Động lực để doanh nghiệp nhỏ vươn mình

Ông Nguyễn Văn Phương, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố tham quan sản phẩm của các doanh nghiệp khởi nghiệp

Doanh nghiệp nhỏ gặp rào cản lớn

Ở Huế, nơi hơn 97% DNNVV, bức tranh này càng dễ thấy. Nhiều doanh nghiệp vẫn đang loay hoay với chuyện thuê mặt bằng tạm bợ, khó tiếp cận vốn, thiếu lao động chất lượng cao và hầu như chưa có “chỗ đứng” trong chuỗi giá trị lớn.

Chúng ta không thể đòi hỏi doanh nghiệp nhỏ tự lớn lên trong một môi trường mà mọi điều kiện đều không thuận. Nhưng chúng ta cũng không thể tiếp tục coi họ là “lực lượng tiềm năng” mãi. Họ cần một không gian phát triển thực sự và cần được coi là đối tác trung tâm, không phải khách mời đứng ngoài cuộc chơi.

Trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, tại phiên thảo luận ở tổ 7 gồm các đoàn: Huế, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Kiên Giang, nhiều đại biểu Quốc hội nhìn nhận, doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đang gặp khó khăn. Từ câu chuyện họ không thể vay được vốn chỉ vì… không có tài sản thế chấp đến các sáng kiến, mô hình công nghệ, bản quyền phần mềm vốn là “vàng” trong thời đại số cũng không được ngân hàng coi là tài sản đảm bảo.

Các chính sách từ Nghị quyết 68 sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ

Đại biểu Nguyễn Hải Nam (Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Huế) nói rằng, không chỉ vốn, mặt bằng sản xuất cũng là trở ngại. Nhiều địa phương có đất, nhưng lại không dành quỹ đất hợp lý cho doanh nghiệp tư nhân. Muốn kinh tế tư nhân lớn mạnh, phải bắt đầu từ những chính sách cụ thể, gỡ rào cản thật sự cho doanh nghiệp, hỗ trợ bằng cơ chế chứ không chỉ bằng khẩu hiệu…

Lát cắt điển hình trên cho thấy điều ngược đời, đó là doanh nghiệp nhỏ đang chịu những rào cản “lớn” hơn chính họ.

Nghị quyết “mở đường”

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Và cùng với NQ 68, các chính sách không phải bản cam kết hỗ trợ vô điều kiện. Đó là lời kêu gọi tổ chức lại không gian, hệ sinh thái và tư duy phát triển DNNVV với các chính sách hỗ trợ tiêu biểu như, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho DNNVV trong 3 năm đầu thành lập; hỗ trợ DNNVV bảo đảm theo nguyên tắc thị trường và tuân thủ các cam kết quốc tế. Đồng thời, thực hiện chính sách như bãi bỏ lệ phí môn bài, bố trí đủ nguồn lực từ ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương cho các chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, kết hợp huy động nguồn lực từ các quỹ đầu tư của các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, ngành hàng, viện nghiên cứu, trường đại học...

Ở góc độ quản lý của Huế, thời gian qua, nhiều chính sách hỗ trợ đã được thành phố ban hành. Thành phố có chương trình khởi nghiệp, có trung tâm đổi mới sáng tạo… Nhưng điểm nghẽn là nhiều chính sách vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống. “Cái doanh nghiệp cần là sự đồng hành dài hơi, ổn định, rõ ràng. Chúng tôi ngại cơ chế thay đổi xoành xoạch, mỗi năm mỗi kiểu”, ông Nguyễn Minh Châu, Giám đốc Công ty TTNHH Minh Châu print nói.

Có một thực tế cần thẳng thắn nhìn nhận, DNNVV ở Huế đang phát triển theo kiểu “đơn lẻ - manh mún - cầm chừng”. Trong khi thành phố đặt mục tiêu trở thành trung tâm văn hóa, sáng tạo và kinh tế xanh của miền Trung, thì lực lượng doanh nghiệp lại chưa được tiếp sức đủ mạnh để nhập cuộc. Chính quyền nói thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nhưng doanh nghiệp trẻ lại chưa có nhiều không gian làm sản phẩm thử nghiệm. Thành phố kêu gọi chuyển đổi số, nhưng doanh nghiệp lại thiếu đơn hàng, thiếu thị trường. Có chính sách, có chỉ đạo nhưng “dây chuyền” thực hiện ở cấp cơ sở vẫn nhiều chỗ lỏng lẻo…

Cũng không thể không nhắc đến vai trò tự thân của doanh nghiệp. Có những đơn vị không trông chờ, họ tự mày mò đi gọi vốn, tự kết nối với đối tác, tự đào tạo nhân viên và từng bước làm chủ công nghệ. Những doanh nghiệp ấy không nhiều nhưng là minh chứng rõ ràng, nếu được tiếp thêm sức đúng lúc, đúng cách thì DNNVV hoàn toàn có thể là lực lượng đầu tàu chứ không chỉ là “tiềm năng”.

Thay vì nói nhiều về mục tiêu “nâng tầm doanh nghiệp nhỏ”, hãy bắt đầu từ việc tháo những nút thắt cụ thể, rõ ràng, nhìn từ NQ 68 để thực thi các chính sách cụ thể ở địa phương. Đặc biệt là một cam kết từ chính quyền về “giải quyết nhanh, dứt điểm” những hồ sơ liên quan đến DNNVV; một cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực thi NQ 68 ở cấp sở, ngành, không để chính sách chỉ là khẩu hiệu.

Huế có tiềm năng, có dư địa, có khát vọng. Nhưng nếu vẫn để DNNVV vật lộn từng bước đi nhỏ trong khi cả thành phố đang hướng tới mục tiêu lớn, thì khoảng cách ấy sẽ ngày càng rộng.

Quỳnh Viên