'Đơn thuốc AI' và hiểm họa sức khỏe (3): Nhà thuốc bị phạt tới 20 triệu đồng nếu bán thuốc kê đơn mà không có đơn thuốc

Liên quan đến vấn đề dùng AI tra cứu sức khỏe, lấy đơn thuốc đang được bàn luận trên mạng xã hội, TS. Luật sư Đặng Văn Cường - Giảng viên Bộ môn Luật hình sự, Khoa Luật và Lý Luận Chính trị, Trường Đại học Thủy Lợi cho rằng, trí tuệ nhân tạo AI có nhiều tính năng vượt trội, chứa đựng lượng thông tin lớn, hữu ích trong việc tìm kiếm, học tập, giải trí và sáng tạo nội dung.

Tuy nhiên, trí tuệ nhân tạo AI hiện nay chưa thể thay thế bác sĩ và chưa được pháp luật công nhận là "bác sĩ online" có chức năng khám, chữa bệnh. Bởi vậy, nếu ai đó coi trí tuệ nhân tạo AI là bác sĩ online, tin vào lời khuyên đó để chữa bệnh hoặc kê đơn thuốc thì đây là suy nghĩ và hành động nguy hiểm, có thể gây hại cho sức khỏe, tính mạng.

TS. LS Đặng Văn Cường - Giảng viên Bộ môn Luật hình sự, Khoa Luật và Lý Luận Chính trị, Trường Đại học Thủy Lợi.

Phải tuân thủ Luật khám, chữa bệnh

Theo Luật sư Đặng Văn Cường, tại Việt Nam hiện nay, mọi hoạt động khám bệnh, kê đơn, bốc thuốc và chữa bệnh đều phải tuân thủ Luật Khám bệnh, chữa bệnh. Người khám bệnh kê đơn phải là bác sĩ, có chuyên môn phù hợp. Pháp luật Việt Nam chưa quy định về khám bệnh tự động và chưa thừa nhận máy móc thiết bị, ứng dụng công nghệ nào có thể thay thế hoạt động chữa bệnh của bác sĩ.

Do đó, mọi tổ chức, cá nhân hoặc phương tiện kỹ thuật không có chứng chỉ hành nghề, không được cơ quan có thẩm quyền công nhận thì không được phép thực hiện hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, kê đơn hoặc bốc thuốc cho người bệnh.

"Hiện nay, trí tuệ nhân tạo AI đang rất phát triển, chứa đựng những thông tin hữu ích, dữ liệu lớn trên nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực y tế, tuy nhiên không thể thay thế được hoạt động khám chữa bệnh của bác sĩ." Luật sư Đặng Văn Cường khẳng định.

Bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc có thể bị phạt tới 20 triệu đồng và áp dụng tình tiết tăng nặng

Chia sẻ về việc nhà thuốc bán theo "đơn thuốc AI" hoặc bán lẻ thuốc kê đơn mà không có đơn thuốc chỉ định của bác sĩ thì sẽ bị xử lý như thế nào? Luật sư Cường cho biết, theo điểm g khoản 4 Điều 59 Nghị định 117/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi điểm d khoản 16 Điều 2 Nghị định 124/2021/NĐ-CP, hành vi bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng. Cụ thể:

a) Mua, bán thuốc thử lâm sàng;

b) Mua, bán thuốc được sản xuất, bào chế, pha chế theo đơn để sử dụng trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh ra ngoài cơ sở, trừ trường hợp được phép mua, bán theo quy định của pháp luật;

c) Mua, bán thuốc hóa dược pha chế theo đơn của nhà thuốc khác;

d) Mua, bán thuốc thuộc danh mục thuốc hạn chế bán lẻ khi chưa được phép theo quy định của pháp luật;

đ) Không có biện pháp cách ly hoặc để ở khu vực biệt trữ đối với thuốc, dược liệu thuộc một trong các trường hợp: không đạt tiêu chuẩn chất lượng; đã có thông báo thu hồi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; đã hết hạn dùng; không rõ nguồn gốc, xuất xứ;

e) Mua bán thuốc vi phạm chất lượng ở mức độ 1 theo quy định của pháp luật.

g) Bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc...

Như vậy theo căn cứ nêu trên thì đối với hành vi bán lẻ thuốc kê đơn mà không có đơn thuốc có thể bị xử phạt lên đến 20 triệu đồng.

Ngoài ra, đối với trường hợp bán lẻ thuốc kê đơn mà không có đơn thuốc vi phạm từ 02 thuốc, nguyên liệu làm thuốc trở lên và được phát hiện trong một lần thanh tra, kiểm tra thì xử phạt một hành vi và áp dụng tình tiết tăng nặng.

Nhà thuốc bán lẻ thuốc kê đơn mà không có đơn thuốc có thể bị xử phạt đến 20 triệu đồng.

"Đơn thuốc AI" gây họa cho sức khỏe - không ai chịu trách nhiệm pháp lý

Trí tuệ nhân tạo AI được mặc định theo các thuật toán. Điều đáng chú ý là hiện nay trí tuệ nhân tạo AI bắt buộc phải đưa ra câu trả lời, thậm chí có những câu trả lời hoàn toàn không chính xác do thiếu dữ liệu và chạy theo thành tích kết quả. Theo luật sư Đặng Văn Cường, trong lĩnh vực pháp luật thì kết quả tra cứu từ trí tuệ nhân tạo AI còn có thể cho ra những điều luật không có thật, nội dung hoàn toàn là cóp nhặt, pha trộn không đúng với nguyên bản, nguyên văn của điều luật.

Vì vậy, các đơn thuốc, những lời khuyên mà trí tuệ nhân tạo đưa ra với người bệnh không có cơ sở pháp lý để thay thế hoạt động khám bệnh của bác sĩ, pháp luật cũng không thừa nhận hoạt động khám bệnh online kiểu này.

Bởi vậy, nếu người sử dụng mạng internet tin vào các đơn thuốc do trí tuệ nhân tạo AI tạo ra và mua, sử dụng theo đơn thuốc này thì đây là hành vi rất nguy hiểm, có thể thiệt hại đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của bản thân hoặc của người khác.

"Trong trường hợp tin theo hướng dẫn, gợi ý của trí tuệ nhân tạo AI mà mua đơn thuốc về uống, điều trị theo hướng dẫn dẫn đến biến chứng, tai biến, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng thì rất khó có thể yêu cầu tổ chức cá nhân nào chịu trách nhiệm" luật sư Đặng Văn Cường chia sẻ thêm.

Đăng Anh