Dự án chung đầu tiên Mỹ - Ukraine được chốt, nhắm vào nguyên tố đang 'nóng' toàn cầu

Dự án đầu tư chung đầu tiên theo thỏa thuận khoáng sản Ukraine - Mỹ sẽ là mỏ lithium Dobra ở tỉnh Kirovohrad. Ảnh minh họa: telecomtv.com

Theo trang New Voice of Ukraine, Ukraine đã bật đèn xanh cho một cuộc đấu thầu phát triển mỏ lithium Dobra ở tỉnh Kirovohrad, đánh dấu dự án đầu tư chung đầu tiên theo thỏa thuận về tài nguyên khoáng sản đã ký với Mỹ. Thông tin này vừa được Bộ trưởng Kinh tế Yulia Svyrydenko cho biết trong một bài đăng trên Facebook vào ngày 3/7.

Trước Ngày Độc lập của Mỹ, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã gặp gỡ các đại diện doanh nghiệp Mỹ tại Ukraine như Boeing, Microsoft, Pfizer, Shield AI, CRH, McDonald’s và Horizon Capital.

“Cuộc thảo luận với các doanh nghiệp tập trung vào các ưu tiên chung, bao gồm Quỹ đầu tư tái thiết được thành lập theo thỏa thuận của chúng tôi với Mỹ”, Bộ trưởng Svyrydenko cho biết. “Chúng tôi đặt mục tiêu triển khai ít nhất ba dự án thí điểm trong vòng 18 tháng đầu tiên thông qua quan hệ đối tác với Bộ Tài chính Mỹ và Tổng công ty Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ”.

Quá trình này đang được xúc tiến, với việc Ủy ban về Thỏa thuận Chia sẻ Sản xuất (Commission on Production Sharing Agreements) gần đây đã phê duyệt tính khả thi của việc tổ chức đấu thầu khai thác mỏ lithium Dobra. Các điều khoản của quy trình đấu thầu dự kiến sẽ sớm được hoàn thiện.

“Mỏ này nằm trong phạm vi ủy quyền của quỹ đầu tư và có thể trở thành dự án thí điểm đầu tiên cho khoản đầu tư chung”, bà Svyrydenko cho biết.

Bà nhấn mạnh rằng một đại diện từ TechMet, một công ty đầu tư năng lượng có trụ sở tại Mỹ, đã bày tỏ sẵn sàng không chỉ thăm dò và khai thác lithium mà còn xây dựng các cơ sở chế biến tại Ukraine nếu công ty thắng thầu.

Mỏ lithium Dobra trước đây được báo cáo là dự án chung đầu tiên tiềm năng theo thỏa thuận khai thác khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine.

Trước đó, hôm 16/6. tờ New York Times đưa tin rằng Ukraine đã phê duyệt các bước đầu tiên để cho phép các công ty tư nhân phát triển địa điểm khai thác lithium Dobra thuộc sở hữu nhà nước theo thỏa thuận được ký vào ngày 30/4 để khai thác khoáng sản chung.

Các nguồn tin được tờ New York Times trích dẫn cho biết chính phủ Ukraine đã đồng ý bắt đầu chuẩn bị các khuyến nghị để mở thầu cho các công ty khai thác lithium tại Dobra, một trong những mỏ lithium lớn nhất của Ukraine.

Những bên đấu thầu tiềm năng - bao gồm một tập đoàn liên quan đến TechMet (công ty có một phần thuộc sở hữu của chính phủ Mỹ và tỷ phú Ronald Lauder, một người bạn của Tổng thống Donald Trump) - đã thúc giục Tổng thống Zelensky sớm mở thầu, theo tờ The New York Times.

Trước đó, ngày 30/4, tại thủ đô Washington, D.C, hai nước đã ký một thỏa thuận thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết Mỹ - Ukraine với tỷ lệ tham gia ngang nhau 50/50. Theo thỏa thuận này, Mỹ được cấp quyền ưu tiên tiếp cận các khoáng sản quan trọng tại Ukraine: gồm lithium, titanium, graphite, uranium và khoảng 55 khoáng sản khác. Ukraine giữ toàn quyền sở hữu tài nguyên, không mất chủ quyền; lợi nhuận từ các dự án mới sẽ được tái đầu tư, không trả nợ hay rút ra ít nhất trong 10 năm đầu. Đặc biệt, cả hai bên đều đóng góp vào quỹ, trong đó vũ khí và viện trợ quân sự Mỹ cũng được tính như một phần đóng góp của Mỹ .

Thỏa thuận khoáng sản với Ukraine giúp Mỹ đa dạng hóa chuỗi cung ứng vật liệu quan trọng, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, đặc biệt là đất hiếm và lithium, trong khi giúp đẩy mạnh tái thiết Ukraine thời hậu chiến và củng cố liên minh Mỹ - Ukraine dựa trên hợp tác kinh tế.

Tuy vậy, thỏa thuận này vẫn thiếu cam kết an ninh trực tiếp, có nguy cơ làm xói mòn quyền chủ quyền tài nguyên nếu không được kiểm soát tốt, cũng như đối mặt với thách thức hiện thực hóa do tình trạng chiến tranh và cơ sở hạ tầng yếu kém của Ukraine.

Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc