Dùng AI kiểm soát hàng giả

Làm thế nào để bảo vệ người tiêu dùng và xây dựng môi trường số lành mạnh đang là vấn đề cấp thiết. Phóng viên Báo Người Lao Động đã trao đổi với ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP HCM, để hiểu rõ hơn về thực trạng và giải pháp cho vấn đề này.

Phóng viên: Thưa ông, so với buôn bán truyền thống, hành vi vi phạm trên TMĐT hiện nay có điểm gì đáng lo ngại?

- Ông NGUYỄN QUANG HUY: TMĐT cho phép người bán ẩn danh, dùng thông tin giả, giao hàng xuyên tỉnh hoặc điều hành từ nước ngoài. Điều này khiến việc kiểm tra, xử lý khó khăn hơn nhiều. Các đối tượng còn sử dụng hình ảnh quảng cáo đẹp để bán hàng kém chất lượng, tạo website, fanpage "nhái" thương hiệu lớn nhằm lừa đảo.

Ông Nguyễn Quang Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP HCM

Đáng chú ý, chúng tôi ghi nhận việc dùng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), giả khuôn mặt (deepfake) để mạo danh người nổi tiếng nhằm tạo quảng cáo giả, rất khó phân biệt. Các website, fanpage còn sao chép gần giống thương hiệu uy tín để đánh vào nhóm người dùng thiếu hiểu biết công nghệ.

Vậy đâu là "nút thắt" lớn nhất trong việc truy vết và xử lý vi phạm TMĐT hiện nay?

- Vấn đề lớn nhất là tính ẩn danh và phân tán thông tin. Người bán dùng địa chỉ ảo, số điện thoại không chính chủ, giao dịch qua nhiều trung gian nên rất khó truy vết.

Chúng tôi liên tục khuyến cáo cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh TMĐT cần tuân thủ nghiêm pháp luật, đặc biệt là Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP về TMĐT. Người bán phải minh bạch thông tin, không quảng cáo sai sự thật, không thu thập hay mua bán dữ liệu cá nhân trái phép. Với sản phẩm ảnh hưởng sức khỏe, thông tin quảng cáo càng phải trung thực và có căn cứ khoa học.

Từ góc độ quản lý, ông đánh giá thế nào về tầm nhìn dài hạn để phát triển TMĐT lành mạnh tại TP HCM?

- Chúng tôi xác định 4 định hướng trọng tâm để phát triển TMĐT lành mạnh và bền vững.

Trước hết là hoàn thiện hành lang pháp lý, thông qua việc rà soát thực tiễn và kiến nghị điều chỉnh, bổ sung các quy định liên quan TMĐT, đặc biệt với các mô hình kinh doanh mới liên quan KOL, KOC. Tiếp theo là nâng cao năng lực giám sát, bằng cách tổ chức đào tạo chuyên sâu, trang bị kỹ năng điều tra số cho lực lượng quản lý thị trường để bắt kịp phương thức hoạt động ngày càng tinh vi của các đối tượng vi phạm.

Song song đó, chúng tôi đề xuất ứng dụng công nghệ hiện đại như AI và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) nhằm phát hiện sớm hành vi rao bán hàng giả và xây dựng kế hoạch kiểm tra hiệu quả hơn. Sự phối hợp từ cộng đồng và truyền thông là rất quan trọng. Việc đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, khuyến khích tố giác vi phạm, đồng thời xây dựng cơ chế bảo vệ người phản ánh sẽ góp phần tạo nên một môi trường số an toàn, minh bạch.

Thanh Nhân thực hiện