Dự kiến hệ số lương đặc thù theo chức danh và trình độ, giáo viên có băn khoăn

Nhiều cơ sở giáo dục đã đăng tải dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo. Trong đó, nhà giáo được bổ nhiệm chức danh nào thì được xếp lương và hưởng hệ số lương đặc thù áp dụng đối với chức danh đó. Hệ số lương đặc thù đối với nhà giáo có các mức từ 1,1 đến 1,6.

Công thức tính tiền lương được quy định như sau:

Nhân thêm hệ số lương đặc thù giúp nhà giáo thêm động lực cống hiến

Những ngày qua, thông tin về dự thảo bổ sung chính sách tiền lương, hệ số lương đặc thù cho đội ngũ nhà giáo đã thu hút sự quan tâm đặc biệt trong ngành giáo dục. Nhiều thầy cô bày tỏ sự vui mừng, phấn khởi khi có thông tin dự kiến về các khoản phụ cấp, hệ số đặc thù mà mình có thể được hưởng sắp tới.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Bùi Thị Dung - Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Pơ Lang (xã Cư Yang, tỉnh Đắk Lắk) bày tỏ, dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước và ngành giáo dục đối với đội ngũ giáo viên.

Trước đây, lương giáo viên chỉ được tính dựa trên hệ số lương theo ngạch bậc cộng với các khoản phụ cấp rồi nhân với mức lương cơ sở, chưa có khoản hệ số lương đặc thù riêng. Chính vì vậy, thu nhập của giáo viên, đặc biệt là giáo viên mầm non, vốn không cao và chưa tương xứng với đặc thù công việc.

Cô Bùi Thị Dung - Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Pơ Lang. Ảnh: NVCC

Dự thảo mới bổ sung hệ số lương đặc thù cho nhà giáo, giúp tiền lương tăng lên rõ rệt, phù hợp với tinh thần chỉ đạo “nhà giáo được xếp lương cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”. Theo cô Dung, đây là một thay đổi rất tích cực và là điểm mới so với các quy định trước đây.

"Việc đưa thêm hệ số đặc thù không chỉ giúp cải thiện thu nhập mà còn góp phần động viên tinh thần, tạo động lực cho giáo viên yên tâm gắn bó với nghề, đặc biệt là bậc mầm non vốn có đặc thù công việc vất vả và áp lực cao.

Sau khi đọc dự thảo, tôi cũng như đội ngũ giáo viên trong trường đều cảm thấy rất phấn khởi. Đây là điều mà nhiều năm qua giáo viên luôn mong chờ, bởi phần lớn giáo viên hiện nay chủ yếu sống bằng đồng lương nhà nước, ngoài giờ chỉ có thể làm thêm một số công việc nhỏ lẻ để tăng thu nhập.

Với việc áp dụng hệ số lương đặc thù, mức thu nhập của giáo viên dự kiến tăng trung bình từ 2 đến 5 triệu đồng/tháng tùy theo hệ số lương của từng người. Đây là khoản tăng rất đáng kể, mang lại sự an tâm và khích lệ lớn cho đội ngũ sư phạm", cô Dung bộc bạch.

Đặc biệt, cô Dung đánh giá, việc bổ sung hệ số lương đặc thù còn thể hiện sự thực thi đúng định hướng của Luật Nhà giáo, bảo đảm lương giáo viên được xếp ở mức cao nhất trong bảng lương hành chính sự nghiệp. Cô kỳ vọng sau khi luật và dự thảo này được ban hành chính thức, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ sớm có văn bản hướng dẫn chi tiết để việc triển khai được đồng bộ, thống nhất và kịp thời, giúp đội ngũ giáo viên nhanh chóng hưởng lợi từ chính sách mới.

Cô Dung chia sẻ: “Việc tăng mức lương cơ sở từ tháng 7/2024 vừa qua đã giúp giáo viên cải thiện đáng kể đời sống. Nay có thêm khoản hệ số lương đặc thù, đội ngũ càng thêm yên tâm để công tác. Đây thực sự là một nguồn động lực lớn để thầy cô cống hiến cho sự nghiệp giáo dục”.

Thầy Nguyễn Ánh - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chu Văn An (xã Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) cũng cho rằng, việc bổ sung hệ số lương đặc thù cho đội ngũ giáo viên là một chính sách có tác động rõ rệt đến đời sống của nhà giáo.

“Giáo viên khi vào ngành sư phạm đã xác định gắn bó lâu dài với nghề dạy học. Tuy nhiên, đời sống hằng ngày của họ luôn phải lo toan cho gia đình, bản thân và con cái. Khi thu nhập được cải thiện, các thầy cô sẽ yên tâm hơn trong công việc”, thầy Ánh chia sẻ.

Với cách tính mới theo dự thảo, mức lương của giáo viên ở nhiều cấp học sẽ tăng đáng kể so với trước đây. Riêng với giáo viên bậc trung học cơ sở, sự chênh lệch có thể lên tới ít nhất 2 triệu đồng mỗi tháng so với mức lương hiện tại. Đây là khoản tăng có ý nghĩa thiết thực, không chỉ giúp giảm áp lực tài chính mà còn tạo thêm động lực để đội ngũ yên tâm gắn bó, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Theo thầy Nguyễn Ánh, chính sách mới về hệ số lương đặc thù thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với giáo viên, đặc biệt trong bối cảnh nghề giáo vốn có nhiều áp lực nhưng thu nhập lâu nay chưa thực sự tương xứng với công sức bỏ ra. Thầy Ánh nhấn mạnh, đời sống ổn định hơn sẽ giúp giáo viên chuyên tâm giảng dạy, từ đó chất lượng giáo dục cũng sẽ được nâng lên.

Băn khoăn hệ số lương đặc thù giữa giáo viên đã và chưa đạt chuẩn

Theo dự thảo, hệ số lương đặc thù của nhà giáo được phân chia theo chức danh và trình độ đào tạo, bao gồm các nhóm như giáo sư, giảng viên, giáo viên cao cấp, giáo viên chính… Đối với giáo viên mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, hệ số đặc thù cũng được chia thành hai nhóm: Giáo viên đã đạt chuẩn (trình độ cử nhân) áp dụng hệ số lương đặc thù từ 1, 3 đến 1,45. Giáo viên chưa đạt chuẩn (trình độ trung cấp, cao đẳng) áp dụng hệ số lương đặc thù 1,6.

Đối tượng áp dụng và hệ số lương đặc thù theo dự thảo.

Chia sẻ về điều này, cô Bùi Thị Dung nhận định, cách sắp xếp này thể hiện sự khuyến khích và hỗ trợ đối với nhóm giáo viên có trình độ chưa đạt chuẩn. Mức tăng lương giúp thu nhập của nhóm này tiến gần hơn so với giáo viên đạt chuẩn, động viên họ tiếp tục nâng cao trình độ.

Hiện nay số lượng giáo viên mầm non có trình độ trung cấp tại địa phương cô Dung công tác là khá ít, hầu hết thuộc nhóm giáo viên lớn tuổi, sắp đến tuổi nghỉ hưu. Từ năm 2022 đến nay, các đợt tuyển dụng biên chế mới của ngành đã yêu cầu trình độ tối thiểu là cao đẳng, nên đội ngũ giáo viên trẻ cơ bản đã đạt chuẩn hoặc cao hơn. Do đó, sự chênh lệch hệ số lương đặc thù giữa nhóm 1,6 và 1,3 cũng không tạo ra mâu thuẫn hay tâm lý so bì trong đội ngũ.

Cô Dung nhận xét: “Hệ số lương đặc thù này vừa hỗ trợ cho giáo viên trình độ trung cấp vốn lương khởi điểm thấp hơn có thêm động lực công tác, vừa tạo sự khích lệ chung cho tất cả giáo viên. Vì dù thuộc nhóm nào thì khi nhân thêm hệ số, lương đều tăng đáng kể so với trước. Đây là điểm nhân văn và hợp lý của dự thảo”.

Nhìn nhận ở góc độ khác, cô Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cư M'lan (xã Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk) chia sẻ, trước đây giáo viên không có hệ số lương đặc thù, chỉ một số vị trí đặc biệt như nhân viên phụ trách các mảng độc hại (y tế học đường, phòng thí nghiệm…) mới được hưởng khoản này. Do vậy, việc dự thảo mới bổ sung hệ số lương đặc thù cho toàn bộ giáo viên là một tín hiệu đáng mừng, thể hiện sự quan tâm của ngành đối với đội ngũ sư phạm.

Tuy nhiên, cách sắp xếp và phân chia hệ số lương đặc thù theo dự thảo hiện nay vẫn còn gây nhiều băn khoăn. Cụ thể, giáo viên tiểu học đã đạt chuẩn, với hệ số lương từ 2,34 sẽ được nhân với hệ số lương đặc thù 1,3 đến 1,45. Trong khi đó, giáo viên trình độ cao đẳng hoặc trung cấp (hệ số lương 2,1 hoặc 1,86) lại được nhân với hệ số lương đặc thù cao hơn là 1,6. Điều này dẫn đến tình huống nghịch lý: giáo viên chưa đạt chuẩn lại hưởng hệ số đặc thù cao hơn giáo viên đã đạt chuẩn.

Cô Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cư M'lan. Ảnh: Website Trường.

Cô Thủy bày tỏ: "Cách thiết kế này có thể vô tình tạo tâm lý không muốn học nâng chuẩn ở một bộ phận giáo viên. Khi lương của giáo viên chưa đạt chuẩn gần bằng với giáo viên đã đạt chuẩn, nhiều người sẽ có tâm lý giữ nguyên trình độ hiện có thay vì bỏ công sức và kinh phí để học lên.

Trong khi đó, chủ trương của ngành là khuyến khích giáo viên chưa đạt chuẩn đi đào tạo để đạt chuẩn. Việc quy định hệ số đặc thù cao hơn có thể khiến mục tiêu nâng chuẩn trình độ nhà giáo gặp khó khăn".

Theo cách tính như trong dự thảo, giáo viên tiểu học với hệ số lương 2,34 sẽ hưởng hệ số đặc thù 1,45. Khi nhân với mức lương cơ sở 2.340.000 đồng, sẽ có thu nhập khoảng 7,9 triệu đồng/tháng (chưa tính các phụ cấp khác). Trong khi đó, giáo viên trình độ cao đẳng, với hệ số lương 2,1 và hệ số đặc lương đặc thù 1,6 sẽ có thu nhập khoảng 7,8 triệu đồng. Khoảng cách chênh lệch quá ít, dù giáo viên đạt chuẩn đã bỏ ra nhiều thời gian và công sức học tập.

Theo cô Thủy, cần có cơ chế ràng buộc và khuyến khích rõ ràng hơn, chẳng hạn quy định yêu cầu giáo viên đạt chuẩn mới được hưởng mức hệ số lương đặc thù nhất định. Nếu không điều chỉnh, có thể những giáo viên còn 7 - 8 năm công tác trước khi nghỉ hưu sẽ không còn động lực để đi học nâng chuẩn. Trong khi đó, giáo viên trẻ trước giờ luôn rất chủ động học tập để nâng trình độ của mình.

Cô Thủy khẳng định việc áp dụng hệ số lương đặc thù là chủ trương đúng, mang lại lợi ích thiết thực cho giáo viên. Tuy nhiên, cần tính toán lại cách phân bổ hệ số giữa các nhóm trình độ để vừa đảm bảo công bằng, vừa tạo động lực thúc đẩy đội ngũ giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Thầy Nguyễn Ánh - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chu Văn An. Ảnh: Website Trường.

Về phía thầy Nguyễn Ánh cũng bày tỏ băn khoăn về cách sắp xếp hệ số lương đặc thù theo dự thảo đề ra. Hiện tại, giáo viên trung học cơ sở được xếp hệ số từ 1,3 đến 1,45 (trừ giáo viên cao cấp), trong khi giáo viên chưa đạt chuẩn lại được áp dụng hệ số lương đặc thù cao hơn là 1,6.

“Thoạt nhìn, tổng thu nhập giữa giáo viên đã đạt chuẩn và chưa đạt chuẩn không có nhiều chênh lệch, dù trình độ chuyên môn khác nhau. Điều này phần nào bất cập, có thể gây ra những phản ứng trái chiều trong ngành”, thầy nhận định.

Dù vậy, thầy Ánh cũng nhìn nhận ở một góc độ tích cực: hệ số lương đặc thù cao hơn cho giáo viên chưa đạt chuẩn có thể xem là một hình thức động viên. Đây là cơ chế để hỗ trợ tạm thời những người chưa đạt chuẩn, giúp họ ổn định cuộc sống, từ đó có thêm động lực để tiếp tục học tập nâng cao trình độ.

“Giai đoạn đầu, mức lương giữa hai nhóm có thể gần nhau. Nhưng về lâu dài, giáo viên chưa đạt chuẩn nếu không học để nâng trình độ thì chính họ sẽ bị bỏ lại phía sau. Bởi hệ số lương theo bậc sẽ tăng theo thời gian, trong khi hệ số lương đặc thù là cố định. Do đó, khoảng cách thu nhập sẽ dần rộng ra và tạo áp lực để giáo viên nào chưa đạt trình độ chuẩn nỗ lực hơn”, thầy giải thích.

Theo thầy Nguyễn Ánh, dù còn một số điểm cần cân nhắc để đảm bảo công bằng và tránh hiểu nhầm, dự thảo này vẫn thể hiện sự quan tâm lớn của ngành giáo dục đối với đời sống nhà giáo. Việc tăng thu nhập thông qua cơ chế hệ số lương đặc thù là một bước tiến đáng ghi nhận, mang tính động viên và khích lệ đội ngũ tiếp tục phấn đấu vì sự nghiệp giáo dục.

Minh Ngọc