'Đóng sập cửa' khối C: Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường bảo đảm quyền lợi thí sinh

Thí sinh hoang mang bị “đánh úp” vào phút chót và các trường lý giải sao!

Theo đề án tuyển sinh vừa công bố, năm 2025, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn tuyển 2.650 chỉ tiêu cho 28 ngành đào tạo. Các phương thức xét tuyển bao gồm: xét tuyển thẳng và ưu tiên theo quy định của Bộ GD-ĐT; xét tuyển kết quả kỳ thi đánh giá năng lực (HSA) của Đại học Quốc gia Hà Nội và xét tuyển kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Đáng chú ý, đây là năm đầu tiên trường loại bỏ tổ hợp C00 trong xét tuyển 17 ngành, bao gồm: Báo chí, Công tác xã hội, Tâm lý học, Quốc tế học, Xã hội học, Văn hóa học, Việt Nam học, Quản trị khách sạn, Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, Quản lý thông tin, Quản trị văn phòng, Quan hệ công chúng, Khoa học quản lý, Thông tin – Thư viện, Hàn Quốc học, Đông phương học và Điện ảnh - nghệ thuật đại chúng.

Thí sinh, phụ huynh phản đối vì thay đổi đưa ra ngay trước kỳ thi trong khi nhiều học sinh ôn luyện khối C00 từ sớm, thậm chí từ lớp 10.

Lý giải về quyết định này, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết, sự thay đổi xuất phát từ việc kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 là năm đầu tiên thực hiện theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Với cấu trúc mới, học sinh thi bắt buộc hai môn Ngữ văn, Toán và chọn hai môn tự chọn trong số các môn còn lại. Theo đó, có thể hình thành đến 81 tổ hợp xét tuyển khác nhau.

Từ thực tiễn đó, nhà trường định hướng lựa chọn các tổ hợp phù hợp hơn với yêu cầu đầu vào, chuẩn đầu ra ngoại ngữ, cũng như mục tiêu quốc tế hóa chương trình đào tạo. Các tổ hợp mới như Văn - Sử - Ngoại ngữ, Văn - Địa - Ngoại ngữ, Văn - GDCD - Tiếng Anh, Toán - Văn - Ngoại ngữ… được cho là đảm bảo yêu cầu linh hoạt và thích ứng tốt hơn.

Trước đó gần một tuần, trường Đại học Luật - ĐHQGHN, cho biết không còn xét tuyển ngành Luật bằng tổ hợp này. Hiện có 5 trường như: Đại học Mở Hà Nội, ĐH Thủ đô Hà Nội, ĐH Kiểm sát Hà Nội ... cũng không dùng khối C00. Các ngành áp dụng chủ yếu là Báo chí, Luật, Tâm lý học, Quan hệ công chúng... Đại diện một số trường cho rằng điều này phù hợp với thực tiễn đào tạo, mục tiêu của trường và các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tuy nhiên, nhiều thí sinh, phụ huynh phản đối vì thay đổi đưa ra khi kỳ thi tốt nghiệp THPT đã cận kề. Nhiều học sinh ôn luyện khối C00 từ sớm, thậm chí từ lớp 10.

Theo TS. Phạm Mạnh Hà (Đại học Giáo dục - ĐHQGHN), việc thay đổi tư duy xét tuyển từ khối thi truyền thống sang mô hình dựa trên năng lực và mục tiêu đào tạo là xu hướng cần thiết trong giáo dục hiện đại. Ông cho rằng, xét tuyển dựa trên tổ hợp cố định như C00, A00, D01 đã bộc lộ nhiều bất cập, không phản ánh đúng năng lực cá nhân.

"Chẳng hạn, một thí sinh giỏi Văn và có khả năng viết lách xuất sắc vẫn có thể bị đánh trượt ngành Báo chí nếu điểm Địa lý không đủ cao. Ngược lại, có em học tốt theo kiểu 'cày điểm' nhưng lại không có tư duy xã hội phù hợp với ngành học", TS. Hà chia sẻ.

Ông nhấn mạnh rằng, để tuyển đúng người, đúng ngành, các trường cần xây dựng tiêu chí xét tuyển theo hướng đánh giá kỹ năng cụ thể như viết luận, phỏng vấn, kiểm tra năng lực thống kê, phân tích. Điều này cũng giúp ngành học thu hút thí sinh thực sự có đam mê và tố chất, chứ không chỉ giỏi thi cử theo kiểu "nước rút".

Theo TS Hà, thay đổi để thích ứng là cần thiết, nhưng những điều chỉnh về chính sách thi và tuyển sinh cần đảm bảo nguyên tắc công bằng, minh bạch và kịp thời. Trong khi các trường đại học hướng tới hội nhập quốc tế, xây dựng chuẩn đầu ra cao hơn, thì cũng cần giữ lại những giá trị cốt lõi và không làm mất đi những cánh cửa dành cho học sinh có tố chất thiên về khoa học xã hội.

Một thực tế không thể phủ nhận: trong những năm gần đây, tỷ lệ thí sinh chọn khối C giảm dần. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: sự sụt giảm này đến từ nhu cầu thực tế của xã hội hay là kết quả của một định hướng tuyển sinh thiếu cân bằng? Có ý kiến lo ngại, việc bỏ dần khối C liệu có phải là cách chúng ta "đồng hóa" tất cả thí sinh thành một kiểu tư duy học thuật giống nhau, thay vì tôn trọng sự đa dạng?

Cần giải trình rõ lý do, minh bạch và không để thí sinh thiệt thòi

Liên quan đến việc một số trường đại học bất ngờ bỏ tổ hợp xét tuyển C00 (Văn, Sử, Địa) trong phương án tuyển sinh 2025 khiến nhiều học sinh khối 12 bối rối, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn đã có những chia sẻ thẳng thắn với báo chí về trách nhiệm của các trường và quan điểm của Bộ trong vấn đề này.

Theo Thứ trưởng, việc điều chỉnh tổ hợp xét tuyển là quyền tự chủ của các trường đại học. Tuy nhiên, khi thực hiện quyền này, các trường cần bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, đúng thời gian quy định và có trách nhiệm giải trình. Việc thay đổi phương thức hoặc tổ hợp xét tuyển nếu công bố muộn, thiếu thông tin hoặc không kịp thời sẽ gây ra thiệt thòi cho thí sinh, đặc biệt là những em đã lựa chọn, ôn tập theo định hướng từ đầu năm học.

“Bộ không can thiệp vào việc một trường có sử dụng tổ hợp C00 hay không. Nhưng nếu đã từng sử dụng và giờ không còn sử dụng thì các trường cần giải trình rõ lý do, minh bạch tiêu chí lựa chọn và đặc biệt là phải có trách nhiệm với thí sinh”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Ông Hoàng Minh Sơn cho biết Bộ GD-ĐT đã có văn bản yêu cầu các trường rà soát lại đề án tuyển sinh năm 2025, đặc biệt là những thay đổi lớn như bỏ tổ hợp xét tuyển truyền thống. Bộ khuyến nghị các trường cần có lộ trình phù hợp, tránh gây xáo trộn hoặc tạo áp lực không cần thiết cho học sinh lớp 12 – lứa đầu tiên thi tốt nghiệp THPT theo Chương trình GDPT 2018.

“Nếu thay đổi gây ảnh hưởng đến quyền lợi của số đông thí sinh, nhất là khi các em đã ôn tập theo tổ hợp cũ thì các trường phải cân nhắc kỹ. Không thể để các em gánh chịu hậu quả từ những điều chỉnh thiếu tính dự báo của người lớn”, ông Sơn nói.

Lãnh đạo Bộ cũng khẳng định, trong bối cảnh đổi mới chương trình và phương thức thi tốt nghiệp, các trường cần đặc biệt lưu tâm đến tính ổn định và tâm lý thí sinh. “Nếu muốn nâng cao chất lượng tuyển sinh, không nhất thiết cứ phải loại bỏ tổ hợp C00. Cần đánh giá dựa trên dữ liệu thực tế, không nên có những quyết định cảm tính hoặc mang tính hình thức”, ông nói thêm.

Hiện Bộ GD-ĐT đang theo dõi sát sao các đề án tuyển sinh của các trường và sẵn sàng làm việc lại nếu phát hiện những điều chỉnh bất hợp lý, ảnh hưởng đến quyền lợi thí sinh.

Kỳ thi diễn ra ngày 26-27/6, điểm thi được công bố ngày 16/7. Trong gần 615.000 thí sinh nhập học đại học năm ngoái, hơn 52% đăng ký xét tuyển bằng điểm thi này.

Thu Hằng/VOV.VN