Động Bo Cúng - món quà của tạo hóa

Du khách check-in tại động Bo Cúng. Ảnh trong bài: Thanh Sơn

Từ trung tâm tỉnh lỵ của tỉnh Thanh Hóa ngược lên vùng biên giới phía Tây khoảng 200km, chúng tôi đến với danh thắng động Bo Cúng, thuộc khu vực bản Chanh, xã biên giới Sơn Thủy. Đây là một thắng cảnh kỳ vĩ, độc đáo mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người.

Tên gọi động Bo Cúng là gọi theo tiếng dân tộc Thái: Bo tức là mó nước, Cúng là con tôm; bởi ở ngoài cửa động có một mó nước, vào mùa nước lũ thì tôm cá thường bơi vào đây nên người dân mới đặt tên là Bo Cúng. Sau khi men theo những bậc thang đá cũ kỹ nhuốm màu rêu phong, trước mắt chúng tôi là cửa hang động nằm ẩn mình dưới tán rừng xanh mướt. Dưới cái nắng oi ả của mùa hè, bước đến cửa động dễ dàng cảm nhận được một luồng không khí mát lạnh tỏa ra, xua tan mệt nhọc.

Theo sự hướng dẫn của anh Ngân Văn Bằng - hướng dẫn viên du lịch của xã Sơn Thủy, chúng tôi đi sâu vào trong hang động và khám phá thêm rất nhiều điều thú vị. Động Bo Cúng dài hơn 800m, rộng từ 20 – 50m, trần động từ 30 – 50m; lòng động được chia thành nhiều khoang lớn nhỏ. Tại đây tập trung hàng ngàn "tác phẩm nghệ thuật” của tạo hóa. Trong động, lối đi lại khá bằng phẳng và được chiếu sáng bằng các bóng đèn điện nhỏ đủ màu sắc, vì vậy phù hợp với hầu hết mọi đối tượng du khách đến khám phá, trải nghiệm, kể cả người lớn tuổi và trẻ em.

Điều làm chúng tôi ngạc nhiên và thích thú hơn cả đó là: trong lòng động có những nhũ đá đầy màu sắc, kích thước khác nhau được điêu khắc bởi thời gian, tạo nên những hình dáng độc đáo. Có những “tác phẩm” được tạc trên trần động, nhưng cũng có “tác phẩm” được đặt ngay trung tâm, dễ dàng thu hút sự chú ý của du khách khi tham quan. Tùy theo trí tưởng tượng của mỗi người mà các nhũ đá, măng đá cũng có linh hồn, tạo nên một thế giới sinh động, huyền bí: chẳng hạn phía gian ngoài thì có hình con voi, con rồng, hình ao tiên với các nàng tiên đang tắm; phía gian trong có hình các vị tiên râu dài tóc bạc đang ngồi uống trà đàm đạo; rồi cả hình ảnh những ruộng bậc thang chưa được gieo trồng của đồng bào Thái... Theo lời chia sẻ của anh Ngân Văn Bằng - hướng dẫn viên du lịch xã Sơn Thủy, thì hình ảnh những thửa ruộng bậc thang được tạo hóa điêu khắc chính là một điểm nhấn quan trọng trong vẻ đẹp chung của động Bo Cúng. Bởi, ruộng bậc thang gắn liền với văn hóa trồng lúa nước của người Thái, cho nên bà con xem các “tác phẩm” này như một sự “ưu ái đặc biệt” của tạo hóa dành cho con người. Hầu hết du khách khi đến tham quan động Bo Cúng đều rất thích thú khi dừng lại chụp ảnh check-in tại đây. Chị Vi Thị Tấm - một du khách đến tham quan tâm sự rằng, chị cũng đã đi rất nhiều hang động rồi, nhưng đến với động Bo Cúng thì có nhiều nét đặc biệt. Chị rất thích thú khi được trải nghiệm và cho rằng đây là hang động đẹp nhất ở xứ Thanh.

Phóng viên cùng bà con người Thái, xã Sơn Thủy thăm thắng cảnh Bo Cúng.

Anh Ngân Văn Bằng nói rằng, sẽ dành điều thú vị nhất cho chúng tôi ở điểm đến cuối cùng. Quả thật, sau thời gian khám phá mọi ngõ ngách trong động Bo Cúng, hướng dẫn viên đã đưa chúng tôi đến chiêm ngưỡng một “kiệt tác” hiếm thấy ở gian cuối cùng. Đó là hình ảnh một chiếc “đàn đá” khổng lồ được thiên nhiên điêu khắc qua hàng triệu năm, chỉ cần du khách vỗ nhẹ tay theo nhịp điệu là có thể tạo thành những thanh âm độc đáo. Trong không gian hẹp của lòng động, âm thanh trầm bổng từ chiếc "đàn đá” tạo ra nghe như tiếng trống hội vọng xuống từ “Mường phạ” (tức Mường Trời - quan niệm của đồng bào Thái), làm cho người đánh đến người nghe đều cảm thấy huyền bí, trí tưởng tượng tha hồ bay bổng... Có thể nói, trải nghiệm “đánh đàn đá” đã làm mọi du khách vô cùng thích thú và khó quên. Chị Hà Thị Yến ở bản Trung Sơn, xã Sơn Thủy chia sẻ rằng, chị đã nhiều lần vào tham quan, khám phá động Bo Cúng, nhưng mỗi lần đến lại cho chị thêm nhiều điều bất ngờ hơn. Chị cũng mong muốn ngày càng có nhiều du khách biết đến và ghé thăm động Bo Cúng.

Trong câu chuyện cùng chúng tôi, hướng dẫn viên Ngân Văn Bằng cho biết, năm 2023, Hiệp hội Hoàng gia Anh (BCRA) đã đến khảo sát và đánh giá những nhũ đá trong động Bo Cúng được hình thành khoảng 4 triệu năm, nhiều thạch nhũ, măng đá đẹp hiếm có trên thế giới. Động Bo Cúng không chỉ có giá trị lớn đối với nghiên cứu khoa học mà còn dồi dào tiềm năng phát triển du lịch hang động.

Hiện nay, động Bo Cúng là điểm tham quan hấp dẫn nhất của xã Sơn Thủy và các vùng lân cận. Mỗi năm, nơi đây đón khoảng 20.000 khách du lịch. Riêng năm 2024, lượng du khách tham quan động Bo Cúng tăng đột biến, khoảng 50.000 lượt. Hy vọng rằng, với sự nỗ lực của địa phương trong đẩy mạnh công tác tuyên truyền; sự đầu tư của các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân, thắng cảnh động Bo Cúng sẽ ngày càng được nhiều du khách biết đến, trở thành “điểm nhấn” trên hành trình khám phá, trải nghiệm du lịch vùng cao xứ Thanh.

ÁI VÂN