Dự án Luật Xây dựng sửa đổi: Cần đẩy mạnh chuyển đổi số, xanh

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã tiến hành thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Phiên thảo luận, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, tập trung vào những nội dung mang tính đột phá nhằm hoàn thiện thể chế, đổi mới mô hình quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế xanh.

Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi. Ảnh - Quochoi.vn

Phiên thảo luận diễn ra trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi phải hoàn thiện thể chế theo hướng Nhà nước pháp quyền hiện đại, quản trị theo rủi ro và số hóa toàn diện. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã chỉ ra sự giao thoa của Luật Xây dựng hiện hành với nhiều đạo luật khác như Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Do đó, nhiều đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục rà soát các nhóm quan hệ pháp lý trọng yếu để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Chuyển đổi số: Đòn bẩy giảm thủ tục và minh bạch hóa thị trường

Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu đánh giá cao là quy định về chuyển đổi số (Điều 7) và cơ sở dữ liệu quốc gia trong hoạt động xây dựng (Điều 14). Đại biểu Lê Thu Hà (Đoàn Lào Cai) nhận định: Đây là một đột phá quan trọng, đặt nền móng cho cơ sở dữ liệu quốc gia, kết nối với dữ liệu đất đai, quy hoạch, phòng cháy chữa cháy, dân cư và doanh nghiệp. Cũng là động lực để đổi mới mô hình quản lý, giảm mạnh thủ tục, minh bạch hóa thị trường xây dựng, giảm tiếp xúc trực tiếp và nguy cơ tiêu cực.

ĐB Lê Thu Hà tham gia ý kiến thảo luận về dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi. Ảnh - Quochoi.vn

Để chuyển đổi số thực chất, đại biểu Hà kiến nghị bổ sung 3 yêu cầu mang tính nguyên tắc:

- Mọi thủ tục phải được thực hiện hoàn toàn trên môi trường điện tử, loại bỏ tình trạng "vừa điện tử vừa giấy".

- Khẳng định nguyên tắc "không yêu cầu cung cấp dữ liệu nhà nước đã có" trong luật.

- Xác định rõ vai trò "nhạc trưởng" của Bộ Xây dựng trong việc xây dựng, vận hành, cập nhật và bảo đảm an toàn thông tin đối với cơ sở dữ liệu quốc gia.

Góp ý thêm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP.Hồ Chí Minh) nhấn mạnh cần biến các quy định này từ nguyên tắc thành công cụ quản trị số. Đại biểu đề nghị bổ sung quy định: Mốc thời gian vận hành tối thiểu (24 đến 36 tháng); bắt buộc cung cấp dữ liệu đầu vào đối với các khâu thẩm định, cấp phép và nghiệm thu; thực hiện liên thông tự động với các cơ sở dữ liệu khác. Và, áp dụng mã định danh công trình thống nhất từ giai đoạn chủ trương đầu tư đến khi phá dỡ.

Thúc đẩy kinh tế xanh: Khuyến khích vật liệu thân thiện môi trường

Về chính sách của nhà nước trong hoạt động đầu tư xây dựng, quy định khuyến khích sử dụng vật liệu xây dựng mới, vật liệu tái chế, vật liệu xanh, vật liệu nhẹ, vật liệu thân thiện môi trường (Khoản 4, Điều 11) nhận được sự đồng thuận cao vì phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế xanh hiện nay.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp). Ảnh - Quochoi.vn

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng: Nhà nước cần có sự quan tâm, đầu tư để các nhà đầu tư chế tạo, sản xuất các loại vật liệu xanh. Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ ra bất cập: giá vật liệu xanh, thân thiện môi trường thường cao hơn vật liệu thông thường và đơn vị thiết kế thi công có xu hướng tăng giá trị tư vấn. Đại biểu kiến nghị cần có quy định bắt buộc tư vấn thiết kế phải thiết kế và xây dựng bằng vật liệu nhẹ nếu chủ đầu tư có yêu cầu để việc sử dụng vật liệu xanh được thực hiện hiệu quả.

Bên cạnh đó, đại biểu Hòa cũng đề nghị Luật quy định bắt buộc phải có khảo sát, thiết kế và đánh giá tác động môi trường trong quá trình xây dựng nhằm hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và sinh hoạt của người dân.

Đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn TP.Hồ Chí Minh) đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát kỹ lưỡng để đảm bảo chính sách này thống nhất, đồng bộ giữa Luật Xây dựng với các luật liên quan, đặc biệt là Luật Đầu tư và Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời cần có văn bản hướng dẫn dưới luật để cụ thể hóa điều khoản này.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu cũng cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng khác như: phân loại dự án đầu tư xây dựng; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục; việc miễn cấp giấy phép xây dựng, chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm; quản lý chất lượng công trình xây dựng; và bảo hiểm trong hoạt động đầu tư xây dựng.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu tiếp thu, giải trình, việc sửa đổi Luật theo định hướng chuyển sang mô hình Luật khung, do đó những nội dung kỹ thuật sẽ được quy định ở các văn bản dưới Luật để linh hoạt xử lý thực tiễn. Bộ trưởng nhấn mạnh ngành xây dựng đã và đang phát triển nhiều loại vật liệu mới, và đã có các tiêu chuẩn, quy chuẩn để sử dụng vật liệu đáp ứng điều kiện về khu đô thị xanh, sạch, thông minh.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan kết luận phiên thảo luận. Ảnh - Quochoi.vn

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Xây dựng lưu ý sớm ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật xây dựng đồng bộ và phù hợp với tình hình mới đối với các vật liệu xanh, vật liệu thông minh để đảm bảo thích ứng với biến đổi khí hậu, tiết kiệm năng lượng và phát triển kinh tế xanh.

Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Chính phủ và Cơ quan soạn thảo nghiêm túc nghiên cứu, giải trình, tiếp thu đầy đủ ý kiến đại biểu trên tinh thần thể chế hóa đầy đủ đường lối của Đảng. Đặc biệt là tinh thần của Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Quy định 178 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, đảm bảo tính khả thi, đồng bộ và thống nhất với hệ thống pháp luật.

Nam Phong