Đòn thuế của Mỹ sẽ phản tác dụng?

Tổng thống đắc cử Donald Trump hôm 25-11 cam kết tăng mạnh thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc ngay trong ngày đầu nhậm chức.

Ông Trump cho biết động thái này nhằm trả đũa tình trạng nhập cư bất hợp pháp, tội phạm và ma túy tràn qua biên giới Mỹ. Ông Trump, người dự kiến nhậm chức vào ngày 20-1-2025, thông báo trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẽ áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico cho đến khi họ xử lý vấn đề ma túy, đặc biệt là fentanyl và người di cư vượt biên.

Tương tự, ông Trump cảnh báo áp thêm 10% thuế lên hàng hóa Trung Quốc cho đến khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới ngăn chặn được dòng tiền được cho là hưởng lợi từ chất fentanyl chảy vào Mỹ.

Đáp lại, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Lưu Bằng Vũ hôm 25-11 cho hay Bắc Kinh tin rằng hợp tác kinh tế và thương mại về bản chất là cùng có lợi và không ai có thể chiến thắng trong cuộc chiến thương mại hay thuế quan.

Các quan chức Canada cũng phản hồi rằng nước này đặt ưu tiên cao nhất đối với an ninh biên giới và sự toàn vẹn biên giới chung giữa Mỹ và Canada. Phó Thủ tướng Canada Chrystia Freeland và Bộ trưởng An toàn Công cộng Dominic LeBlanc cho biết sẽ tiếp tục thảo luận những vấn đề này với chính quyền mới của Mỹ.

Các mức thuế trừng phạt mới, nếu được ban hành, có thể tác động mạnh đến chuỗi cung ứng và một số ngành công nghiệp chiến lược của Mỹ vốn phụ thuộc vào hàng hóa từ các đối tác thương mại láng giềng.

Xe tải đang xếp hàng dài gần cầu vượt biên giới Zaragoza-Ysleta để vào Mỹ tại Ciudad Juarez - Mexico hôm 25-11. Ảnh: REUTERS

Ông Karl Schamotta, chiến lược gia trưởng về thị trường tại Công ty Dịch vụ tài chính Corpay Cross-Border Solutions (Canada), nhận định các biện pháp thuế quan được đề xuất có thể tăng thêm khoảng 272 tỉ USD/năm vào gánh nặng thuế của Mỹ, kéo theo giá hàng hóa, lãi suất và khiến nhiều hộ gia đình chật vật hơn nữa.

Hiện tại, dầu mỏ là hàng hóa Mỹ nhập khẩu nhiều nhất từ Canada, lên tới 4,3 triệu thùng/ngày hồi tháng 7 qua - theo Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ...

Hàng hóa Mỹ nhập từ Mexico chủ yếu là ô tô và phụ tùng ô tô, tiếp theo là hàng điện tử, máy móc, đồ gỗ, rượu... Với hàng Trung Quốc, Mỹ nhập một lượng lớn hàng điện tử, đồ chơi, thiết bị thể thao...

Mặc dù ông Trump nhiều lần nói rằng các nước bị nhắm mục tiêu phải trả thuế nhưng trên thực tế, các công ty nhập khẩu mới là bên trả thuế và những chi phí đó thường được chuyển sang người tiêu dùng Mỹ.

Hầu hết các nhà kinh tế cho rằng thuế quan sẽ gây lạm phát và Viện Kinh tế quốc tế Peterson ước tính mức thuế quan mà ông Trump đề xuất sẽ khiến trung bình một hộ gia đình Mỹ chi trả hơn 2.600 USD/năm. Không chỉ tăng trưởng kinh tế bị cản trở mà giá cả cao hơn còn khiến người tiêu dùng chi tiêu ít đi.

Phản ứng sau thông báo của ông Trump, đồng CAD của Canada đã giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm qua trong khi đồng peso của Mexico được giao dịch gần mức thấp nhất kể từ năm 2022.

Ông Andrew Ticehurst, chiến lược gia về lãi suất tại Tập đoàn Tài chính Nomura Holdings ở Úc, nhận định thuế quan làm dấy lên nỗi lo lạm phát toàn cầu, tạo ra lo ngại về tăng trưởng toàn cầu và làm tăng bất ổn địa chính trị.

Theo chuyên gia này, phản ứng theo quán tính trên thị trường sau việc tăng thuế là đồng USD sẽ mạnh hơn, lợi suất cao hơn và giá cổ phiếu giảm. Trước mắt, cổ phiếu châu Âu giảm điểm trong phiên giao dịch hôm 26-11.

Việc áp thuế lên Mexico và Canada cũng sẽ khơi lại cuộc chiến thương mại âm ỉ ở Bắc Mỹ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Theo CNBC, đồng bạc xanh đã tăng giá sau tuyên bố của ông Trump, qua đó làm giảm sức hấp dẫn của vàng. Giá vàng thế giới đã giảm hôm 26-11 khi được giao dịch quanh mức 2.625 USD/ounce.

XUÂN MAI