Đổi thay nếp nghĩ, cách làm vì sự phát triển chung

Người dân làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Đồng Thuận, tỉnh Quảng Trị. (Ảnh: HIẾU MINH)

Điều đó đồng nghĩa với việc nếp nghĩ, cách làm quen thuộc của nhiều năm phải thay đổi, cán bộ phải dám chịu trách nhiệm, nhanh chóng thích ứng với yêu cầu của tình hình mới.

Trải qua gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, kinh tế Việt Nam đã có những bước tăng trưởng ngoạn mục, quốc phòngan ninh được bảo đảm vững chắc, đối ngoại rộng mở. Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế năng động, với quy mô GDP tăng vượt bậc. Năm 1986, GDP cả nước chỉ đạt 8 tỷ USD, đến năm 2024 ước đạt 476,3 tỷ USD, gấp 59,5 lần.

Để bảo vệ công cuộc đổi mới, thực hiện khát vọng xây dựng một nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” đòi hỏi đất nước phải tiếp tục đổi mới, cải cách toàn diện, đồng bộ trên 5 lĩnh vực: Thể chế kinh tế; xây dựng Nhà nước kiến tạo, quản trị, tạo dựng chính sách với tầm nhìn chiến lược; cải cách triệt để hệ thống giáo dục; cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng; kiến tạo, phát triển kinh tế tư nhân, doanh nghiệp dân tộc trở thành lực lượng quan trọng nhất, đội quân tiên phong trong phát triển kinh tế.

Trong đó, hệ thống chính trị nước ta phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ. Từ việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, đến đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư-kinh doanh..., tất cả đều cho thấy quyết tâm chính trị cao của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng một nền quản trị hiện đại, liêm chính, kiến tạo và phục vụ.

Quá trình này diễn ra từ Trung ương đến địa phương, từng ngành, từng lĩnh vực, từng cơ quan, đơn vị đều được yêu cầu rà soát, đổi mới phương thức hoạt động, đề cao trách nhiệm giải trình, công khai, minh bạch và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Điều đó đồng nghĩa với việc nếp nghĩ, cách làm quen thuộc của nhiều năm qua - đôi khi đã hình thành thói quen trì trệ, cứng nhắc - buộc phải thay đổi. Nếu không chủ động thích ứng, mỗi cá nhân trong bộ máy, từ người đứng đầu đến cán bộ, công chức, viên chức, sẽ tự đánh mất cơ hội đóng góp, thậm chí tụt hậu so với yêu cầu của thời cuộc.

Thực tế cho thấy, yếu tố then chốt quyết định sự thành công của mọi quá trình cải cách chính là con người - những người trực tiếp tham gia vận hành hệ thống. Trong đó, việc thay đổi tư duy, đổi mới cách làm, rèn luyện tác phong nhanh nhạy, quyết liệt là yêu cầu bắt buộc.

Theo đó, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp phải thật sự là hạt nhân đổi mới. Người đứng đầu không chỉ chịu trách nhiệm vạch ra định hướng, mà còn là người truyền cảm hứng, tạo động lực cho tập thể. Đổi mới tư duy lãnh đạo ở đây không đơn thuần là thay đổi kế hoạch hay phương án làm việc, mà là tư duy chiến lược, biết đặt lợi ích chung, lợi ích lâu dài của đất nước lên hàng đầu, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trực tiếp thực thi công việc phải từ bỏ tư tưởng “an phận thủ thường”, “làm cho xong”, thay vào đó là tinh thần chủ động, sáng tạo, tìm cách tối ưu hóa công việc, rút ngắn thời gian xử lý, nâng cao chất lượng phục vụ. Việc cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số sẽ không thể phát huy hiệu quả nếu người thực hiện thiếu nhiệt huyết hoặc chậm thích ứng; đồng thời, cần hình thành văn hóa phản hồi nhanh và xử lý tình huống linh hoạt, kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh.

Điều này đòi hỏi mỗi cá nhân phải có khả năng nắm bắt thông tin chính xác, phân tích và đưa ra giải pháp hiệu quả trong thời gian ngắn nhất.

Thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ từ mô hình kinh tế truyền thống sang các mô hình kinh tế hiện đại như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, và sự phát triển vượt bậc của các công nghệ cao như AI, Big Data, IoT, robot tự động hóa, blockchain, công nghệ sinh học... Các quốc gia không còn cạnh tranh chủ yếu dựa trên tài nguyên thiên nhiên hay lao động giá rẻ, mà bằng năng lực đổi mới sáng tạo, khả năng làm chủ công nghệ và trình độ phát triển của nền kinh tế tri thức. Các cường quốc và các nền kinh tế phát triển đều coi chiến lược thu hút và phát triển nhân tài là yếu tố cốt lõi để cạnh tranh, giành vị thế dẫn đầu trong các công nghệ then chốt.

Cải cách và đổi mới đồng nghĩa với việc những quy định, quy trình, mô hình làm việc cũ sẽ được thay thế hoặc điều chỉnh. Điều đó đôi khi tạo ra sự xáo trộn, thậm chí tâm lý e ngại trong một bộ phận cán bộ, nhân viên. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, ai nhanh chóng thích ứng, người đó sẽ tận dụng được cơ hội để phát triển bản thân, đóng góp nhiều hơn cho tập thể. Việc thích ứng nhanh không phải là chấp nhận mọi thay đổi một cách thụ động, mà là chủ động tìm hiểu, nắm bắt bản chất của sự thay đổi, từ đó xác định rõ vai trò, nhiệm vụ của mình trong bức tranh chung.

Ở góc độ này, mỗi cán bộ, nhân viên cần rèn luyện ba yếu tố. Trước hết là tư duy học hỏi liên tục - không ngừng cập nhật kiến thức, kỹ năng mới, nhất là những kỹ năng liên quan đến công nghệ và quản lý hiện đại.

Thứ hai là khả năng hợp tác và phối hợp liên ngành - vì cải cách thường gắn liền với việc liên thông dữ liệu, liên kết giữa các đơn vị; do đó, tinh thần phối hợp chặt chẽ, chia sẻ thông tin minh bạch là chìa khóa để công việc trôi chảy.

Thứ ba là tư duy kết quả và hiệu quả - tập trung vào mục tiêu cuối cùng thay vì quá sa đà vào thủ tục hay hình thức.

Một trong những yếu tố quyết định việc vào cuộc nhanh của cả hệ thống là tinh thần trách nhiệm cá nhân. Khi mỗi người hiểu rằng công việc mình làm không chỉ ảnh hưởng đến bộ phận mà còn tác động đến tiến độ, chất lượng của toàn hệ thống, họ sẽ tự ý thức được việc cần làm đúng-làm đủ-làm tốt; dám nhận trách nhiệm khi có sai sót, đồng thời rút kinh nghiệm để không tái diễn.

Những cải cách mạnh mẽ trong hệ thống chính trị chắc chắn sẽ nhận được sự quan tâm, ủng hộ của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng trở thành mục tiêu chống phá của các thế lực thù địch. Chúng tìm cách xuyên tạc, bôi nhọ, gieo rắc hoài nghi về tính đúng đắn của đường lối đổi mới, kích động mâu thuẫn, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Như việc xuyên tạc Việt Nam đang tiến hành một cuộc “chuyển đổi thể chế” toàn diện, “xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng”, “đi ngược lại bản chất của chủ nghĩa xã hội”,...

Lợi dụng những khó khăn ban đầu khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, một số kẻ xấu còn phao tin đồn nhảm rằng tinh gọn bộ máy sẽ gây ra “bất ổn xã hội”. Đây là nhận định phiến diện, ác ý, hòng phủ nhận tính đúng đắn của cuộc cách mạng này, đồng thời làm suy giảm niềm tin trong nhân dân.

Trên mạng xã hội, một số đối tượng thù địch, chống đối đã “thêu dệt” những vấn đề “thâm cung bí sử” về “thanh trừng chính trị”; “tập trung phe cánh, quyền lực”, “loại bỏ những người không cùng quan điểm”; “cắt giảm nhân sự bừa bãi”; “sắp xếp nhân sự theo phe nhóm”,... để thu hút sự chú ý của một số người dân hiếu kỳ, tạo sự hoang mang và hoài nghi, nhằm hạ thấp uy tín và vai trò lãnh đạo của Đảng. Thủ đoạn này không mới, song rất nguy hiểm, bởi những chuyện “ăn không, nói có” mà các thế lực thù địch thêu dệt thường là những vấn đề nhạy cảm, rất khó kiểm chứng.

Trong bối cảnh đó, tinh thần trách nhiệm, ý thức đổi mới và khả năng thích ứng nhanh của mỗi cá nhân trong hệ thống chính trị chính là “lá chắn” vững chắc; đồng thời, công tác tuyên truyền, giải thích chính sách cần được thực hiện dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện. Cán bộ ở cơ sở - những người trực tiếp tiếp xúc với dân - phải nắm chắc thông tin, trả lời thấu đáo, thuyết phục, không để “khoảng trống thông tin” mà các thế lực thù địch có thể lợi dụng.

Hiệu quả bước đầu của việc tinh gọn bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã khẳng định: Cải cách mạnh mẽ không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý mà còn mở ra không gian phát triển mới cho đất nước. Khi bộ máy gọn nhẹ, hoạt động minh bạch, thủ tục hành chính đơn giản, môi trường kinh doanh thuận lợi, thì sức cạnh tranh quốc gia sẽ được nâng cao, thu hút nhiều nguồn lực đầu tư, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân.

Để cải cách thành công, đòi hỏi sự đồng bộ giữa cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải cách tư pháp và đổi mới trong hoạt động của hệ thống chính trị. Nhưng hơn hết, thành công đó phụ thuộc vào ý chí, quyết tâm, năng lực của con người - từ lãnh đạo đến mỗi cán bộ, công chức, viên chức.

Việc hành động kịp thời, linh hoạt, với tinh thần “vào cuộc nhanh” và đổi mới mạnh mẽ không chỉ tạo ra bộ máy hiệu quả, minh bạch mà còn làm suy yếu hết những luận điệu xuyên tạc, chống phá công cuộc đổi mới. Trong guồng quay cải cách mạnh mẽ, không ai có thể đứng ngoài cuộc. Mỗi người là một mắt xích trong hệ thống; mắt xích đó nếu bền chắc, linh hoạt thì cả bộ máy sẽ vững vàng, tiến nhanh. Nếu lỏng lẻo, chậm chạp, cả hệ thống sẽ bị ảnh hưởng.

Vì vậy, thay đổi nếp nghĩ, cách làm; rèn luyện tư duy mở, thích ứng nhanh; giữ vững tinh thần trách nhiệm; sẵn sàng đối mặt với thách thức - đó không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà còn là cơ hội để mỗi cá nhân khẳng định giá trị của mình, đóng góp vào sự phát triển chung, bảo vệ vững chắc công cuộc đổi mới và tương lai của đất nước.

ĐỖ PHÚ THỌ