Đột nhập làng nuôi rắn hổ mang nhiều nhất Việt Nam

Nằm cách trung tâm Hà Nội hơn 50km, làng rắn Vĩnh Sơn nổi danh với nghề nuôi rắn hổ mang bành. Đây không chỉ là nghề truyền thống của địa phương mà còn là nguồn thu nhập chính của hàng trăm hộ dân.

Thống kê cho thấy, hơn 90% người dân tại Vĩnh Sơn sống bằng nghề nuôi rắn. Năm 2022, làng rắn Vĩnh Sơn được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) xác lập kỷ lục là “Làng nghề truyền thống có số hộ được cấp phép chăn nuôi rắn hổ mang nhiều nhất Việt Nam”.

Làng Vĩnh Sơn nổi tiếng với nghề nuôi rắn hổ mang truyền thống

Đáng chú ý, khi hỏi về lịch sử của nghề nuôi rắn hổ mang, người dân Vĩnh Sơn đều lắc đầu không ai biết nghề có từ bao giờ chỉ biết truyền thống bắt, nuôi rắn đã được cha ông để lại từ bao đời nay. Thế rồi đời nọ nối tiếp đời kia, đến nay đã có tới hàng triệu con rắn hổ mang được nuôi tại đây.

Với tỷ lệ hộ nuôi cao nên ước tính làng Vĩnh Sơn luôn có khoảng hơn 1 triệu con rắn hổ mang được trông nuôi. Cũng vì thế việc rắn hổ mang xuất hiện trong sân, trong nhà, thậm chí trên giường, trong tủ quần áo không còn là chuyện lạ với người dân Vĩnh Sơn.

Năm 2022, làng rắn Vĩnh Sơn được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục là “Làng nghề truyền thống có số hộ được cấp phép chăn nuôi rắn hổ mang nhiều nhất Việt Nam”

Theo chân bà Phùng Thị Thu – một trong những hộ nuôi rắn số lượng lớn tại Vĩnh Sơn vào thăm “động rắn” của gia đình, dù đã chuẩn bị trước tinh thần nhưng những tiếng “phì… phì…” phát ra từ hàng trăm chuồng nuôi rắn hổ mang phì vẫn khiến những người gan dạ nhất cũng phải e ngại và rùng mình.

Bà Phùng Thị Thu là một trong những hộ gia đình nuôi rắn hổ mang số lượng lớn của làng Vĩnh Sơn

Bà Thu cho hay, với loài rắn hổ mang cực độc, chỉ cần một cú đớp nếu không được sơ cứu kịp thời tính mạng của người bị cắn sẽ khó lòng cứu được.

“Có rất nhiều trường hợp không may bị rắn cắn khi cho ăn hay khi rắn sổng chuồng. Nhẹ và được cứu chữa kịp thời thì chỉ bị mất ngón tay hay bị thối thịt, còn những trường hợp nặng thì có thể dẫn đến tử vong”, bà Phùng Thị Thu chia sẻ.

Các hang rắn được xây chồng lên nhau và ngăn cách cẩn thận để quá trình chăm sóc rắn được đảm bảo an toàn

Ông Phạm Văn Hùng, 58 tuổi - một người có hơn 30 năm gắn bó với nghề nuôi rắn ở Vĩnh Sơn, chia sẻ: "Nuôi rắn không khó, nhưng phải biết cách xử lý khi rắn hung hãn hoặc bị bệnh. Chỉ cần sơ suất nhỏ có thể nguy hiểm đến tính mạng". Hiện, gia đình ông Hùng nuôi khoảng 300 con rắn hổ mang bành, chủ yếu để bán rắn thương phẩm và rắn giống.

Nghề nuôi rắn tuy không đòi hỏi diện tích lớn nhưng người nuôi phải có kinh nghiệm và sự cẩn trọng cao. Công việc nuôi rắn không quá khó khăn, việc cần làm chỉ là cho ăn, dọn ổ và chờ đợi thành quả.

Các chuồng trại chăn nuôi không tốn nhiều diện tích. Hang rắn là một cái hầm hình hộp được ốp bằng mấy hàng gạch và không cần phải tô trát hay sơn vôi gì cả, mỗi cạnh chừng 40cm đủ cho một con rắn cuộn tròn bên trong.

Phía dưới có máng hốt, bên trên cửa hang được làm bằng gỗ, ghép lưới sắt và khóa chốt cẩn thận.

Gia đình ông Hùng nuôi khoảng 300 con rắn hổ mang bành

Rắn được cho ăn 4-5 ngày một lần với thức ăn là gà con, vịt con, cóc, hoặc chim. Sau khi ăn, rắn cần được theo dõi sát sao để đảm bảo không bị nhiễm bệnh hoặc chết ngạt trong chuồng. Bên cạnh đó, việc vệ sinh chuồng trại thường xuyên là rất quan trọng để giữ môi trường sạch sẽ, tránh dịch bệnh lây lan.

Tuy nhiên, dù cẩn thận đến đâu, tai nạn vẫn có thể xảy ra. Ông Hùng từng bị rắn cắn hai lần, dẫn đến mất cảm giác ở một phần ngón tay.

Dù nguy hiểm, nghề nuôi rắn lại mang lại nguồn thu nhập ổn định. Rắn thương phẩm có giá dao động 500.000-700.000 đồng/kg, trong khi rắn giống hoặc trứng rắn được bán với giá 50.000-70.000 đồng/quả.

"Trung Quốc là thị trường tiêu thụ chính, do đó giá của các sản phẩm phụ thuộc rất lớn vào thị trường này", ông Hùng nói.

Trong thời gian dịch Covid-19, gia đình ông Hùng phải luộc trứng, ăn thịt rắn vì không có người mua và thức ăn cho rắn. Nhiều lần, ông gặp tình trạng giá giống cao nhưng bán lại không lãi.

Rắn hổ mang bành đẻ trứng một lần mỗi năm vào mùa hè. Dân gian cho rằng khi ve sầu kêu, rắn sẽ giao phối trong vòng 15-20 ngày, người nuôi sẽ phối giống cho rắn theo thời điểm này.

Rắn được cho ăn 4-5 ngày một lần với thức ăn là gà con, vịt con, cóc, hoặc chim. Khi cho ăn người nuôi phải dùng vật bảo hộ

Nghề nuôi rắn nguy hiểm là vậy nhưng với người dân làng Vĩnh Sơn đó là nghề truyền thống của cha ông nên không thể nói bỏ là bỏ. Bao năm nay vẫn vậy và sẽ còn tiếp nối nhiều đời sau người dân Vĩnh Sơn vẫn quyết tâm gắn bó với nghề và giữ truyền thống “Làng nghề nuôi rắn cổ truyền Vĩnh Sơn”.

Thúy Ngà