Dự thảo Luật Dân số: Thích ứng với già hóa dân số trong giai đoạn mới

Đây là thông tin được đưa ra tại cuộc họp do Cục Dân số, Bộ Y tế tổ chức sáng 7/11 về những điểm mới trong dự thảo Luật Dân số, thay thế cho Pháp lệnh Dân số. Theo đó, Dự thảo Luật Dân số có nhiều nội dung đổi mới so với Pháp lệnh Dân số, trong đó tập trung quy phạm hóa 4 chính sách lớn: Duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số, dân số già, và nâng cao chất lượng dân số.

Dân số già hóa nhanh, Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức

Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Theo dữ liệu dân cư quốc gia, hiện cả nước có khoảng 16,1 triệu người cao tuổi, chiếm trên 16% dân số. Dự báo đến năm 2049, cứ 4 người dân có 1 người trên 60 tuổi. Điều này đồng nghĩa với việc tới đây, Việt Nam sẽ đối mặt với áp lực rất lớn về chăm sóc sức khỏe, đời sống tinh thần và an sinh xã hội cho người cao tuổi.

Bộ Y tế cho biết, năm 2024 Việt Nam có khoảng 14,2 triệu người cao tuổi, trong đó gần 2 triệu từ 80 tuổi trở lên. Tuổi thọ trung bình đạt 74,7 tuổi nhưng số năm sống khỏe mạnh chỉ khoảng 65,4 năm. Trung bình mỗi người cao tuổi phải sống chung với các bệnh mạn tính như tim mạch, đái tháo đường, bệnh xương khớp, suy giảm trí nhớ...

Đại diện Bộ Y tế chia sẻ tại buổi cung cấp thông tin cho báo chí về dự thảo Luật Dân số và Luật Phòng bệnh. Ảnh: Trần Minh

Hệ quả của già hóa dân số khiến hệ thống y tế chịu áp lực nặng nề. Nhu cầu khám chữa bệnh, đặc biệt là điều trị bệnh mạn tính tăng cao trong khi nhân lực và cơ sở vật chất y tế còn hạn chế. Chi phí chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ngày càng lớn, gây áp lực lên ngân sách nhà nước và hệ thống bảo hiểm y tế. Ngoài ra, thay đổi về cấu trúc gia đình cũng khiến việc chăm sóc tại nhà trở nên khó khăn. Điều này cũng đặt ra thách thức lớn đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội và cơ sở vật chất dành cho người cao tuổi.

Chính sách thích ứng với già hóa dân số

Để thích ứng với già hóa dân số, dân số già, Dự thảo Luật Dân số có nhiều nội dung hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi; cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp pháp. Theo đại diện Cục Dân số, trước thực tế nhu cầu chăm sóc người cao tuổi và cơ sở lão khoa ngày càng tăng, Bộ Y tế đã đưa vào Dự thảo Luật Dân số hai loại hình mới: Cơ sở chăm sóc người cao tuổi ban ngày và cơ sở chăm sóc người cao tuổi bán trú. Đây được xem là mô hình phù hợp với điều kiện xã hội Việt Nam hiện nay.

Theo Trưởng phòng Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, Cục Dân số Nguyễn Xuân Trường, mô hình chăm sóc ban ngày cho phép người cao tuổi đến trung tâm để được theo dõi sức khỏe, ăn uống, vận động, giao lưu, phục hồi chức năng và trở về nhà vào buổi tối.

Trưởng phòng Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi Cục Dân số Nguyễn Xuân Trường cho biết, chính sách sẽ khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư cơ sở chăm sóc người cao tuổi thông qua ưu đãi về đất đai, thuế, tín dụng… Ảnh: Trần Minh

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật Dân số cũng đề cập đến việc phát triển nguồn nhân lực lão khoa - lĩnh vực hiện đang rất thiếu tại Việt Nam. Bộ Y tế cho biết, sẽ xây dựng kế hoạch đào tạo dài hạn, bao gồm chương trình đào tạo bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên chuyên ngành lão khoa, đồng thời thu hút, khuyến khích đào tạo liên tục để nâng cao trình độ chuyên môn. Cần ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật hiện đại vào chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi.

Linh Cao