Đốn hạ cây xanh đô thị, gỗ bán đi đâu?

Sau khi bị đốn hạ, gỗ được tập kết về bãi gỗ của Công ty TNHH Xây dựng Môi trường xanh, đường Hồ Văn Tắng, xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi, TPHCM. Ảnh: MINH HẢI

Bán gỗ dự kiến thu bạc tỷ mỗi năm

Chủng loại cây xanh trên vỉa hè TPHCM được trồng rất đa dạng như dầu, xà cừ, me, lim xẹt, sọ khỉ… Trong quá trình giải tỏa mặt bằng để triển khai các dự án hạ tầng, nhiều cây xanh bị xâm hại, ảnh hưởng đến sự phát triển; hoặc tự hư hại trong quá trình phát triển, gây mất an toàn khi có mưa gió. Để đảm bảo an toàn cho người dân khi tham gia lưu thông trên các tuyến đường, đơn vị chức năng đã phải đốn hạ khá nhiều cây xanh, trong đó có không ít cây quý, lâu năm...

Điển hình như trường hợp đốn hạ hàng loạt cây trong dự án làm mới vỉa hè mà Báo SGGP đã phản ánh gần đây. Có hai địa chỉ mà cây xanh sau khi đốn hạ sẽ được tập kết, đó là Vườn ươm Đông Thạnh, thuộc Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh đô thị TPHCM (ở đường Đặng Thúc Vĩnh, xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, TPHCM) và bãi gỗ của Công ty TNHH Xây dựng Môi trường xanh (ở đường Hồ Văn Tắng, xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi).

Những ngày giữa tháng 5, PV Báo SGGP đã có mặt tại Vườn ươm Đông Thạnh và chứng kiến ở đây có khối lượng gỗ khá lớn, chủng loại đa dạng. Nhiều khối gỗ nằm phơi nắng, phơi mưa ở bãi đất lộ thiên, có loại đã bị bao phủ bởi lớp bùn đỏ. Còn tại bãi gỗ của Công ty TNHH Xây dựng Môi trường xanh, nằm trên mảnh đất trống được rào xung quanh, nhiều khối gỗ đã đổi màu, rong rêu đeo bám.

Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật TPHCM thuộc Sở Xây dựng TPHCM (gọi tắt là Trung tâm) cho biết, sau khi gỗ được tập kết về hai bãi nói trên, đơn vị sẽ thông báo lựa chọn tổ chức thẩm định, định giá gỗ, sau đó tiếp tục lựa chọn tổ chức đấu giá. Theo thông tin chúng tôi thu thập được từ việc tổ chức đấu giá gỗ trong những năm qua: Ngày 19-10-2021, Trung tâm phát hành thông báo về việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản 1.442m3 (làm tròn số) gỗ cẩm liên, cườm rắn, sọ khỉ, sao đen, dầu… thu hồi từ công tác đốn hạ, giải tỏa cây xanh trên địa bàn TPHCM, với giá khởi điểm hơn 3,3 tỷ đồng.

Năm 2022, Trung tâm thông báo lựa chọn tổ chức, đơn vị tư vấn thẩm định và định giá từ công tác đốn hạ, giải tỏa cây xanh từ ngày 1-1 đến 30-6 với số lượng gỗ 454,4m3 (làm tròn số). Sau đó, Trung tâm tiếp tục ra thông báo tổ chức đấu giá 303m3 gỗ tròn, đa dạng thu được từ ngày 1-7 đến 31-12, giá khởi điểm 1 tỷ đồng. Năm 2023, từ đầu năm đến cuối tháng 8, số lượng gỗ để định giá là 321m3; còn từ tháng 9 đến hết năm là 222m3, giá khởi điểm là 700 triệu đồng. Năm 2024, từ đầu năm cho đến cuối tháng 9, có 3 đợt đưa ra đấu giá với tổng khối lượng gỗ tương đương 600m3, tổng số tiền giá khởi điểm là 2,5 tỷ đồng. Đặc biệt, phần lớn lượng gỗ đưa ra đấu giá thuộc khu vực 5 (các quận 1, 5, 7, 8, 10, 11) và khu vực 6 (các quận Bình Thạnh, Gò Vấp, quận 12).

Trong vai người đi mua gỗ, chúng tôi được hướng dẫn liên hệ với đơn vị trúng thầu là chi nhánh Công ty Đấu giá hợp danh Đấu giá Việt Nam, quận Phú Nhuận, TPHCM. Tại đây, nhân viên công ty cho biết, đơn vị thực hiện hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản lô gỗ 117,71m3 thu hồi từ công tác đốn hạ, giải tỏa cây xanh giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3-2024, dù đã hết hạn nhưng vẫn chưa bán được lô gỗ này, công ty và Trung tâm đang phải bàn bạc lại. Chúng tôi tỏ ý chỉ muốn mua gỗ dầu, xà cừ, nhưng nhân viên này cho biết, không đấu giá riêng theo từng loại gỗ mà tất cả các loại gỗ đều quy về một mối, đấu giá theo mét khối.

Thay thế 600 cây xanh mỗi năm

Liên quan đến việc xử lý gỗ cây xanh sau khi đốn hạ, Phó Giám đốc Sở xây dựng TPHCM Võ Khánh Hưng cho biết, sẽ được kiểm đếm thu hồi dạng gỗ thô (gỗ lóng thân, cành cây) và đưa về bảo quản tại địa điểm của đơn vị quản lý cây xanh (hoặc của chủ đầu tư dự án) theo giấy phép đốn hạ, dịch chuyển cây xanh. Đối với khối lượng củi, gỗ thu hồi từ việc đốn hạ, thay thế cây xanh do Trung tâm quản lý, được đưa về bảo quản tại bãi gỗ và tiến hành công tác thanh lý bằng hình thức đấu giá rộng rãi trên cả nước theo quy định. Quá trình thực hiện, Sở Xây dựng chưa nhận được báo cáo khó khăn, vướng mắc liên quan đến vấn đề này.

Việc đốn hạ, di dời cây xanh chỉ được thực hiện khi đơn vị quản lý, duy tu phát hiện cây có dấu hiệu mất an toàn, bị sâu bệnh hại, cây sau một thời gian trồng không phát triển, cây bị ngã đổ do thời tiết bất thường, hoặc di dời khỏi mặt bằng thi công các công trình trọng điểm của thành phố và quốc gia... Hiện nay, không có trường hợp đốn hạ cây xanh để phục vụ việc cải tạo vỉa hè, chỉnh trang đô thị tại một số quận, huyện.

Nguyên nhân đốn hạ mà báo chí phản ánh vừa qua là do các đơn vị thi công trong quá trình cải tạo vỉa hè chưa tuân thủ hướng dẫn của cơ quan quản lý về việc xử lý cây nằm trong phạm vi ảnh hưởng của công trình. Điều này khiến một số cây xanh có dấu hiệu mất an toàn, buộc đơn vị quản lý phải đốn hạ để đảm bảo an toàn cho người dân và du khách, sau khi các biện pháp như cắt tỉa, hạ tán, gia cố bằng neo cáp, chống đỡ... không mang lại hiệu quả.

Theo Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TPHCM, mỗi năm có kế hoạch thay thế khoảng 600 cây xanh bị chết khô, hư hại, mục ruỗng, sâu bệnh hoặc mất an toàn. Việc thay thế này được thực hiện thường xuyên trong quá trình quản lý, bao gồm các loài như dầu, sao đen, sọ khỉ, me tây có tuổi thọ trên 60 năm; lim xẹt, me... có tuổi thọ trên 30 năm. Việc thay thế này ít ảnh hưởng đến công tác duy trì cây loại 3 (có đường kính thân trên 20cm), do mỗi năm có khoảng 500 cây phát triển đạt kích thước loại 3 và được nâng loại bổ sung.

Hiện nay, việc chăm sóc cây xanh trên toàn TPHCM được thực hiện theo hình thức đấu thầu, với tổng số 84.499 cây các loại. Trong đó, có 5.298 cây mới trồng; ngoài ra còn nhiều cây cổ thụ được trồng trước năm 1975, thậm chí từ thời Pháp thuộc, với chiều cao phổ biến từ 20-30m, nhiều cây dầu cao tới 30-40m.

QUỐC HÙNG - MINH HẢI