Đưa thể chế pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh, động lực phát triển đất nước

Sáng 22/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã chủ trì và có bài phát biểu quan trọng khai mạc Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội với chủ đề “Hoàn thiện thể chế, pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới”.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh những thành tựu quan trọng nổi bật của công tác lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, đồng thời chỉ ra khó khăn, hạn chế và những yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm của công tác lập pháp trong thời gian tới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì và phát biểu khai mạc tại Diễn đàn.

Theo đó, Chủ tịch Quốc hội đánh giá công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV có nhiều đổi mới, phát huy vai trò “đi trước một bước về thể chế”, khẳng định vị trí trung tâm của Quốc hội trong việc hoàn thiện thể chế.

Ông cũng thẳng thắn nhìn nhận một số hạn chế như việc hoàn thiện thể chế chưa hoàn toàn đáp ứng yêu cầu của thực tiễn; quy định trong một số luật chưa thực sự thích ứng nhanh với bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và những vấn đề thực tiễn mới phát sinh; một số quy định pháp luật còn thiếu đồng bộ, khả thi, tính dự báo chưa cao.

Chủ tịch Quốc hội dẫn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương lần thứ 14 vừa qua có nêu: Một số chính sách chậm đi vào cuộc sống, còn nợ văn bản hướng dẫn, tổ chức triển khai chưa đồng đều; phân cấp, phân quyền chưa thật thông suốt, trách nhiệm giải trình có nơi chưa rõ ràng; xử lý các "điểm nghẽn" về đất đai, thị trường vốn, lao động có kỹ năng... chưa dứt điểm; truyền thông chính sách chưa "đúng - đủ - kịp thời".

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là những vấn đề cần chú trọng, khắc phục nhanh trong thời gian tới và đề nghị các đại biểu tập trung đề xuất các giải pháp khắc phục.

Trọng tâm là thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 66 ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; thực hiện nghiêm quy trình lập pháp, kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích nhóm theo tinh thần Quy định 178 của Bộ Chính trị; tăng cường hơn nữa sự phối hợp kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao và các cơ quan hữu quan; bảo đảm mọi đạo luật đều xuất phát từ lợi ích quốc gia, dân tộc và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân.

Tiếp tục thực hiện yêu cầu đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, đưa thể chế pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh, động lực phát triển đất nước, xác định xây dựng pháp luật là “đột phá của đột phá”; rà soát những sơ hở, khoảng trống, vướng mắc, điểm nghẽn của pháp luật để kịp thời sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện. Bảo đảm tính đồng bộ, ổn định, khả thi, vừa đáp ứng yêu cầu cấp bách trước mắt, vừa tạo khung pháp lý lâu dài cho phát triển bền vững, hội nhập quốc tế, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia, trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng pháp luật.

Quang cảnh Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ngay sau bài phát biểu của Chủ tịch Quốc hội, các đại biểu đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo đề dẫn Diễn đàn.

Ông Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường hiện đại trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế xanh và sự xuất hiện của các mô hình kinh tế mới là yêu cầu cấp thiết.

Khung pháp lý điều chỉnh nội dung này cần được xây dựng và hoàn thiện để đi trước mở đường, thay vì chỉ chạy theo thực tiễn; thể chế, pháp luật về kinh tế phải trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững. Đến năm 2028 hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, góp phần đưa môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN theo yêu cầu của Nghị quyết 66-NQ/TW.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng đề xuất, cần có giải pháp hữu hiệu để phòng ngừa phát sinh, xử lý triệt để các bất cập, vướng mắc có nguyên nhân do quy định pháp luật, đặc biệt là giữa các luật nền tảng, như đất đai - đầu tư - xây dựng - môi trường.

Tại tham luận “Đổi mới và hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia, thu hút hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển đất nước”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cũng khẳng định, đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên mới và đang đứng trước mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 là nước phát triển, thu nhập cao.

“Trong nỗ lực thực hiện đạt những mục tiêu này, thì hoàn thiện đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được xác định là một đột phá chiến lược, đang trở thành nguồn lực nội sinh, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững”, ông Mãi nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ, đổi mới và hoàn thiện pháp luật về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là điều kiện tiên quyết để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững và nâng cao vị thế quốc gia. Khi pháp luật thực sự trở thành động lực phát triển và lợi thế cạnh tranh quốc gia, sẽ hoàn toàn hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc và vững bước tiến vào kỷ nguyên mới.

Đỗ Kiều