Dự án 8 Gieo mầm xanh về bình đẳng giới

Vượt lên chính mình

Em Nguyễn Thị Minh Thư (thôn Bình Tây, xã Chư Răng) trước đây là một cô bé nhút nhát, rụt rè. Sau giờ học, em thường ở nhà, ít tham gia các hoạt động cùng bạn bè. Nhiều lần được thầy-cô giáo, các bạn động viên tham gia phong trào văn nghệ nhưng em thường từ chối, “đóng cửa” trong thế giới của riêng mình. Tính cách khép kín của em bị chi phối bởi hoàn cảnh gia đình với tuổi thơ nhiều biến cố.

Gia đình Thư có 3 chị em gái. Năm 3 tuổi, Thư được phát hiện mắc bệnh gan. Từ đó, định kỳ hàng tháng, em đều phải đi khám, điều trị tại Bệnh viện Nhi tỉnh. Cuộc sống vất vả, nhiều mâu thuẫn nảy sinh khiến ba mẹ em ly hôn. Thư cùng 2 em gái ở với ba, mẹ hiện đã lập gia đình mới.

Chị Kpă H’Chuên (thứ 4 từ phải sang) cùng các thành viên “Tổ truyền thông cộng đồng” thôn Mơ Nang 2 (xã Kim Tân) giành giải nhất hội thi trong khuôn khổ Dự án 8 do Hội LHPN huyện Ia Pa tổ chức. Ảnh: V.C

Gặp lại Thư cùng người em gái song sinh tại Hội thi giao lưu trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm công tác truyền thông về bình đẳng giới do Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) huyện tổ chức vào đầu tháng 6 vừa qua, chúng tôi khá bất ngờ khi cô bé nhút nhát ngày nào giờ đã trở thành một học sinh năng động, tích cực, hoạt bát.

Là thành viên của đội thi đến từ Câu lạc bộ (CLB) “Thủ lĩnh của sự thay đổi” Trường THCS Phan Đình Phùng (xã Chư Răng), Thư tự tin, tích cực tham gia các phần thi. Các em mang đến hội thi tiết mục kịch “Xóa bỏ định kiến trọng nam, khinh nữ” với thông điệp “Bình đẳng là yêu thương công bằng, không phân biệt giới tính”. Trong vở kịch, Thư cùng em gái song sinh đóng vai những tuyên truyền viên của buôn làng.

Chia sẻ về tiết mục dự thi, Thư cho hay: “Em như thấy được hoàn cảnh của chính mình trong vở kịch ấy. Trước đây, bố mẹ em cũng thường bị mọi người mỉa mai rằng “đẻ một lũ vịt giời” hay “con gái chẳng được tích sự gì cả”. Em từng rất buồn và cảm thấy tự ti trong cuộc sống”.

Khi vào CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, Thư được tham gia nhiều hoạt động phong phú, được trang bị, nâng cao kiến thức, kỹ năng liên quan đến bình đẳng giới. Từ đó, em biết lên tiếng tự bảo vệ bản thân, tự tin thay đổi cách nghĩ, cách làm để xóa bỏ tập tục lạc hậu trong cuộc sống.

Các thành viên Câu lạc bộ Thủ lĩnh của sự thay đổi Trường THCS Phan Đình Phùng cởi mở chia sẻ về những thuận lợi, khó khăn trong học tập, cuộc sống để cùng nhau vượt qua. Ảnh: Vũ Chi

“Trong suốt những năm học qua, em luôn đạt danh hiệu học sinh giỏi. Ngoài việc học, em thường xuyên giúp ba những việc vặt trong nhà. Em mơ ước sau này trở thành cô giáo để dạy chữ cho trẻ em trong chính buôn làng mình. Em muốn chứng minh cho tất cả mọi người thấy con trai hay con gái không quan trọng, miễn người con đó giỏi giang, hiếu thảo thì đều là niềm tự hào của gia đình, xã hội”-Thư bộc bạch.

Không chỉ Thư mà nhiều thành viên của CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi” khi tham gia sinh hoạt đều tự tin chia sẻ ý kiến, trao đổi, tìm được sự đồng cảm để vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống.

Cô Nguyễn Thị Bích Dung-Giáo viên làm Tổng phụ trách Đội Trường THCS Phan Đình Phùng-chia sẻ: Với sự hỗ trợ tích cực từ Dự án 8, CLB được thành lập năm 2023 với 30 thành viên. Khi nhóm học sinh lớp 9 ra trường, CLB được bổ sung các bạn học sinh ở những lớp kế cận, đảm bảo duy trì hoạt động hiệu quả.

Thông qua các buổi sinh hoạt mỗi dịp cuối tuần, các em được tập huấn, hướng dẫn kiến thức cơ bản về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phòng-chống bạo lực học đường… Các em cũng được tham gia nhiều hoạt động bổ ích do Hội LHPN xã, huyện tổ chức như: cuộc thi vẽ tranh phòng-chống bạo lực học đường, hội thi tìm kiếm giải pháp sáng tạo, hiệu quả trong truyền thông xóa bỏ định kiến giới, bạo lực gia đình, xây dựng nếp sống văn minh; giao lưu các mô hình, CLB Dự án 8…

Qua đó, các em xây dựng cho mình bản lĩnh, sự tự tin; đồng thời phát huy được năng khiếu bản thân, mạnh dạn nói lên suy nghĩ của mình về bình đẳng giới, trở thành “thủ lĩnh” tiêu biểu trong công tác tuyên truyền tại địa phương.

Mỗi ngày, chị Kpă H’Chuên-Thành viên mô hình “Tổ truyền thông cộng đồng” thôn Mơ Nang 2 (xã Kim Tân) dậy từ rất sớm để cùng chồng chuẩn bị bữa ăn sáng cho các con, rồi thay trang phục đẹp, trang điểm nhẹ nhàng đến trụ sở xã làm việc. Hiện chị là Phó Chủ tịch Hội LHPN xã. Là phụ nữ Jrai sinh sống ở thôn đặc biệt khó khăn nhưng chị luôn cởi mở, trẻ trung và năng động, nhiệt huyết trong công việc.

Các thành viên Câu lạc bộ Thủ lĩnh của sự thay đổi Trường THCS Phan Đình Phùng (xã Chư Răng) tự tin tham gia hội thi về bình đẳng giới do Hội LHPN huyện tổ chức. Ảnh: Vũ Chi

Việc tham gia các hoạt động của Dự án 8 đã giúp chị hiểu bình đẳng giữa nam và nữ đó là chia sẻ, thấu hiểu, được quyền đóng góp ý kiến, cùng nhau quyết định việc lớn, nhỏ trong gia đình. Vì vậy, trong cuộc sống, chị luôn bàn bạc với chồng chi tiêu thế nào, tiết kiệm ra sao. Vợ chồng chị cũng cùng nhau chia sẻ trách nhiệm nuôi dạy con cái cũng như phát triển kinh tế gia đình.

“Với gia đình tôi, bình đẳng giới là tôi được chồng chia sẻ việc nhà, được tạo điều kiện tham gia các hoạt động xã hội. Tôi hạnh phúc vì mình có thể góp sức giúp đỡ chị em phụ nữ cùng vươn lên”-chị H’Chuên tâm niệm.

Hướng tới mục tiêu bình đẳng giới

Trường hợp của chị H’Chuên đã trở thành nguồn cảm hứng “gieo mầm” bình đẳng giới tại thôn đặc biệt khó khăn của huyện. Anh Kpă Trân-Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Mơ Nang 2-cho hay: Mặc dù theo chế độ mẫu hệ nhưng do thiếu kiến thức nên trong các thôn, làng đồng bào dân tộc thiểu số còn tồn tại tập tục lạc hậu trọng nam khinh nữ, bạo lực gia đình…

Với vai trò Tổ trưởng “Tổ truyền thông cộng đồng”, tôi cùng các thành viên trong tổ thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con xóa bỏ định kiến về giới. Nhờ vậy, người dân đã nâng cao được nhận thức. Đàn ông biết giúp đỡ vợ việc nhà, ít tụ tập uống rượu. Vai trò của người phụ nữ trong gia đình cũng thay đổi dần. Nhiều phụ nữ thay chồng tham gia các cuộc họp thôn, thậm chí đứng đầu các hội, đoàn thể ở thôn, xã.

Là địa phương được chọn làm điểm để triển khai Dự án 8, sau 5 năm, Hội LHPN xã Ia Broắi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đề ra. Chị Kpă H’Yư-Chủ tịch Hội LHPN xã-cho biết: Trong giai đoạn 1 (2021-2025), Hội LHPN xã đã tổ chức ra mắt 1 mô hình “Địa chỉ an toàn” với 10 thành viên; 1 CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi” với 30 thành viên; 4 “Tổ truyền thông cộng đồng” với 28 thành viên; tổ chức 10 buổi truyền thông với hơn 4.000 lượt người tham gia; 1 cuộc đối thoại giữa lãnh đạo UBND xã với 100 hội viên phụ nữ; tổ chức 1 hội thi sáng kiến kinh nghiệm trong truyền thông bình đẳng giới và hỗ trợ 9 chị hưởng gói sinh đẻ an toàn.

Nhờ sự hỗ trợ từ Dự án 8, em Kpă Linh Nhi (buôn Ia Rniu, xã Ia Broăi) đã vượt lên hoàn cảnh khó khăn, trở thành học sinh xuất sắc được thầy cô, bạn bè yêu mến. Ảnh: Vũ Chi

Dẫn chúng tôi đến thăm gia đình bé Kpă Linh Nhi (buôn Ia Rniu), chị H’Yư coi đây như một minh chứng cho tác động tích cực của Dự án 8 đối với trẻ em vùng sâu, giúp các em vững bước, tự tin trên con đường chinh phục tri thức, mở cánh cổng bước vào một tương lai tươi sáng hơn. Gia đình thuộc diện hộ nghèo nhưng suốt 5 năm học vừa qua, Nhi luôn đạt danh hiệu học sinh xuất sắc và giữ vai trò lớp trưởng.

Trò chuyện cùng chúng tôi, cô bé có đôi mắt sáng và nụ cười tươi không ngần ngại trải lòng: “Em sẽ cố gắng học thật giỏi để sau này kiếm được nhiều tiền chăm sóc cha mẹ. Trước đây, ông ngoại em mất vì bệnh hiểm nghèo, giờ đây bà ngoại cũng hay đau ốm. Vì vậy, ước mơ của em là trở thành bác sĩ chữa bệnh cho bà ngoại và bà con buôn làng”.

Theo Chủ tịch Hội LHPN huyện Ia Pa Huỳnh Thị Ngọc Lan, mặc dù mới được triển khai nhưng Dự án 8 đã mang lại không ít thay đổi cho phụ nữ và trẻ em địa phương. Các nội dung của dự án đều được triển khai linh hoạt, kịp thời, hiệu quả.

Đến nay, dự án đã thành lập 5 “Địa chỉ tin cậy”, 5 CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, tổ chức 12 cuộc đối thoại chính sách tại các địa bàn đặc biệt khó khăn; 2.570 phụ nữ thuộc nhóm dân tộc thiểu số có tỷ lệ sinh con tại nhà cao được tuyên truyền, vận động, tư vấn kiến thức và tiếp cận dịch vụ sinh đẻ an toàn; 50 cán bộ nữ dân tộc thiểu số tham gia lãnh đạo trong hệ thống chính trị được tập huấn nâng cao năng lực.

Anh Kpă Trân (đứng giữa, Bí thư chi bộ kiêm Trưởng thôn Mơ Nang 2, xã Kim Tân) tuyên truyền người dân xóa bỏ định kiến về giới, hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn. Ảnh: Vũ Chi

Thông qua hình thức tuyên truyền, vận động, các mô hình, CLB đã góp phần xóa bỏ định kiến và khuôn mẫu giới, đảm bảo tiếng nói và sự tham gia của phụ nữ, trẻ em trong các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội; hỗ trợ phụ nữ tham gia lãnh đạo trong hệ thống chính trị. Mô hình cũng trang bị kiến thức về bình đẳng giới cho đội ngũ cán bộ, già làng, người có uy tín, nhờ vậy tạo được sức lan tỏa trong cộng đồng.

“Bên trong mỗi buôn làng là những trái tim phụ nữ đang khao khát vươn lên, là những đứa trẻ mong chờ một tương lai tốt đẹp hơn. Vì vậy, dù biết còn nhiều khó khăn, song thời gian tới, các thành viên Ban điều hành dự án sẽ tiếp tục nỗ lực, đồng hành cùng chính quyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về bình đẳng giới, hướng tới tạo dựng môi trường sống tích cực, nhân văn”-bà Lan khẳng định.

VŨ CHI