Dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi): Cần nghiên cứu, quy định tiêu chí mô hình cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng

Giải quyết được nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra

Thảo luận tại Tổ 11 gồm các Đoàn ĐBQH thành phố Cần Thơ và tỉnh Điện Biên chiều nay, 11/11, đại biểu Quốc hội tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Phòng, chống ma túy nhằm bảo đảm hài hòa giữa xử lý nghiêm minh, kịp thời hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và quyền học tập, tạo cơ hội tái hòa nhập cộng đồng của người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy là trẻ em, học sinh, sinh viên...

Quang cảnh thảo luận Tổ 11

Cùng với đó, việc sửa đổi Luật sẽ nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, quản lý sau cai nghiện ma túy; hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành, rõ trách nhiệm của các cơ quan trong phòng, chống và kiểm soát ma túy; huy động nguồn lực cho công tác phòng, chống ma túy; xây dựng cơ chế phát huy vai trò của các tổ chức, cá nhân, gia đình và cộng đồng trong giám sát, hỗ trợ sau cai nghiện.

ĐBQH Lê Minh Nam (Cần Thơ) đánh giá, dự thảo Luật trình Quốc hội lần này đã giải quyết được nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra hiện nay. Trong đó, phù hợp với việc nhiệm vụ quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện đã được chuyển cho Bộ Công an, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong áp dụng Luật hiện hành.

ĐBQH Lê Minh Nam (Cần Thơ) phát biểu

Theo đại biểu Lê Minh Nam, "việc chuyển giao chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện sang lực lượng công an tổ chức thực hiện gắn với việc xem xét, xử lý hình sự, đặc biệt là cùng với việc bổ sung quy định về xử lý hình sự đối với hành vi sử dụng ma túy tại Bộ Luật Hình sự số 86 mà chúng ta vừa thông qua tại Kỳ họp thứ Chín cũng sẽ giúp công tác phòng, chống ma túy hiệu quả và tích cực hơn".

Cần bổ sung biện pháp giám sát điện tử

Dự thảo Luật sửa đổi quy định về cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng và cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng sau cai nghiện tại cơ sở cai nghiện ma túy tư nhân. Cho rằng đây là yêu cầu thực tiễn lớn, ĐBQH Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) đề nghị bổ sung quy định cụ thể việc ứng dụng công nghệ, dữ liệu số trong quản lý người nghiện và kiểm soát ma túy tổng hợp mới; bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan quản lý đối với việc thực hiện chính sách tăng cường truyền thông, giáo dục phòng, chống ma túy trong trường học và cộng đồng dân cư nhằm nâng cao ý thức tự phòng ngừa trong xã hội.

ĐBQH Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) phát biểu

Thực tiễn công tác quản lý, giám sát người đang cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, quản lý người sau cai nghiện hiện nay còn gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều đối tượng không chấp hành quy định cai nghiện, vi phạm pháp luật chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng chưa có cơ chế, chế tài xử lý phù hợp để đảm bảo tính răn đe cần thiết, dẫn đến hiệu quả quản lý cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, quản lý người sau cai nghiện còn thấp.

Các đại biểu dự thảo luận Tổ 11

Qua tìm hiểu kinh nghiệm của một số nước, đại biểu Lê Thị Thanh Lam cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định trong dự thảo Luật về biện pháp giám sát điện tử. Thẩm quyền áp dụng có thể giao cho Giám đốc Công an tỉnh hoặc Trưởng Công an cấp xã và đối tượng áp dụng gồm có: người cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng, người điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế và người bị quản lý sau cai nghiện ma túy. Nên giao cho Chính phủ quy định chi tiết theo hướng: căn cứ vào điều kiện kinh tế, xã hội để quyết định thời điểm tổ chức thực hiện biện pháp này.

Phân quyền rõ và nhiều hơn cho công an cấp xã trong xác định tình trạng nghiện ma túy

ĐBQH Lê Minh Nam (Cần Thơ) cũng cho biết, qua tiếp xúc cử tri tại địa phương, nhiều cử tri đề nghị phải tăng cường các biện pháp phòng, chống ma túy, nâng chế tài xử lý để bảo đảm tính giáo dục, răn đe.

Đại biểu nhất trí bổ sung nội dung quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và trách nhiệm của cá nhân, gia đình tại Khoản 3 Điều 6 để đảm bảo thống nhất với quy định tại Điều 25 về trách nhiệm của gia đình, cơ quan, tổ chức, cộng đồng trong quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Tuy nhiên, dự thảo Luật bổ sung trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của mặt trận đối với quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. Đại biểu Lê Minh Nam đề nghị, quy định này phải cụ thể hóa hơn, quản lý trong phạm vi nào, cụ thể như thế nào để thuận tiện cho các cơ quan này tổ chức thực hiện trong thực tế.

Cũng quan tâm tới quy định về trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức khác tại Điều 10, ĐBQH Triệu Thị Ngọc Diễm (Cần Thơ) đề nghị nghiên cứu bổ sung thêm chức năng giám sát và phản biện xã hội trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống ma túy và các hoạt động liên quan đến công tác quản lý nhà nước về ma túy trên địa bàn và tổng hợp đề xuất, phản ánh kiến nghị của người dân hoặc phối hợp để xây dựng mô hình cộng đồng tự quản hướng đến khu vực xã phường không ma túy.

ĐBQH Triệu Thị Ngọc Diễm (Cần Thơ) phát biểu

Đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm cũng đề nghị, việc xác định tình trạng nghiện ma túy cần theo hướng phân quyền rõ và nhiều hơn cho công an cấp xã để tăng thẩm quyền và tăng tính chủ động của địa phương. Tăng cường bố trí nhân lực và cho phép trạm y tế xã đủ điều kiện để xác định tình trạng nghiện từ việc thiết lập hồ sơ trình tự thủ tục dưới sự hướng dẫn tiêu chuẩn, chẩn đoán và quy trình chuyên môn để xác định tình trạng nghiện ma túy của ngành y tế cấp trên.

Đại biểu cũng đề nghị cần sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về người nghiện ma túy, tội phạm ma túy, cơ chế tích hợp kết nối chia sẻ thông tin dữ liệu trên các nền tảng giữa các ngành bảo đảm yêu cầu chuyển đổi số hiện nay, nhất là thông tin công tác quản lý nhà nước về ma túy, công tác quản lý người nghiện ma túy, thông tin về người nghiện... Phải quy định cụ thể hơn về trách nhiệm phối hợp giữa các lực lượng chức năng, tránh bỏ sót hoặc trùng lặp nhiệm vụ.

"Đặc biệt, cần nghiên cứu thêm về mô hình cai nghiện cộng đồng, có quy định tiêu chí phù hợp. Hiện nay trên cả nước có 333 điểm cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng ở 15 tỉnh thành phố. Cơ sở cai nghiện công lập quá tải, tạm dừng không tiếp nhận cai nghiện tự nguyện. Do đó, mô hình cai nghiện tại cộng đồng thực sự rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay”, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm nhấn mạnh.

Quỳnh Chi; Ảnh: Lâm Hiển