Đòn bẩy phát triển kinh tế xanh

Quảng Ngãi được đánh giá là địa phương có nhiều tiềm năng trong thực hiện và phát triển các dự án chứng chỉ carbon, với hơn 1,14 triệu héc ta rừng và đất lâm nghiệp, trong đó diện tích có rừng gần 881 nghìn héc ta. Diện tích lớn, tài nguyên dồi dào, do đó, nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon dự kiến tương đương với dịch vụ môi trường rừng (hơn 350 tỷ đồng/năm). Đặc biệt, rừng ở khu vực phía tây của tỉnh có tính đa dạng sinh học cao, giàu tiềm năng cung cấp gỗ, lâm sản, có giá trị lớn trong phòng hộ, môi trường...

Trong đó, tổng trữ lượng gỗ đạt trên 83,3 triệu mét khối và hơn 1 tỷ cây tre nứa. Trữ lượng các loại lâm sản ngoài gỗ dưới tán rừng có giá trị kinh tế cao như: Hồng đẳng sâm, sa nhân, nhựa thông, song mây, mã tiền, vàng đắng, ngũ gia bì, hà thủ ô, cu ly, máu chó và đặc biệt là sâm Ngọc Linh. Phát huy lợi thế này, ngành nông nghiệp và môi trường (NN&MT) các địa phương khu vực phía tây tỉnh đã phối hợp rà soát, tổng hợp, đánh giá hiện trạng các hoạt động, biện pháp giảm phát thải khí nhà kính. Qua đó đánh giá tiềm năng và trao đổi tín chỉ carbon, nhất là tín chỉ carbon từ rừng tự nhiên, qua Chương trình giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng (REDD+).

Nhà máy Sữa đậu nành Việt Nam (Vinasoy) thuộc Công ty CP Đường Quảng Ngãi là một trong những đơn vị tiên phong trong cải tiến quy trình, đầu tư công nghệ sản xuất theo hướng xanh, sạch, tuần hoàn.

Theo Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Quốc Tiến Lê Quốc Tiến, thị trường tín chỉ carbon được xem là giải pháp hữu hiệu để tạo động lực cho doanh nghiệp (DN) - đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp, phải thực hiện các giải pháp cắt giảm lượng khí thải, hoặc thay đổi công nghệ sản xuất xanh, sạch, ít thải khí carbon.

Bên cạnh đó, Nghị định 119/2025/NĐ-CP ngày 9/6/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 6/2022/NĐ-CP ngày 7/1/2022 quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô zôn, đã tạo nền tảng pháp lý vận hành và phát triển thị trường carbon trong nước. Vì vậy, cơ quan chức năng cần nghiên cứu lập đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon; đồng thời tạo điều kiện để DN triển khai thực hiện quy trình kiểm kê khí nhà kính, gắn với kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Từ đó có cơ hội tham gia vào các chương trình, dự án trao đổi, phát hành và giao dịch tín chỉ carbon.

Rừng giàu tiềm năng cung cấp gỗ và lâm sản, góp phần thúc đẩy việc hình thành và giao dịch tín chỉ carbon rừng.

Tuy nhiên, để tham gia vào thị trường tín chỉ carbon, cũng như thực hiện có hiệu quả các mục tiêu của Đề án “Phát triển thị trường carbon tại Việt Nam”, các DN kiến nghị cơ quan chức năng cần hoàn thiện khung pháp lý. Đồng thời ban hành cơ chế vận hành, quản lý thị trường giao dịch tín chỉ carbon, kể cả các sàn giao dịch, để thống nhất quản lý về nhà nước, chính sách sử dụng nguồn thu tài chính từ giao dịch tín chỉ carbon đảm bảo rõ ràng, minh bạch.

Bên cạnh đó, tỉnh cần hỗ trợ DN tiếp cận các nguồn vốn tín dụng xanh đối với các ngành sản xuất và tiêu dùng ít phát thải khí carbon, cũng như xây dựng các chính sách khuyến khích DN ứng dụng công nghệ sản xuất sạch, giảm phát thải khí carbon.

Theo Giám đốc Sở NN&MT Hồ Trọng Phương, trong bối cảnh nền kinh tế chuyển đổi sản xuất từ “nâu” sang “xanh”, thì thị trường tín chỉ carbon ra đời như một tất yếu. Quảng Ngãi với hệ sinh thái dồi dào từ rừng đến biển, sẽ là điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự án bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính. Do đó, Sở NN&MT cần có hướng dẫn cụ thể từ Bộ NN&MT để xây dựng và tham mưu tỉnh kế hoạch thực hiện, trong đó có việc xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu về thị trường tín chỉ carbon; đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng phù hợp, đảm bảo hiệu quả giao dịch tín chỉ carbon.

Bài, ảnh: THANH PHONG