Dòng họ khuyến học tiêu biểu bên dòng Linh Giang

Chắp cánh ước mơ

Nằm ở bờ Nam sông Gianh (Linh Giang), làng Cao Lao Hạ (xã Hạ Trạch cũ, nay là xã Bắc Trạch) là một ngôi làng cổ có lịch sử hình thành hơn 500 năm. Làng Cao Lao Hạ có 25 dòng họ, nổi tiếng với truyền thống hiếu học, trong đó dòng họ Lưu Quan là một trong những dòng họ tiêu biểu, đi đầu trong phong trào thi đua KH-KT ở địa phương.

Ông Lưu Đức Sơn, Trưởng Ban KH-KT dòng họ Lưu Quan cho biết: Họ Lưu Quan hiện có 425 hộ, sống ở địa phương và rải rác khắp mọi miền đất nước. Xuất phát từ truyền thống hiếu học, cùng với phong trào xây dựng gia đình hiếu học và nguyện ước của bà con trong dòng tộc, năm 2001, họ Lưu Quan đã thành lập Ban KH-KT của dòng họ. Sau khi thành lập, Ban KH-KT dòng họ Lưu Quan đã tập trung phát động phong trào KH-KT trong toàn dòng họ, xây dựng gia đình hiếu học và vận động quỹ khuyến học.

Theo ông Lưu Đức Sơn, truyền thống hiếu học của dòng họ Lưu Quan đã được hun đúc từ xa xưa. Đời này nối tiếp đời kia, con cháu trong dòng họ không ngừng nỗ lực học chữ, rèn đức luyện tài để trở thành cán bộ, công dân tốt trong xã hội. Thế nên, thế hệ nào, dòng họ Lưu Quan cũng xuất hiện những gia đình, cá nhân nêu gương sáng trong học tập cũng như công tác.

Ban khuyến học-khuyến tài dòng họ Lưu Quan phát thưởng cho học sinh đạt thành tích cao trong học tập, rèn luyện - Ảnh: P.P

Những năm gần đây, hưởng ứng phong trào “Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời”, dòng họ Lưu Quan đã có nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp với thực tế, bảo đảm tất cả con em trong dòng họ ai cũng được học tập, nâng cao trình độ, không có ai vì khó khăn về kinh tế mà phải bỏ học giữa chừng.

Để công tác KH-KT đạt hiệu quả, ngoài việc chú trọng vận động tạo nguồn quỹ, dòng họ Lưu Quan còn có nhiều việc làm thiết thực như: Vận động các gia đình quan tâm thường xuyên đến việc học của con em, đầu tư mua sắm sách, vở, đồ dùng, xây dựng góc học tập phù hợp; quan tâm chăm sóc sức khỏe và khuyến khích các em cố gắng học tập tốt. Những gia đình nghèo sẽ được dòng họ quan tâm nhiều hơn, động viên họ vượt qua khó khăn, các em học sinh cũng lấy đó làm động lực để tiếp tục cố gắng vươn lên.

Công tác khen thưởng, động viên con em được Ban KH-KT của dòng họ Lưu Quan đặc biệt chú trọng. Hằng năm, vào ngày 19/7 âm lịch, đúng vào ngày giỗ tổ, Ban KH-KT của dòng họ lại tổ chức khen thưởng cho học sinh các cấp đạt kết quả cao trong năm học; đồng thời tôn vinh những tài năng, những tấm gương vượt khó, vươn lên trong học tập và rèn luyện.

Những phần quà thưởng cho con em tuy không lớn về vật chất, nhưng có giá trị về tinh thần. Bởi những phần quà đó được kết tinh từ những tấm lòng của bà con dòng họ, đặc biệt là được tổ chức trao tặng một cách trang trọng trước nhà thờ tổ của dòng họ và trước sự chứng kiến của đông đảo thành viên họ tộc.

Những phần thưởng như giấy khen, vở, cặp... đều mang lôgô riêng của dòng họ Lưu Quan không những đem lại niềm vinh dự cho các em học sinh mà còn đem lại niềm vinh dự, tự hào cho mỗi gia đình, tạo nên không khí thi đua khuyên dạy con cháu vươn lên trong học tập, rèn luyện.

Trong suốt hơn 20 năm hình thành và phát triển, Ban KH-KT của dòng họ Lưu Quan cứ như vậy đã trở thành điểm tựa chắp cánh ước mơ học tập cho con cháu trong dòng tộc. Từ nguồn quỹ KH-KT của dòng họ, đã có hàng nghìn con em được nhận thưởng.

“Điều đáng tự hào là từ trong phong trào KH-KT, dòng họ Lưu Quan đã có 72 gia đình hiếu học tiêu biểu, trong đó có 52 gia đình cử nhân, 20 gia đình thạc sĩ, tiến sĩ. Đây là những gia đình đã phát huy tốt tinh thần hiếu học, làm rạng danh truyền thống tốt đẹp của quê hương, dòng họ”, ông Lưu Đức Sơn cho hay.

Từ dòng họ đến xã hội học tập

Ở làng Cao Lao Hạ, ngoài dòng họ Lưu Quan, nhiều dòng họ khác cũng nổi tiếng về tinh thần hiếu học. Đánh giá về phong trào thi đua KH-KT ở đây, ông Lưu Bá Lâm, Trưởng Phòng Kinh tế xã Bắc Trạch (nguyên Chủ tịch UBND xã Hạ Trạch cũ) cho biết: Tất cả 25 dòng họ ở làng Cao Lao Hạ đều làm tốt công tác KH-KT, trong đó dòng họ nào cũng thành lập Ban KH-KT, tiêu biểu như dòng họ Lưu Quan, Lưu Văn, Lê Chiêu, Lê Văn, Nguyễn…

Các nhà thờ họ của làng Cao Lao Hạ, nơi hàng năm diễn ra hoạt động khuyến học-khuyến tài của dòng họ - Ảnh: P.P

Thời gian qua, Ban KH-KT của các dòng họ ở làng Cao Lao Hạ hoạt động khá hiệu quả. Nhiều dòng họ có quỹ KH-KT trên 100 triệu đồng như dòng họ Lưu Quan. Các dòng họ đã thường xuyên hỗ trợ, động viên con em của mình vươn lên trong học tập, rèn luyện. Các em học sinh là con em của các dòng họ đạt thành tích tốt trong học tập, ngoài phần thưởng bằng tiền còn được ghi tên vào sổ vàng của dòng họ. Việc làm này đã góp phần động viên, nhắc nhở con em tiếp bước truyền thống của dòng họ hiếu học. Phong trào dòng họ KH-KT ở làng Cao Lao Hạ góp phần hình thành một xã hội học tập theo đúng tinh thần mà Đảng và Nhà nước ta đã và đang định hướng.

Không chỉ đẩy mạnh phong trào KH-KT trong thế hệ trẻ, các Ban KH-KT của các dòng họ ở làng Cao Lao Hạ nói riêng, xã Bắc Trạch nói chung còn mở rộng mục tiêu hướng tới việc học tập suốt đời. “Khuyến học không chỉ dừng lại ở việc cấp học bổng hay tuyên dương, khen thưởng mà là hành trình khuyến khích mọi người ở mọi lứa tuổi học tập không ngừng, học tập suốt đời. Từ đó hình thành kỹ năng mới, tri thức mới, đặc biệt trong thời đại chuyển đổi số, góp phần xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người”, ông Lưu Bá Lâm nhấn mạnh.

Phan Phương