Đưa làng nghề thành trụ cột văn hóa - kinh tế của nông thôn Việt Nam

Thứ trưởng Bộ NN&MT Võ Văn Hưng và Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Trần Nam Hưng chủ trì hội nghị.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Võ Văn Hưng và Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Trần Nam Hưng chủ trì hội nghị với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, hợp tác xã và nhiều nghệ nhân.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&MT), cho biết ngành nghề nông thôn, làng nghề truyền thống từ lâu đã trở thành một phần quan trọng trong cấu trúc kinh tế - văn hóa nông thôn Việt Nam, vừa lưu giữ tinh hoa nghề cổ, bản sắc vùng miền, vừa tạo sinh kế cho hàng triệu lao động.

Nghị định 52/2018/NĐ-CP đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho phát triển ngành nghề nông thôn. Sau 6 năm thực hiện, nhiều tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch, chính sách hỗ trợ, lồng ghép với xây dựng nông thôn mới và phát triển OCOP. Hàng nghìn làng nghề, cơ sở sản xuất được công nhận, hỗ trợ nâng cấp công nghệ, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu và kết nối thị trường trong nước, quốc tế.

Nhiều hoạt động quảng bá, xúc tiến được tổ chức quy mô từ Trung ương đến địa phương như Festival làng nghề Việt Nam, hội chợ OCOP vùng miền, tuần lễ thiết kế thủ công sáng tạo…, góp phần định vị hình ảnh “thương hiệu Việt Nam” giàu bản sắc, năng động hội nhập.

Theo báo cáo của Bộ NN&MT, tổng doanh thu ngành nghề nông thôn đạt 376.697 tỷ đồng, tăng hơn 200.000 tỷ đồng so với năm 2019. Lực lượng lao động hơn 2,1 triệu người, tăng gần 800 nghìn lao động, với thu nhập bình quân 4-5 triệu đồng/tháng, cao gấp đôi so với lao động thuần nông. Cả nước đã khôi phục, bảo tồn 63 nghề truyền thống, 81 làng nghề có nguy cơ mai một; đến nay có 263 nghề truyền thống và 1.975 làng nghề, làng nghề truyền thống được công nhận. Đặc biệt, nhóm hàng thủ công mỹ nghệ chiếm tới 35% kim ngạch xuất khẩu hàng năm, mở ra cơ hội gắn kết với du lịch trải nghiệm, quảng bá văn hóa làng nghề.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Võ Văn Hưng và Phó Chủ tịch UBND thành phố Trần Nam Hưng tham quan sản phẩm làng nghề tiêu biểu của Đà Nẵng trưng bày bên lề hội nghị.

Bên cạnh kết quả đạt được, ngành nghề nông thôn còn bộc lộ bất cập như thiếu nguồn nguyên liệu tập trung, tiêu chí công nhận làng nghề chưa thống nhất, chính sách hỗ trợ nghệ nhân còn hạn chế, mô hình đào tạo - truyền dạy nghề thiếu liên kết chuỗi. Một số quy định của Nghị định 52 chưa phù hợp thực tiễn mới, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng, tín dụng xanh, cơ sở dữ liệu số, bản đồ số và tiêu chí phát triển bền vững. Công tác xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, hội nhập quốc tế còn dàn trải, thiếu chiều sâu.

Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cho biết sẽ tham mưu sửa đổi Nghị định 52 theo hướng phân loại nhóm nghề, có chính sách đặc thù; xây dựng vùng nguyên liệu kết nối trực tiếp với làng nghề; ưu đãi cho nghệ nhân, thợ giỏi; đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số, số hóa dữ liệu để kết nối thị trường, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, truy xuất nguồn gốc, nhất là đối với các thị trường tiềm năng như châu Âu, châu Mỹ.

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&MT Võ Văn Hưng nhấn mạnh ngành nghề nông thôn, làng nghề truyền thống không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn lưu giữ hồn cốt văn hóa dân tộc. Để phát huy vai trò này, Bộ NN&MT đã đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 52 theo hướng hoàn thiện thể chế, tăng tính khả thi, cụ thể hóa cơ chế phân cấp - phân quyền cho địa phương, đồng thời xây dựng bộ tiêu chí làng nghề bền vững.

Theo Thứ trưởng, cần định vị lại vai trò làng nghề không chỉ là không gian văn hóa - kinh tế truyền thống, mà còn là trụ cột sinh kế nông thôn, trung tâm du lịch văn hóa - sáng tạo và cầu nối hội nhập thương mại toàn cầu. Chính sách hỗ trợ sẽ tập trung tăng cường hợp tác công - tư trong đầu tư hạ tầng làng nghề, tín dụng xanh, hỗ trợ đăng ký sở hữu trí tuệ trong nước và quốc tế, chuyển đổi số, thương mại điện tử và logistics.

Thứ trưởng Võ Văn Hưng cũng đề nghị khuyến khích các địa phương xây dựng cơ sở dữ liệu, bản đồ số làng nghề; thúc đẩy hình thành các trung tâm sáng tạo, thiết kế cấp vùng; gắn đào tạo nghề với truyền nghề, tiêu chuẩn kỹ năng quốc gia và số hóa mô hình mô phỏng nghề. Mục tiêu là đưa ngành nghề nông thôn phát triển theo tinh thần “xanh hơn - số hơn - vươn xa hơn”, vừa bảo tồn giá trị truyền thống, vừa thích ứng xu thế phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Thanh Hoa