Đừng dại cho người khác mượn GPLX 'thế thân' đóng phạt nguội, có thể 'dính' hình sự

Cho mượn, cho thuê GPLX ngày càng phổ biến

Thời gian gần đây, cơ quan chức năng tăng cường xử lý vi phạm giao thông qua hình thức phạt nguội bằng hệ thống camera giám sát phủ kín nhiều tuyến đường.

Đặc biệt, khi áp dụng Nghị định 168/2024/NĐ-CP, mức phạt nhiều lỗi vi phạm đã tăng vài chục lần, tài xế đồng thời bị trừ điểm, thậm chí tước GPLX khiến nhiều người dân lo ngại khi lái xe ra đường.

Nhiều người mượn GPLX của người quen để "đứng tên" đóng phạt nguội. Ảnh minh họa

Anh Nguyễn Văn P. (ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) vừa nhận được giấy thông báo phạt nguội với hành vi vượt quá tốc độ với mức 82/60 km/h.

Với mức vi phạm này, anh P. sẽ bị phạt 7 triệu đồng, đồng thời bị trừ 4 điểm trên GPLX. Tuy nhiên, trước đó, anh đã bị trừ 8 điểm, do vậy nếu bị trừ thêm sẽ coi như bị tước GPLX.

Để đối phó, anh P. đã dùng chiêu "ve sầu thoát xác" khi lấy GPLX của vợ là chị T. để làm việc với cơ quan công an đóng phạt nguội, coi như hôm đó chị T. là người cầm lái.

Bản thân chị T. vợ anh dù có giấy phép từ lâu nhưng gần như không bao giờ trực tiếp cầm lái, do vậy, việc bị trừ vài điểm trên GPLX không là vấn đề lớn.

Trường hợp "cái khó ló cái khôn" như của vợ chồng anh P, chị T. không phải hiếm gặp. Nhiều tài xế khi nhận được giấy thông báo phạt nguội với các lỗi nặng phải trừ điểm hoặc giữ GPLX đã không tự mình đi giải quyết mà chủ động nhờ người khác "thế thân".

Hay gặp nhất là các ông chồng lấy GPLX của vợ, người thân, bạn bè ít dùng để đóng phạt nguội.

Thậm chí hiện nay, nhiều hội nhóm trên mạng xã hội cũng công khai giao dịch vụ “cho thuê” GPLX để đóng phạt nguội với mức giá dao động từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng cho mỗi tháng bị giữ.

Người cho thuê thường là những người rất ít sử dụng đến GPLX, hoặc không còn sử dụng nữa. Thậm chí, người vi phạm chỉ cần cung cấp ảnh thông báo phạt nguội, bên dịch vụ sẽ "lo" trọn gói mọi thủ tục nộp phạt và nhận biên lai hộ.

Nhiều hội nhóm cho thuê GPLX nở rộ, thu hút cả người thuê lẫn người cho thuê. Ảnh chụp màn hình

Nhiều hệ lụy tiềm ẩn

Theo các chuyên gia, hành vi tưởng chừng “vô hại” này lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính những người cho mượn bằng lái.

Đầu tiên, đây là hành vi gian dối trong quá trình xử lý vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt bổ sung hoặc truy cứu trách nhiệm nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, việc để người khác đứng tên "thế thân" cũng khiến cơ quan chức năng không thể thống kê, đánh giá chính xác mức độ vi phạm của tài xế thật sự – từ đó ảnh hưởng đến việc xem xét gia hạn, cấp mới hay thu hồi GPLX.

Trên thực tế, việc "để người khác sử dụng GPLX của mình" là một trong những trường hợp có thể bị thu hồi.

Cụ thể, theo khoản 14, điều 33, Thông tư 12/2017/TT-BGTVT (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 05/2024/TT-BGTVT) quy định các trường hợp bị thu hồi giấy phép lái xe bao gồm: Người lái xe có hành vi gian dối để được cấp giấy phép lái xe; tẩy xóa, làm sai lệch thông tin trên giấy phép; để người khác sử dụng giấy phép lái xe của mình; giấy phép cấp cho người không đủ điều kiện; có sai sót về thông tin cá nhân, ngày trúng tuyển hoặc người ký bằng; kết quả khám sức khỏe xác định có chất ma túy trong cơ thể.

Đáng chú ý, khi đã bị thu hồi giấy phép lái xe vì lý do trên, người lái muốn được cấp lại sẽ phải đăng ký sát hạch lái xe như thi lần đầu.

Điều này được quy định tại khoản 16, điều 33 của Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, thời hạn 1 năm kể từ ngày quyết định có hiệu lực mới được phép thi sát hạch lại.

CSGT giám sát hệ thống camera phạt nguội. Ảnh: Đình Hiếu

Không chỉ có nguy cơ bị các lực lượng chức năng thu hồi GPLX và khó khăn trong quá trình cấp lại, người cho mượn, cho thuê GPLX có thể phải đối mặt với những nguy cơ cao khác, thậm chí có thể "dính" đến hình sự.

Trao đổi với VietNamNet, luật sư Lê Văn Kiên - Trưởng Văn phòng luật sư Ánh sáng công lý (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, người cho mượn, cho thuê GPLX có thể bị xử lý hình sự nếu hành vi này gây hậu quả nghiêm trọng.

Ông Kiên dẫn chứng một số trường hợp như người điều khiển phương tiện ngay tại thời điểm đó vi phạm giao thông nghiêm trọng, gây tai nạn, liên quan trực tiếp đến một vụ án mạng, buôn bán ma túy.... người cho mượn GPLX lúc này dù không trực tiếp vi phạm cũng có thể bị liên đới, thậm chị bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức hoặc che giấu tội phạm.

"Chủ thể tội che giấu tội phạm là bất kỳ người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Điều 313 Bộ luật Hình sự quy định hình phạt đối với tội che giấu tội phạm là phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm; còn tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức có thể bị phạt tù giam tối đa đến 7 năm theo Điều 341 Bộ luật Hình sự", luật sư Lê Văn Kiên viện dẫn.

Theo vị chuyên gia pháp lý này, việc mượn, thuê GPLX thể hiện sự thiếu ý thức tuân thủ pháp luật giao thông của một bộ phận người dân.

Tuy nhiên, việc này hoàn toàn có thể bị các lực lượng chức năng như CSGT phát hiện nhờ đối chiếu với hình ảnh trên camera phạt nguội độ phân giải cao cũng như các biện pháp nghiệp vụ khác.

"Thay vì chấp hành nghiêm quy định, nhiều người chọn cách 'lách luật' để không bị ghi nhận lỗi, tiếp tục tái phạm. Tuy nhiên, ngay chính những người đưa GPLX của mình để cho người khác mượn cũng cần nhận thức được sự nguy hiểm của hành vi này để sẵn sàng 'nói không' khi có ai đó cần mượn", luật sư Kiên chia sẻ.

Bạn có góc nhìn (hoặc có trải nghiệm) nào về vấn đề trên? Hãy chia sẻ bài viết về Báo VietNamNet theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Hoàng Hiệp