Du lịch sông nước ĐBSCL chưa phát huy hết tiềm năng, vì sao?

Chợ nổi Cái Răng không còn nhộn nhịp như xưa - Ảnh: Văn Kim Khanh

Tiềm năng và thách thức

Trong thời đại 4.0 làm gì để du lịch đường sông ĐBSCL khởi sắc, đó là vấn đề đang đặt ra để giải quyết.

Theo Thạc sĩ Phan Đình Huê, hệ thống sông ngòi, kênh, rạch chằng chịt với chiều dài khoảng 28.000km, nước ngọt dồi dào là tài nguyên lớn của vùng. Đây là lợi thế tuyệt vời để phát triển các loại hình du lịch gắn liền với sông nước như du thuyền, xuồng ba lá, và các tour du lịch khám phá cuộc sống trên sông.

Vùng đất này nổi tiếng với những miệt vườn cây trái sum suê, trĩu quả quanh năm. Chợ nổi là một nét văn hóa đặc sắc của ĐBSCL, nơi hoạt động mua bán diễn ra trên sông. Tuy nhiên, hiện nay do hoàn cảnh lịch sử và kinh tế, nhiều chợ nổi đang bị mai một.

Người dân ĐBSCL nổi tiếng với sự chân chất, hào sảng và mến khách. Điều này tạo ra một không gian du lịch thân thiện, ấm cúng và gần gũi. Vùng đất này có nhiều lễ hội truyền thống, tín ngưỡng đặc trưng như Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam; Lễ hội đua bò Bảy Núi; Lễ hội Ok Om Bok và đua ghe Ngo...

Những lễ hội này thu hút một lượng lớn du khách mỗi năm. Dựa vào tiềm năng sẵn có, ĐBSCL đã hình thành nhiều sản phẩm du lịch đặc trưng, độc đáo, mang đậm bản sắc riêng mà không vùng nào có được.

Thạc sĩ Phan Đình Huê trong lần hội thảo về du lịch ở Cần Thơ - Ảnh: Văn Kim Khanh

Bên cạnh những lợi thế, ông Lưu Giang Đông - nghiên cứu viên của Viện Kinh tế xã hội TP.Cần Thơ nhìn nhận: Du lịch ĐBSCL vẫn còn một số hạn chế như sự trùng lặp về sản phẩm giữa các địa phương, và đầu tư du lịch chưa tương xứng. Thiếu liên kết vùng và sản phẩm du lịch trùng lặp, "mạnh ai nấy làm".

Mỗi tỉnh/thành tự xây dựng sản phẩm riêng, dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh và gây lãng phí tài nguyên. Du khách đi Cần Thơ, Bến Tre, Vĩnh Long hay Sóc Trăng đều có thể trải nghiệm tour sông nước, tham quan vườn cây, nghe đờn ca tài tử, tát mương bắt cá... Điều này khiến du khách dễ cảm thấy nhàm chán và ít có động lực quay lại.

Một du khách Nhật tên Haruto, đi du lịch tại Vĩnh Long. Khi phóng viên Một Thế Giới hỏi ông về cảm nhận du lịch tại đây, ông cho rằng, hầu hết các sản phẩm du lịch của vùng có nét tương tự như nhau, ít có tính đặc trưng. Các tour du lịch chỉ đơn thuần là tham quan, trải nghiệm.

Những món ăn ở các điểm du lịch ở ĐBSCL có nét tương tự - Ảnh: T.L

Nguồn nhân lực du lịch tại ĐBSCL còn hạn chế về cả số lượng và chất lượng. Đội ngũ lao động chưa được đào tạo chuyên sâu, thiếu kỹ năng phục vụ chuyên nghiệp, đặc biệt là khả năng giao tiếp ngoại ngữ còn yếu. Cách làm du lịch còn nặng tính tự phát, thiếu chuyên nghiệp, đặc biệt là trong du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp.

Bà Jeanne, một phụ nữ Pháp kinh doanh mỹ phẩm tại TP.HCM, bà đi du lịch đến ĐBSCL. Khi hỏi bà về cảm nhận du lịch sông nước trong vùng bà Jeanne cho rằng: “Thật tuyệt vời cho thiên thiên nhiên và con người vùng này. Thiên nhiên đẹp và nhiều món ăn ngon, con người thân thiện. Tuy nhiên, hạ tầng du lịch đầu tư còn ít và điều kiện vệ sinh môi trường cần chú trọng”

ĐBSCL là một trong những vùng chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến du lịch miệt vườn và du lịch sinh thái. Vấn đề ô nhiễm nguồn nước từ các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt cũng là một thách thức lớn.

Du lịch đường sông ĐBSCL phải làm gì để tồn tại, phát triển?

TS Trần Hữu Hiệp, Phó chủ tịch Hiệp hội du lịch ĐBSCL cho rằng, để tồn tại và phát triển trong thời đại công nghệ, du lịch sông nước ĐBSCL cần tích cực ứng dụng công nghệ vào mọi khâu, từ quảng bá, kết nối đến trải nghiệm của du khách. Việc này tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn hơn. Ứng dụng công nghệ để nâng cao trải nghiệm của du khách.

Bơi xuồng ở Làng du lịch Ông Đề - Ảnh: Văn Kim Khanh

Tạo ra các tour du lịch ảo và thực tế tăng cường (AR/VR) để du khách có thể khám phá chợ nổi Cái Răng, vườn cây ăn trái hay rừng tràm Trà Sư thông qua công nghệ VR trước khi quyết định đến.

Khi đến nơi, các ứng dụng AR có thể cung cấp thông tin chi tiết về các điểm tham quan, lịch sử, và văn hóa một cách trực quan và sinh động.

Phát triển du lịch thông minh (Smart Tourism) để xây dựng các ứng dụng di động cho phép du khách dễ dàng đặt vé, đặt phòng, thuê thuyền, và tìm kiếm thông tin về các nhà hàng, điểm tham quan, và các sự kiện lễ hội.

Các ứng dụng này cũng có thể tích hợp bản đồ số, chỉ dẫn đường đi theo thời gian thực, giúp du khách di chuyển thuận tiện hơn. Cần phổ biến các hình thức thanh toán điện tử như QR Code, ví điện tử để tạo sự tiện lợi và an toàn cho du khách, đặc biệt là tại các điểm tham quan nhỏ lẻ, miệt vườn.

Truyền thông số và mạng xã hội sử dụng các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, Instagram để quảng bá du lịch ĐBSCL thông qua những video ngắn, hình ảnh chất lượng cao và các chiến dịch hashtag hấp dẫn.

Các khu du lịch và doanh nghiệp du lịch phải chuyển đổi số và áp dụng công nghệ mới để tồn tại và phát triển - Ảnh: T.L

Về bảo vệ môi trường, cần đầu tư vào các công nghệ xử lý nước thải tiên tiến (công nghệ sinh học, nano) để làm sạch hệ thống kênh rạch, bảo vệ môi trường sống và tài nguyên du lịch. Việc này rất quan trọng để du lịch sông nước phát triển bền vững. Sử dụng các giải pháp công nghệ để khuyến khích du khách giảm thiểu rác thải nhựa, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường, và ủng hộ các sản phẩm du lịch bền vững.

TS Nguyễn Du Hạ Long, Phó Khoa du lịch, Trường đại học Nam Cần Thơ bày tỏ quan điểm: Cần xây dựng nền tảng du lịch chung cho toàn vùng, cụ thể thiết lập một cổng thông tin du lịch ĐBSCL tích hợp tất cả các dịch vụ, sản phẩm du lịch từ các địa phương. Điều này giúp du khách dễ dàng lên kế hoạch cho chuyến đi liên tỉnh mà không gặp khó khăn, từ đó thúc đẩy sự liên kết vùng và tạo ra các tour đa dạng hơn.

Văn Kim Khanh