Đòn bẩy cho khoa học công nghệ Trung Quốc - Bài 1: Biện pháp tài chính

Trụ sở Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) tại Bắc Kinh. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Nhật báo kinh tế Trung Quốc, đổi mới khoa học công nghệ phụ thuộc vào sự hỗ trợ tài chính hiệu quả, phát triển tài chính cũng ngày càng dựa vào đổi mới khoa học công nghệ để mở rộng không gian và tối ưu hóa cấu trúc.

Mới đây, bảy bộ, ban ngành của Trung Quốc bao gồm Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) đã phối hợp ban hành “Một số biện pháp chính sách nhằm đẩy nhanh việc xây dựng hệ thống tài chính khoa học và công nghệ, hỗ trợ hiệu quả cho sự tự chủ khoa học và công nghệ ở trình độ cao” (sau đây gọi là “Biện pháp chính sách”), trong đó đề cập đến việc cần tối ưu hóa các công cụ chính sách tiền tệ mang tính cấu trúc hỗ trợ đổi mới khoa học và công nghệ.

Theo các chuyên gia, cần sử dụng hiệu quả, đầy đủ các công cụ chính sách tiền tệ mang tính cấu trúc, phát huy vai trò chỉ đạo của cho vay lại đối với đổi mới khoa học công nghệ và chuyển đổi công nghệ, mở rộng quy mô hạn ngạch cho vay lại, tối ưu hóa phạm vi hỗ trợ và cơ chế quy trình, khuyến khích các tổ chức tài chính tăng cường hỗ trợ cho những nhiệm vụ khoa học công nghệ quốc gia lớn, các doanh nghiệp vừa và nhỏ ứng dụng công nghệ cũng như những dự án chuyển đổi công nghệ, đổi mới thiết bị ở các lĩnh vực trọng điểm.

Phát huy vai trò dẫn dắt của hoạt động cho vay lại Nhằm hỗ trợ việc thực hiện chính sách “hai mới” (thúc đẩy một đợt đổi mới thiết bị quy mô lớn và thay thế hàng tiêu dùng cũ bằng hàng mới), hướng dẫn các tổ chức tài chính đẩy nhanh việc cấp vốn cho vay trong những lĩnh vực liên quan, tiếp tục làm tốt “năm lĩnh vực lớn” về tài chính. PBoC mới đây đã quyết định tăng hạn mức cho vay lại đổi mới khoa học công nghệ và chuyển đổi công nghệ thêm 300 tỷ NDT (41,7 tỷ USD). Sau khi tăng, tổng số tiền vay lại để đổi mới khoa học công nghệ và chuyển đổi công nghệ đã đạt 800 tỷ NDT, số tiền vay hỗ trợ khoản vay đầu tiên của các doanh nghiệp vừa và nhỏ về khoa học công nghệ và số tiền vay hỗ trợ những dự án chuyển đổi công nghệ và đổi mới thiết bị không còn được liệt kê riêng nữa. Tháng 4/2024, PBoC đã phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các Bộ, ban ngành khác thiết lập khoản tái cấp vốn 500 tỷ NDT cho đổi mới khoa học công nghệ và chuyển đổi công nghệ, trong đó 100 tỷ NDT được sử dụng cụ thể để hỗ trợ khoản vay đầu tiên cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ về khoa học công nghệ đang trong giai đoạn khởi nghiệp và tăng trưởng, khuyến khích những tổ chức tài chính đầu tư nhiều hơn vào công nghệ mới, nhỏ và cứng. PBoC cho biết, việc thiết lập các khoản vay lại để đổi mới khoa học công nghệ và chuyển đổi công nghệ sẽ giúp định hướng những tổ chức tài chính cung cấp hỗ trợ tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực khoa học công nghệ trong giai đoạn khởi nghiệp và tăng trưởng, cũng như những dự án chuyển đổi công nghệ kỹ thuật số, thông minh, cao cấp và xanh và đổi mới thiết bị trong các lĩnh vực trọng điểm, trên cơ sở tự ra quyết định và tự chịu rủi ro. Được biết, tái cấp vốn cho đổi mới khoa học công nghệ và chuyển đổi công nghệ là sự tiếp nối chính sách tái cấp vốn ban đầu cho đổi mới khoa học công nghệ và tái cấp vốn đặc biệt cho đổi mới và chuyển đổi thiết bị, được cải cách và cải tiến trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm của hai công cụ này để hỗ trợ các tổ chức tài chính nâng cao chất lượng và hiệu quả của dịch vụ tài chính. Tháng 4/2022, PBoC đã thiết lập khoản vay lại cho đổi mới khoa học công nghệ với hạn ngạch trên 200 tỷ NDT. Sau đó, tháng 9/2022, PBoC đã thiết lập khoản vay lại đặc biệt để đổi mới và chuyển đổi thiết bị với hạn ngạch hơn 200 tỷ NDT. Nghiên cứu viên cao cấp Pang Ming tại Phòng thí nghiệm Tài chính và Phát triển Quốc gia Trung Quốc, cho biết sau khi nền kinh tế chuyển sang giai đoạn phát triển chất lượng cao, chính sách tiền tệ của Trung Quốc bắt đầu kiên trì quan điểm coi trọng ngang nhau cả về tổng thể và cơ cấu, tiếp tục xây dựng một số công cụ chính sách tiền tệ mang tính cơ cấu để hỗ trợ các chiến lược lớn, những lĩnh vực then chốt và các mắt xích yếu. Tính đến cuối quý I/2025, số dư các công cụ chính sách tiền tệ mang tính cơ cấu là 5.900 tỷ NDT, là kênh quan trọng để PBoC bơm tiền cơ bản. PBoC gần đây cũng đã hạ lãi suất của các công cụ chính sách tiền tệ 0,25 điểm phần trăm. Sau khi giảm lãi suất này, lãi suất cho vay kỳ hạn 3 tháng, 6 tháng và 1 năm để hỗ trợ nông nghiệp và doanh nghiệp nhỏ lần lượt là 1,2%, 1,4% và 1,5%, lãi suất cho vay bổ sung thế chấp (PSL) là 2,0% và lãi suất công cụ chính sách tiền tệ có cấu trúc đặc biệt là 1,5%. Mục đích của việc tiếp tục tối ưu hóa cơ cấu, mở rộng quy mô, hạ lãi suất là tạo ra “kênh độc quyền” để tài trợ vốn vay cho doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ. Nghiên cứu viên Liang Si từ Viện nghiên cứu ngân hàng Trung Quốc, cho rằng các công cụ chính sách tiền tệ có cấu trúc nói chung được thực hiện theo ý tưởng “cho vay trước và vay sau”, lãi suất của các quỹ tương đối thấp, hấp dẫn những tổ chức tài chính. Điều này có thể giảm chi phí vốn cho các tổ chức tài chính và sau đó giảm chi phí vốn cho những thực thể cụ thể, do đó khuyến khích các tổ chức tài chính tăng cường hỗ trợ tài chính cho những lĩnh vực liên quan. Bắt đầu từ nhu cầu của đổi mới công nghệ Trong những năm gần đây, hệ thống tài chính và hệ thống khoa học công nghệ đã cùng nhau hợp tác, tăng cường xây dựng cơ chế và hệ thống thị trường, và đã đạt được tiến bộ lớn trong các phương diện nợ, vốn chủ sở hữu, bảo hiểm... Tính đa dạng và cường độ hỗ trợ của dịch vụ tài chính khoa học công nghệ đã được cải thiện đáng kể. Cho vay công nghệ tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao, thị trường chứng khoán và trái phiếu tăng cường hỗ trợ cho đổi mới công nghệ, chất lượng và hiệu quả đầu tư vốn tư nhân và dịch vụ vốn mạo hiểm được cải thiện, mô hình dịch vụ bảo hiểm công nghệ tiếp tục được tối ưu hóa, các chính sách hỗ trợ đồng bộ như đánh giá thuộc tính đổi mới công nghệ, kết nối tài chính, chia sẻ rủi ro… từng bước được hoàn thiện. Việc xây dựng Khu thí điểm cải cách tài chính đổi mới khoa học và công nghệ được triển khai theo đúng trình tự, xuất hiện nhiều kinh nghiệm, cách làm hay có thể nhân rộng. Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc Qiu Yong cho biết để chuyển hóa thành tựu khoa học công nghệ thành năng suất thực sự cần có lượng đầu tư lớn vào khoa học công nghệ, các nhà khoa học, nhà đầu tư và doanh nhân phải cùng nhau hợp tác để thúc đẩy sự hội nhập sâu rộng giữa khoa học, công nghệ, tài chính và công nghiệp. Ông Qiu Yong cho biết thêm trong quá trình soạn thảo văn kiện, 7 Bộ, ban ngành đều kiên trì phương pháp tiếp cận theo hướng vấn đề, trọng điểm đột phá, chú trọng tình hình mới, vấn đề mới trong hỗ trợ tài chính cho đổi mới khoa học và công nghệ, phấn đấu cung cấp dịch vụ hỗ trợ tài chính toàn diện cho việc thực hiện những nhiệm vụ khoa học và công nghệ lớn của quốc gia và phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ về khoa học và công nghệ.

Công Tuyên/BNEWS/Vnanet.Vn