Dự thảo Nghị quyết 'cởi trói' cho phát triển năng lượng

Đảm bảo năng lượng cho nền kinh tế số

Đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030 (gọi tắt là dự thảo Nghị quyết), các đại biểu cơ bản nhất trí sự cần thiết ban hành Nghị quyết này bởi nhu cầu điện năng cho phát triển đất nước, nhất là trong bối cảnh chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng liên tục 2 con số trong nhiều năm tới và định hướng phát triển các trung tâm dữ liệu quốc gia, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo... là vô cùng lớn. Tại phiên thảo luận ở Tổ chiều 4/12, các đại biểu cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết này.

ĐBQH Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Theo ĐBQH Nguyễn Hữu Toàn (đoàn Lai Châu), cần thiết phải ban hành Nghị quyết, điều này nhằm bảo đảm năng lượng, nhất là điện năng cho phát triển kinh tế với mục tiêu tăng trưởng ở mức hai con số; đồng thời bảo đảm năng lượng để thực hiện chuyển đổi số, xây dựng kinh tế số trong cả giai đoạn.

Còn đại biểu Nguyễn Thành Trung (đoàn Lào Cai) cũng tán thành khi cho rằng, để bảo đảm yêu cầu phát triển kinh tế, tăng trưởng năng lượng phải gấp 1,5 – 1,8 lần so với tốc độ tăng trưởng kinh tế. Do vậy, việc ban hành Nghị quyết này là rất cần thiết.

Dự thảo Nghị quyết đã đưa ra nhiều cơ chế mới để phát triển năng lượng quốc gia. Trong đó, đáng chú ý là cơ chế điều chỉnh linh hoạt quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh (Điều 4 và Điều 5).

Đại biểu Nguyễn Thành Trung - đoàn Lào Cai. Ảnh: Hồ Long

Cụ thể, Khoản 2, Điều 4 quy định: Trường hợp việc lập, thẩm định các dự án năng lượng quan trọng, cấp bách của quốc gia có nội dung khác với quy hoạch có liên quan thì không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch; sau khi dự án được phê duyệt, các quy hoạch có liên quan phải được kịp thời rà soát, điều chỉnh, cập nhật và công bố.

Liên quan đến qui định này, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn bày tỏ băn khoăn bởi Luật Quy hoạch có điều chỉnh định kỳ các loại quy hoạch, hoặc điều chỉnh theo trình tự rút gọn để áp dụng trong trường hợp khẩn trương; còn điều chỉnh linh hoạt là hình thức chưa được quy định.

Dành sự quan tâm đến phát triển điện hạt nhân module nhỏ, ĐBQH Vũ Thị Liên Hương (Quảng Ngãi) lưu ý, dự thảo Nghị quyết chỉ quy định khuyến khích doanh nghiệp khu vực nhà nước và tư nhân tham gia nghiên cứu, đầu tư phát triển điện hạt nhân module nhỏ.

Đại biểu cho rằng, để thu hút doanh nghiệp nhà nước và tư nhân tham gia nghiên cứu đầu tư, phát triển, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung cơ chế ưu đãi đầu tư, tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp và yêu cầu về an toàn, an ninh khi phát triển điện hạt nhân module nhỏ, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết.

Nhà đầu tư nào cũng quan tâm “có đủ điện không?”

Liên quan đến quy định điều chỉnh linh hoạt quy hoạch trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) cho rằng đây là một điểm rất cần thiết. Thực tiễn thời gian qua cho thấy, hầu như mọi việc đều bị “trói” bởi quy hoạch; chỉ một thay đổi nhỏ cũng kéo theo hàng loạt thủ tục điều chỉnh, gây cản trở lớn và lãng phí nguồn lực.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành - đoàn Thái Nguyên. Ảnh: Thu Hường

Trong khoản 5 Điều 3, dự thảo đã giải thích khá rõ: “điều chỉnh linh hoạt” là hình thức điều chỉnh không thuộc các trường hợp điều chỉnh định kỳ hoặc điều chỉnh theo thủ tục rút gọn. Như vậy là đã loại trừ hai trường hợp trên, chỉ giữ lại các nội dung điều chỉnh nhỏ, không làm thay đổi bản chất quy hoạch, đại biểu Nguyễn Lâm Thành cho rằng định nghĩa này phù hợp và hợp lý.

Liên quan đến dự thảo Nghị quyết, góp ý tại Tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70 - NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Có thể nói, hiện nay, năng lượng là yêu cầu quan trọng nhất đối với đất nước ta trong việc kêu gọi các nhà đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu trong phiên thảo luận tại Tổ chiều 4/12. Ảnh: Lâm Hiển

Cho biết, nhà đầu tư nào vào nước ta cũng nêu vấn đề có đủ điện sản xuất không, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, muốn đủ điện thì phải có cơ chế, chính sách phát triển. Vừa qua, Quốc hội đã quyết định khởi động lại việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân; các dự án thủy điện, điện mặt trời, điện gió... cũng được phát triển nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Chính vì thế, sau khi Bộ Chính trị có Nghị quyết 70 thì Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia, quy định nguyên tắc, chủ trương, các cơ chế đặc thù, vượt trội để phát triển năng lượng quốc gia.

Thu Hường