Động lực và Tầm nhìn Tạp chí Kinh tế Môi trường trong kỷ nguyên mới

Tạp chí Kinh tế Môi trường trực thuộc Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam được phép thành lập và hoạt động gần 19 năm. Trải qua quá trình hình thành và phát triển, đến nay tạp chí đã khẳng định được vị thế của mình với tôn chỉ mục đích hoạt động đề ra ban đầu là “ i. Tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực kinh tế môi trường Việt Nam; ii. Là diễn đàn của các nhà khoa học, nhà quản lý về lĩnh vực kinh tế môi trường nhằm mục tiêu phát triển bền vững trên lãnh thổ Việt Nam; iii. Giới thiệu những điển hình tiên tiến trong hoạt động thực tiễn về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững". Bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình đòi hỏi Tạp chí Kinh tế Môi trường cần tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, có thêm động lực và tầm nhìn mới để đáp ứng yêu cầu, phù hợp với xu thế phát triển của đất nước.

Tạp chí Kinh tế Môi trường cũng vinh dự nhận Giải Báo chí Nguyễn Lương Bằng lần thứ VI (giai đoạn 2021 – 2025).

Tạp chí Kinh tế môi trường thực hiện tôn chỉ mục đích từ khi bắt đầu hoạt động

Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam được thành lập tháng 10 năm 2000 theo quyết định của Bộ Nội vụ, đến tháng 7/2006 Bộ Văn hóa, Thể thao cho phép Tạp chí Kinh tế Môi trường hoạt động, là đơn vị trực thuộc Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam. Sự ra đời của Tạp chí trong bối cảnh đất nước “đổi mới” đã được 20 năm chuyển từ thể chế “kinh tế kế hoạch hóa, tập trung bao cấp” sang “kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa”, với kết quả đổi mới đạt được sau 20 năm thực hiện quản lý kinh tế theo thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN. Đối với bảo vệ môi trường thay thế dần công cụ "mệnh lệnh, kiểm soát” sang “công cụ thị trường” hay còn gọi là “công cụ kinh tế". Từ năm 2005 Luật Bảo vệ môi trường đã có nhiều thay đổi, công cụ kinh tế cho quản lý môi trường được thể hiện trong luật, tạo động lực cho kinh tế môi trường hoạt động và phát triển. Đáng chú ý giai đoạn thập niên 2000, với sự trợ giúp của một số tổ chức quốc tế và sự mở cửa hội nhập của Việt Nam, kinh tế môi trường là chủ đề được sự quan tâm rộng rãi của xã hội.

Chương trình “Kinh tế và Môi trường Đông Nam Á EEPSEA” đã trực tiếp đặt bài xuất bản các tóm tắt về kết quả nghiên cứu kinh tế môi trường thuộc các lĩnh vực khác nhau cho Tạp chí Kinh tế Môi trường. Tạp chí Kinh tế Môi trường góp phần chuyển tải những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước về kinh tế và môi trường, phát triển bền vững.

Tạp chí Kinh tế Môi trường thực sự là diễn đàn trao đổi các nghiên cứu, các bài viết trong và ngoài nước về kinh tế và môi trường, phổ biến các điển hình tiên tiến các mô hình tốt về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, tạp chí đã phổ biến rộng rãi ra cả nước trên các vùng miền từ biên giới đến hải đảo, trong giới khoa học, các trường đại học, viện nghiên cứu, các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người dân cũng như các tổ chức quốc tế.

Những lúc đất nước có những sự cố về môi trường, dịch bệnh hay có những rủi ro do thiên tai, bão lũ Tạp chí Kinh tế Môi trường không chỉ nhanh chóng truyền tải thông tin mà còn tổ chức huy động các nguồn lực xã hội ứng phó kịp thời, chẳng hạn như các sự cố ô nhiễm môi trường, hay thiên tai gây thiệt hại như cơn bão số 3 năm 2024 gây ra tổn thất nặng nề cho các tỉnh miền núi phía Bắc. Những kết quả đạt được trong thời gian vừa qua có thể khẳng định Tạp chí Kinh tế Môi trường đã thực hiện tốt sứ mệnh của mình như tôn chỉ mục đích đề ra từ khi bắt đầu hoạt động.

PGS.TS Trương Mạnh Tiến - Chủ tịch Hội đồng Biên tập Tạp chí Kinh tế Môi trường tặng Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng cuốn Tạp chí Kinh tế Môi trường số đặc biệt Xuân Ất Tỵ 2025. Ảnh: Long Nguyễn

Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình tạo động lực cho Tạp chí

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã có những thay đổi vượt bậc, quy mô của nền kinh tế đất nước năm 2023 tăng 96 lần so với năm 1986, đất nước đang bước sang một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình, “đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, sánh vai với các cường quốc năm châu” . Muốn vậy cần chuyển đổi nên kinh tế từ “nâu” sang “xanh”, cùng với đó là chuyển đổi số gắn với quan hệ sản xuất, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, tháo gỡ những nút thắt của thể chế để kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phát triển theo đúng quy luật khách quan, phát huy nguồn lực của xã hội cho phát triển kinh tế, đặc biệt là nguồn lực của kinh tế tư nhân.

Kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế các bon thấp có sự gắn kết chặt chẽ với kinh tế môi trường, là sự tiếp tục mở rộng và phân nhánh chuyên sâu của kinh tế môi trường nhằm đáp ứng yêu cầu về mặt lý luận và thực tiễn trong kỷ nguyên vươn mới – kỷ nguyên vươn mình. Thực chất những vấn đề về cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm và suy thoái môi trường, phát thải các bon gây hiệu ứng nhà kính nhìn nhận từ góc độ kinh tế đã và đang được khoa học kinh tế môi trường giải quyết từ các khía cạnh chuyên sâu khác nhau phù hợp với yêu cầu mới. Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế môi trường đóng vai trò hết sức quan trọng, hai nguyên tắc cơ bản của kinh tế môi trường có cơ hội thể hiện cùng với hoàn thiện thể chế đó là “người gây ô nhiễm phải trả tiền – PPP” và “người được hưởng lợi từ môi trường phải trả tiền – BPP”.

Như vậy kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình sẽ tạo động lực mới, tầm nhìn mới cho kinh tế môi trường phát triển cả về lý luận và thực tiễn. Nhiệm vụ của Tạp chí kinh tế môi trường như ba tôn chỉ mục đích hoạt động ngay từ đầu vẫn còn nguyên giá trị. Tuy nhiên cần tiếp tục đổi mới để phù hợp với kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình, nhất là những vấn đề chuyên sâu của tăng trưởng xanh, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế các bon thấp gắn với chuyển đổi số nhằm thực hiện một xu hướng lớn chung của nền kinh tế là “chuyển đổi xanh”. Với xu hướng mở cửa và Hội nhập sâu rộng của nền kinh tế, yêu cầu chất lượng hàng hóa xuất nhập khẩu ngày càng cao, thuế các bon xuyên biên giới (CBAM), phát triển thị trường các bon…, sự chuyển tải kiến thức cho xã hội, nhất là đến các doanh nghiệp những kiến thức về kinh tế môi trường phân nhánh các khía cạnh khác nhau để tránh những rủi ro trong kinh doanh, tạp chí kinh tế môi trường cần tiếp tục mở rộng các chuyên trang và lĩnh vực so với trước đây, như vậy sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho xã hội.

Những chủ trương đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước liên quan đến kinh tế và môi trường. Tạp chí cũng là kênh chuyển tải hiệu quả, chẳng hạn như các công cụ kinh tế cho quản lý môi trường quy định trong Luật bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản dưới luật cần chuyển tải tới xã hội để thực hiện, nhất là đối với doanh nghiệp và người dân.

Kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình thực sự tạo động lực mới, tầm nhìn mới cho tạp chí kinh tế môi trường, một tạp chí kết nối những vấn đề có tính khoa học và thực tiễn giữa kinh tế và môi trường: kinh tế chuyển đổi, môi trường đòi hỏi chất lượng cao, tạo ra động lực mới cho tạp chí kinh tế môi trường.

Sự tiếp tục hoạt động của Tạp chí kinh tế môi trường trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình sẽ góp phần chuyển tải những chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về kinh tế và môi trường, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế Các bon thấp, là diễn đàn của các nhà khoa học và quản lý về những vấn đề mới, thời sự cần giải quyết đối với kinh tế và môi trường. Tạp chí là diễn đàn để đưa ra các mô hình hay, hiệu quả giải quyết mối quan hệ giữa kinh tế và môi trường hướng đến phát triển bền vững. Kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình tạo động lực và tầm nhìn mới cho tạp chí kinh tế môi trường phát triển mạnh mẽ hơn.