Động lực cho học sinh nghiên cứu, sáng tạo

Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo trao giải cho các tác giả, nhóm tác giả có dự án đạt giải Nhất cuộc thi khoa học kỹ thuật năm học 2024 - 2025.

Đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy phẩm chất, năng lực của học sinh, đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới, đây cũng là mục đích Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2024 - 2025. Các dự án tham gia tại cuộc thi khoa học kỹ thuật năm nay được Ban Giám khảo đánh giá rất cao.

Từ thực tế cuộc sống, các em học sinh nghiên cứu và phát triển những sản phẩm vừa có tính khoa học, sáng tạo và đặc biệt các sản phẩm sáng tạo rất có ích cho xã hội. Đơn cử như dự án: "Phát hiện và cảnh báo đuối nước bằng công nghệ AI", trong lĩnh vực phần mềm hệ thống của cô và trò trường THPT Phan Đình Giót đã giành giải Nhất cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2024 - 2025.

Em Tạ Hải Lâm, lớp 11B1, trường THPT Phan Đình Giót, thành viên nhóm nghiên cứu chia sẻ: Thực trạng đuối nước đang trở thành mối quan tâm lớn trong cộng đồng giáo dục và xã hội. Việc thiếu kiến thức và kỹ năng an toàn khi tham gia các hoạt động gần nước, cùng với hạn chế trong công tác giáo dục phòng tránh đuối nước, gây nguy hiểm cho trẻ em, khiến các bậc phụ huynh và nhà tường lo lắng về sự an toàn của con em mình.

Em Tạ Hải Lâm, lớp 11B1, Trường THPT Phan Đình Giót thuyết trình dự án của nhóm mình cho cả lớp nắm được nguyên lý hoạt động của dự án.

Chính vì những lý do trên, nhóm chúng em đã nghiên cứu và phát triển dự án: "Phát hiện và cảnh báo đuối nước bằng công nghệ AI" nhằm giải quyết hạn chế hiện tại và bổ sung tính năng cần thiết như: Khả năng gửi báo cáo khẩn cấp đến người giám sát và đội cứu hộ cứu nạn, quan sát nhận diện toàn khu vực bơi lội. Để tạo ra một giao diện người dùng thân thiện và dễ sử dụng, chúng em sử dụng lập trình Python Flask để phát triển ứng dụng.

Sơ đồ khái quát quá trình nghiên cứu của dự án "Phát hiện và cảnh báo đuối nước bằng công nghệ AI".

Đồng thời chúng em sử dụng ứng dụng Telegram cho phép người giám sát theo dõi tình hình trực tiếp và nhận thông báo khẩn cấp ngay lập tức khi phát hiện tình huống đuối nước. Hệ thống cũng tự động gửi tin nhắn cảnh báo đến đội cứu hộ, góp phần nâng cao hiệu quả cứu hộ và bảo vệ tính mạng cho người bơi. Điểm nổi bật của dự án là chức năng quan sát toàn diện không bỏ sót bất kỳ vị trí nào, đảm bảo chính xác, phát hiện sớm; nhận diện các hành vi nguy hiểm tiềm ẩn nguy cơ như chuột rút, ngạt thở, hay chơi đùa không an toàn dưới nước, từ đó đưa ra cảnh báo sớm và hiệu quả...

Chúng em đã triển khai thử nghiệm hệ thống "Phát hiện và cảnh báo đuối nước bằng công nghệ AI" tại một số hồ bơi ở TP. Điện Biên Phủ và thu được kết quả tích cực. Qua quá trình thử nghiệm, hệ thống đã phát hiện chính xác các tình huống nguy hiểm như: Người bơi bị đuối nước, giơ tay kêu cứu và há miệng trong nước với độ chính xác lên đến 98%. Để có thể phổ biến rộng rãi hệ thống cảnh báo này, chúng em sẽ sử dụng các phương pháp quảng bá như: Trên facebook, instagram, tạo video hướng dẫn và chia sẻ trên youtube, cung cấp bản dùng thử miễn phí để nhận phản hồi..".

"Được tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật là cơ hội để chúng em tự khẳng định mình và chinh phục những ước mơ sáng tạo khoa học kỹ thuật. Tham gia cuộc thi khoa học kỹ thuật năm nay, em và các bạn thực hiện dự án đều có sự đầu tư về thời gian, sức lực, trí tuệ để tìm phương án phù hợp xây dựng dự án. Với sự giúp đỡ, hướng dẫn của thầy cô, nhóm đã xác định đúng mục tiêu và phương pháp nghiên cứu" - em Lâm chia sẻ thêm.

Thầy giáo Trần Đức Thiện, Trường THPT Lương Thế Vinh cùng học sinh nghiên cứu "Thiết bị cảnh báo sạt lở, lũ quét bằng thu phát sóng vô tuyến".

Mấy năm qua, phong trào nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật luôn được đẩy mạnh và phát triển sôi nổi tại Trường THPT Lương Thế Vinh. Để phong trào thực sự đi vào chiều sâu, các thầy cô đã đồng hành, hỗ trợ học sinh về mặt chuyên môn, kịp thời động viên khích lệ để các em có thêm động lực theo đuổi đam mê nghiên cứu khoa học. Cô giáo Nguyễn Thị Mai Nguyệt, Hiệu trưởng Trường THPT Lương Thế Vinh cho biết: Ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến việc đầu tư phát triển, đặc biệt là cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học của Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Trước hết là phát hiện các em có khả năng và ý tưởng sáng tạo. Qua mỗi năm thi, sự sáng tạo đổi mới, quy trình nghiên cứu dự án của học sinh ngày càng tốt hơn. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn trong cuộc sống, các em vận dụng kiến thức đã học kết hợp với tư vấn của giáo viên để đào sâu các lĩnh vực: Kỹ thuật cơ khí, kỹ thuật môi trường, khoa học động vật, khoa học xã hội...

Với mong muốn, cảnh báo từ xa hiện tượng sạt lở, lũ quét trên các sườn núi, sườn đồi, khu vực ven suối trên cơ sở đo độ ẩm trong đất và góc nghiêng của thiết bị do tác động cơ học của dòng nước hoặc các lớp đất đá bị trơn trượt, sạt lở. Giúp người dân phát hiện từ xa hiện tượng sạt lở, lũ quét, hạn chế mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Tại cuộc thi khoa học kỹ thuật năm học 2024 - 2025, thầy và trò Trường THPT Lương Thế Vinh đã chọn dự án "Thiết bị cảnh báo sạt lở, lũ quét bằng thu phát sóng vô tuyến", lĩnh vực vật lý và thiên văn. Theo thầy giáo hướng dẫn Trần Đức Thiện, Trường THPT Lương Thế Vinh: Đêm 24 rạng sáng ngày 25/7/2024 lũ quét và sạt lở đất bất ngờ đổ về xã Mường Pồn (huyện Điện Biên) làm thiệt hại nặng nề về con người và tài sản. Với những kiến thức được học trên lớp các em phát triển ý tưởng, nghiên cứu thành công thiết bị thu năng lượng mặt trời và cảnh báo từ xa hiện tượng sạt lở, lũ quét.

Tham gia cuộc khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học năm học 2024 - 2025, trên địa bàn tỉnh có 44 đơn vị đăng ký dự thi với 95 dự án thuộc các lĩnh vực: Khoa học và xã hội, hóa học, hóa sinh, vi sinh, kỹ thuật môi trường... Theo đánh giá của Sở Giáo dục và Đào tạo, hoạt động sáng tạo khoa học là một phương thức đổi mới giáo dục để giảng dạy tích hợp liên môn, tạo hứng thú cho học sinh tham gia thực hành, trải nghiệm, có cơ hội phát huy năng lực, rèn tư duy sáng tạo, hoạt động nhóm, chủ động khám phá kiến thức mới. Thông qua cuộc thi đã tạo môi trường, điều kiện tốt cho học sinh thể hiện ý tưởng, sáng tạo góp phần làm tiền đề phát triển nghề nghiệp, khởi nghiệp của các em sau này.

Quang Hùng