Dự thảo Luật Giáo dục đại học: Đừng đào tạo bác sĩ theo quy trình hành chính thay vì quy trình chuyên môn

Đặc biệt, quan điểm của đại biểu Nguyễn Tri Thức - Thứ trưởng Bộ Y tế thể hiện sự không đồng thuận việc Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) sẽ "ôm" trọn gói từ thiết kế chương trình, quản lý đến kiểm chuẩn chất lượng đào tạo Y khoa.

Với tư cách là một Luật sư và là người hoạt động trong lĩnh vực y tế gần 20 năm qua, tôi cho rằng việc trao toàn quyền 'sinh sát mảng đào tạo đặc thù này cho Bộ GD&ĐT là thiếu khoa học, phi thực tế và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Đào tạo ngành y là đặc thù

Bộ GD&ĐT có chức năng quản lý nhà nước ở tầm vĩ mô về giáo dục. Tuy nhiên, đào tạo Y khoa là một lĩnh vực đặc thù, nơi ranh giới giữa "người thầy giáo" và "người thầy thuốc" gần như xóa nhòa. Hàng nghìn nhà khoa học, giáo sư, bác sĩ tại các bệnh viện, trường đại học Y dược mới chính là những người đủ năng lực, trình độ để thiết kế chương trình và tạo ra những sản phẩm trí tuệ phù hợp nhất.

Việc Bộ GD&ĐT muốn nắm toàn bộ quy trình đào tạo Y khoa, bao gồm cả sau đại học cần xem xét lại. Chuyên môn hóa phải gắn liền với bộ chủ quản, nơi có môi trường thực hành và đội ngũ chuyên gia thực chiến, chứ không thể ngồi chờ một cơ quan quản lý hành chính đào tạo xong rồi mới tuyển dụng.

Trong ngành Y, Bác sĩ Chuyên khoa là những người "thực chiến", ai cũng có thể tham gia nếu đủ điều kiện, nhưng Bác sĩ Nội trú lại là một đẳng cấp hoàn toàn khác biệt, là tinh hoa của nghề. Sự cào bằng này không chỉ hạ thấp tiêu chuẩn nghề nghiệp mà còn cho thấy luật chưa thấu hiểu những đặc thù sống còn của môi trường y khoa.

Cần phải khẳng định thẳng thắn: Mảng đào tạo Y khoa không phải là "miếng bánh ngon" ai đói hoặc muốn thì kéo về phía mình, nó là khoa học và nó còn là sinh mạng của hàng 100 triệu người dân Việt.

Hãy trả lại đúng vai trò cho các Bộ chuyên ngành

Để chấm dứt những tranh cãi và đưa giáo dục về đúng quỹ đạo phát triển, tôi ủng hộ quan điểm của đại biểu Nguyễn Tri Thức và xin gửi đến Quốc hội đề xuất:

Theo quan điểm cá nhân tôi, nên sửa luật theo hướng tinh gọn và chuyên sâu, Bộ GD&ĐT nên tập trung nguồn lực để quản lý tốt bậc học phổ thông (từ mẫu giáo đến hết cấp 3) và khối sư phạm.

Đối với các ngành đào tạo nghề chuyên biệt – đặc biệt là Y khoa – hãy giao quyền tự chủ về thiết kế chương trình, tổ chức đào tạo và kiểm chuẩn cho các Bộ chủ quản (như Bộ Y tế).

Chỉ các bộ chuyên ngành mới có đội ngũ thầy thuốc, nhà khoa học phù hợp và sở hữu môi trường thực hành, thực tập đúng chuẩn.

Nếu Bộ GD&ĐT vẫn tiếp tục quản lý mảng này thì rất dễ dẫn đến tình trạng hình thức, thiếu thực chất và sự chồng chéo trong quản lý.

Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Luật sư Phạm Văn Học