung trong các cuộc đàm phán thương mại quan trọng với Mỹ.

Các cuộc rà soát thỏa thuận thương mại tự do Bắc Mỹ được tiến hành trong bối cảnh Mỹ vừa quyết định áp mức thuế 35% từ ngày 1/8 đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Canada, tăng so với mức 25% trước đó. Mặc dù hơn 85% hoạt động thương mại giữa Canada và Mỹ hiện vẫn được miễn thuế, song Canada cho rằng các mặt hàng tuân thủ Hiệp định Thương mại tự do 3 bên USMCA đáng lẽ phải tiếp tục được bảo hộ.

Sau khi Washington quyết định áp thuế đối với một số mặt hàng nằm ngoài phạm vi USMCA, Canada đang tiến hành đàm phán với Mỹ về một hiệp định thương mại song phương mới. Ottawa theo đuổi cách tiếp cận ôn hòa hơn trong đàm phán thương mại với Mỹ, trong đó sẽ tập trung vào những lĩnh vực chiến lược vẫn còn bị áp thuế như thép, nhôm, ô-tô, gỗ và chuẩn bị cho kỳ rà soát USMCA vào năm 2026. Giới doanh nghiệp Canada kêu gọi chính phủ ưu tiên bảo đảm thành công của đợt rà soát và gia hạn USMCA, coi đây là công cụ quan trọng để bảo vệ nền kinh tế trước các biện pháp bảo hộ thương mại.

Trong khi đó, Mexico đã tạm tránh được mức thuế 30% nhờ đạt thỏa thuận trì hoãn trong 90 ngày để đàm phán thêm với Mỹ. Thông qua các cuộc đối thoại cấp cao, Mỹ đã gia hạn 90 ngày trước khi chính thức áp dụng mức thuế đối với Mexico, đồng thời cam kết điều chỉnh các rào cản phi thuế quan để tránh xung đột thương mại sâu hơn.

Mexico, nền kinh tế lớn thứ 2 khu vực Mỹ Latin, sau Brazil - phụ thuộc nhiều vào Mỹ, thị trường của hơn 80% kim ngạch xuất khẩu nước này. Tuy nhiên, Mỹ vẫn áp mức thuế quan 25% đối với ngành ô-tô và 50% cho các sản phẩm thép, nhôm của Mexico trong bối cảnh hiện nay, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bày tỏ mong muốn đạt được “những điều kiện tốt hơn” trong quan hệ thương mại với Mỹ.

Cuộc rà soát Hiệp định USMCA mà 3 quốc gia thành viên đang chuẩn bị tiến hành sẽ là bước ngoặt có thể làm thay đổi sâu sắc môi trường thương mại nếu Mỹ tiếp tục siết các điều khoản ưu đãi. Trong bối cảnh đó, bên cạnh sử dụng cách tiếp cận mềm mỏng hơn với Mỹ, việc Mexico và Canada tăng cường hợp tác song phương, cùng cam kết bảo vệ thỏa thuận USMCA đem lại triển vọng lạc quan nhằm có được các điều kiện tốt hơn trong thương mại với nền kinh tế số một thế giới, góp phần bảo đảm dòng chảy thương mại ổn định ở khu vực Bắc Mỹ.

ANH THƯ