Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp: Trao quyền tự chủ lớn hơn cho doanh nghiệp

Bảo đảm quyền của cơ quan đại diện chủ sở hữu, người đại diện chủ sở hữu trực tiếp

Cho ý kiến với dự thảo Luật tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 6/6, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu vấn đề, Điều 26, về bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng: "Việc bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp được đánh giá trên cơ sở hiệu quả tổng thể của doanh nghiệp, có loại trừ các tác động do thực hiện nhiệm vụ chính trị, quốc phòng, an ninh, nhiệm vụ không vì mục tiêu lợi nhuận, việc thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới và tác động của yếu tố khách quan".

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên thảo luận chiều 6/6. Ảnh: Hồ Long

Theo Chủ tịch Quốc hội, nội dung này cần được quy định chặt chẽ và chính xác hơn. Bởi, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia chỉ quy định là có chính sách miễn trừ trách nhiệm trong trường hợp thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới có thiệt hại về kinh tế do nguyên nhân khách quan. Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân nhấn mạnh tính chất là thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ mới, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh tế mới. Và, Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Do đó, cần cập nhật những vấn đề mới này, để tạo điều kiện cho việc thực hiện được thuận lợi hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đánh giá cao nội dung Điều 26 đã thể hiện rõ tinh thần trao quyền tự chủ lớn hơn cho các doanh nghiệp thông qua việc trao quyền cho Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty. Đó là: "Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty có trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình" (Khoản 1, Điều 26).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Hoàng Thanh Tùng cũng lưu ý, khoản 4, Điều 5 dự thảo luật, về nguyên tắc quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đã quy định: “Cơ quan đại diện chủ sở hữu, người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn nhà nước chịu trách nhiệm quản lý, theo dõi, giám sát vốn nhà nước tại doanh nghiệp, bảo đảm hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp theo quy định của Luật này; phòng, chống dàn trải, lãng phí, thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước và doanh nghiệp”.

Do đó, “dù là nguyên tắc nhưng quy định tại khoản 4, Điều 5 gắn với trách nhiệm rất lớn của cơ quan đại diện chủ sở hữu, người đại diện chủ sở hữu trực tiếp. Chúng ta quy định nguyên tắc nhưng lại không có quy định bảo đảm quyền của cơ quan đại diện chủ sở hữu, người đại diện chủ sở hữu trực tiếp”, Chủ nhiệm Ủy ban Hoàng Thanh Tùng nêu vấn đề.

Làm rõ quan hệ giữa chiến lược kinh doanh và chiến lược phát triển

Khoản 1, Điều 18 và khoản 2, Điều 36, dự thảo luật đang quy định Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty quyết định ban hành, điều chỉnh chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng, theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Các tổ chức tín dụng, thì Hội đồng thành viên của các tổ chức tín dụng là Công ty TNHH một thành viên ban hành chiến lược phát triển.

Dẫn quy định trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng, cần làm rõ mối quan hệ giữa chiến lược kinh doanh và chiến lược phát triển. Nếu doanh nghiệp đã ban hành chiến lược kinh doanh theo quy định của dự thảo luật, thì có phải ban hành chiến lược phát triển theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Các tổ chức tín dụng nữa hay không? “Nếu không làm rõ, doanh nghiệp sẽ phải ban hành hai chiến lược, mà nội dung có khác nhau không, hay chỉ khác nhau về tên gọi”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng đề nghị làm rõ hơn quy định đối với việc chuyển nhượng dự án đầu tư tại Điều 21, dự thảo luật, thì Chính phủ sẽ quy định chi tiết nội dung gì để có cơ sở triển khai thực hiện? “Nếu là điều kiện chuyển nhượng, thì ngay tại Điều 21 đã quy định là thực hiện theo pháp luật chuyên ngành, pháp luật đầu tư; nếu không thì quy định chi tiết trình tự, thủ tục hay nội dung gì, đều cần ban soạn thảo làm rõ”, Chủ nhiệm Ủy ban Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Giải trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thay mặt cơ quan soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn nghiêm túc tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về nội dung bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp. Đồng thời, cho biết sẽ tiếp tục rà lại quy định về chiến lược kinh doanh và chiến lược phát triển.

Trong phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, cần tiếp tục rà soát để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, đặc biệt là với Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Ngân sách nhà nước, các luật có liên quan đang trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Chín lần này… Đặc biệt, cần lưu ý ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về việc thiết kế các điều, khoản phải bảo đảm rõ ràng, tránh trùng lặp và chính xác.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cơ quan soạn thảo quan tâm, lưu ý ý kiến tham gia của các tập đoàn, tổng công ty tại cuộc lấy ý kiến đóng góp với dự thảo luật chiều 5/6, để cập nhật, rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật, không để xảy ra khó khăn, vướng mắc hoặc tăng thủ tục hành chính không cần thiết khi Luật được thông qua và có hiệu lực thi hành.

Anh Thảo