Dữ liệu hộ tịch – chìa khóa thúc đẩy cải cách hành chính ở Cà Mau

Cải cách hành chính phục vụ người dân

Ông Trần Anh Thi - Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Lợi, trao đổi với phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam.

Chia sẻ từ thực tiễn tại cơ sở, ông Trần Anh Thi - Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Lợi, cho biết: “Dữ liệu hộ tịch có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mô hình chính quyền hai cấp hiện nay. Việc khai thác dữ liệu hộ tịch điện tử giúp tra cứu nhanh hơn trên Cơ sở dữ liệu quốc gia, giảm đáng kể hồ sơ giấy tờ mà người dân phải xuất trình nhiều lần.

Đồng thời, dữ liệu hộ tịch là cơ sở để thực hiện liên thông thủ tục hành chính như: khai sinh gắn với cấp thẻ BHYT và đăng ký thường trú; khai tử gắn với xóa thường trú và hưởng chế độ mai táng phí; thủ tục kết hôn gắn với xác nhận tình trạng hôn nhân... cùng với đó sử dụng đồng bộ dữ liệu hộ tịch giúp hạn chế sai sót do khai báo hoặc nhập liệu, đồng thời tạo nền tảng xây dựng chính phủ điện tử và chính quyền số”.

“Có thể nói, dữ liệu hộ tịch chính là ‘cầu nối’ để đưa cải cách hành chính vào chiều sâu, phục vụ trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp” - ông Thi nhấn mạnh.

Trong giai đoạn đầu (từ 01 – 30/7/2025), việc vận hành dữ liệu hộ tịch tại cấp xã gặp khó khăn do dữ liệu chưa đầy đủ, phần mềm chưa liên thông. Tuy nhiên, từ cuối tháng 7/2025, khi UBND xã Vĩnh Lợi và lãnh đạo được cấp chữ ký số, con dấu số, việc giải quyết hồ sơ hộ tịch đã cơ bản thông suốt.

Bà Trương Thị Xuân Thảo - Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Vĩnh Lợi, kiểm tra hoạt động tại trung tâm.

Ông Trần Anh Thi cũng chỉ rõ, vướng mắc lớn nhất hiện nay đến từ nguồn nhân lực và áp lực công việc. Công chức cấp xã phải tiếp nhận số lượng hồ sơ lớn qua hệ thống một cửa, nếu trễ hẹn phải giải trình với cấp trên. Trong khi đó, biên chế ngày càng mỏng, nhiều công chức xin nghỉ việc, dẫn đến quá tải cho đội ngũ còn lại.

Đặc biệt, một bộ phận người dân chưa quen với chuyển đổi số, chưa có thiết bị hoặc kỹ năng sử dụng điện thoại thông minh, nên còn so sánh với cách làm cũ, cho rằng thủ tục trực tuyến mất thời gian hơn. Điều này tạo thêm áp lực cho cán bộ cơ sở trong hướng dẫn, giải thích và xử lý hồ sơ.

Giải pháp tháo gỡ từ cơ sở đến Trung ương

Theo Bí thư Đảng xã Vĩnh Lợi, trước thực tế trên, Thường trực Đảng ủy, UBND xã cũng đã triển khai nhiều giải pháp như rà soát, sắp xếp nhân lực phù hợp, kiến nghị điều động hoặc biệt phái thêm cán bộ từ cấp tỉnh khi cần thiết. Đồng thời, đẩy mạnh tập huấn nghiệp vụ, ưu tiên hình thức trực tiếp, có kiểm tra đánh giá để công chức nắm chắc quy trình, thao tác phần mềm.

Nâng cao trách nhiệm cá nhân, gắn phân công công việc với cơ chế xử lý trách nhiệm, đồng thời có hình thức khen thưởng kịp thời để động viên cán bộ, công chức hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Ông Trần Anh Thi khẳng định: “Bộ Tư pháp đã triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn như nâng cấp phần mềm hộ tịch điện tử, hoàn thiện cơ chế liên thông dữ liệu, tổ chức đào tạo nghiệp vụ cho đội ngũ ở cơ sở. Đây là những giải pháp đúng hướng, song để phát huy hiệu quả thực chất, cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống từ Trung ương, tỉnh đến xã. Quan trọng nhất là phải gắn công tác đào tạo nhân lực với đầu tư hạ tầng và chuẩn hóa dữ liệu ngay từ cơ sở.

Nếu các giải pháp này được triển khai quyết liệt, đồng bộ và bám sát nhu cầu thực tiễn, dữ liệu hộ tịch sẽ trở thành “chìa khóa” quan trọng, giúp chính quyền địa phương hai cấp ở Cà Mau nói riêng và cả nước nói chung đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng chính quyền số, phục vụ ngày càng tốt hơn quyền lợi chính đáng của người dân”.

Người dân đến Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Vĩnh Lợi để giải quyết thủ tục hành chính.

Theo bà Trương Thị Xuân Thảo – Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Vĩnh Lợi, cho biết: “Từ khi hệ thống liên thông đi vào vận hành chính thức, việc giải quyết thủ tục hành chính nhìn chung đến nay đã dần ổn định, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân ở một số lĩnh vực. Tuy nhiên, vẫn còn gặp nhiều vướn mắc như: áp lực công việc vẫn rất lớn trong khi nguồn nhân lực tại cơ sở còn hạn chế về số lượng và chất lượng, gây nhiều khó khăn cho đội ngũ thực hiện và ảnh hưởng đến kết quả thực hiện của địa phương, đơn vị”.

Ở góc nhìn người dân, ông Huỳnh Thanh Tú (ấp Xẻo Chích) cho biết: “Lần đầu tiên tôi được cán bộ xã hướng dẫn nộp hồ sơ trực tuyến. Ban đầu còn bỡ ngỡ, lúng túng, nhưng sau đó thấy thủ tục nhanh gọn, không phải đi lại nhiều lần như trước. Nếu được tập huấn thêm, chắc chắn tôi sẽ quen dần và chủ động hơn”.

Cùng chung tâm trạng, ông Đoàn Văn Quá (ấp Thông Lưu B) chia sẻ: “Tôi chưa quen thao tác làm thủ tục hành chính trên điện thoại thông minh, nên đến trực tiếp Trung tâm để được cán bộ hướng dẫn cụ thể, dễ tiếp cận hơn. Tuy nhiên, tôi cũng thấy cách làm trực tuyến có nhiều thuận lợi nếu được phổ biến, hỗ trợ thêm”.

Có thể thấy, dữ liệu hộ tịch không chỉ mang ý nghĩa pháp lý thuần túy mà còn là nền tảng quan trọng trong tiến trình cải cách hành chính, xây dựng chính quyền số. Việc quản lý, kết nối và khai thác hiệu quả dữ liệu hộ tịch sẽ tạo điều kiện để các cơ quan nhà nước phục vụ người dân nhanh chóng, minh bạch, hạn chế phiền hà, tiết kiệm thời gian và chi phí xã hội.

Nếu các giải pháp được triển khai quyết liệt, đồng bộ và bám sát thực tiễn, dữ liệu hộ tịch sẽ trở thành “cầu nối” quan trọng giúp chính quyền hai cấp ở Cà Mau nói riêng, cả nước nói chung nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, góp phần tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Trọng Nghĩa