Đối tác Việt Nam - Ireland: Mô hình hợp tác mới trong chuyển đổi hệ thống lương thực toàn cầu

Hội nghị Hợp tác song phương Việt Nam - Ireland về chuyển đổi hệ thống nông nghiệp - thực phẩm

Ngày 4/11/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam, Cơ quan Hệ thống Thực phẩm Bền vững Ireland (SFSI), đồng tổ chức “Hội nghị Hợp tác song phương Việt Nam - Ireland về Chuyển đổi hệ thống nông nghiệp - thực phẩm”.

Tại hội nghị, Đại sứ Ireland tại Việt Nam Deirdre Ní Fhallúin nhấn mạnh, chương trình Đối tác Nông nghiệp - Thực phẩm (IVAP) không chỉ là nền tảng chia sẻ tri thức và kinh nghiệm, mà còn là mô hình hợp tác cùng học hỏi và cùng phát triển.

Ireland hiện đứng thứ hai thế giới về Chỉ số An ninh Lương thực Toàn cầu năm 2023, khoảng 90% sản phẩm thịt và sữa của Ireland được xuất khẩu. Ireland tự hào về uy tín quốc tế trong sản xuất thực phẩm chất lượng cao, an toàn và bền vững, điều này được thể hiện qua chương trình phát triển bền vững quốc gia Origin Green. Đây là minh chứng cho kinh nghiệm của Ireland về chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm và cam kết dài hạn của chúng tôi thông qua chiến lược Tầm nhìn Lương thực - Thực phẩm 2030.

Tương tự, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nhà sản xuất lương thực hàng đầu - một “vựa lúa” lớn của thế giới và là nguồn cung quan trọng các mặt hàng như cà phê, thủy sản và gia vị. Dù vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc xây dựng một hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, có trách nhiệm và bền vững hơn.

Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi lương thực thực phẩm, không chỉ để bảo đảm an ninh lương thực cho hơn 100 triệu người dân, mà còn góp phần vào an ninh lương thực toàn cầu.

Đại sứ Ireland tại Việt Nam Deirdre Ní Fhallúin cho biết, Ireland hiểu rõ những thách thức Việt Nam đang phải đối mặt, từ biến đổi khí hậu, phát thải khí nhà kính, cho đến yêu cầu quản lý tài nguyên thiên nhiên bền vững và bảo đảm công bằng xã hội. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, thể hiện rõ qua các đợt bão lũ nghiêm trọng gần đây.

Trong nhiều năm qua, Ireland đã luôn đồng hành cùng Việt Nam, hỗ trợ và chứng kiến những thành tựu giảm nghèo ấn tượng của đất nước trong ba thập kỷ qua. Giờ đây, chương trình IVAP tiếp tục thể hiện cam kết của chúng tôi trong việc cùng Việt Nam phát triển hệ thống lương thực thực phẩm bền vững.

"Chúng tôi coi Quan hệ Đối tác Nông nghiệp và Thực phẩm Ireland - Việt Nam là nền tảng hợp tác đa bên, kết nối các cơ quan nhà nước, viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức xã hội, khu vực tư nhân và các đối tác quốc tế, cùng chung tay tìm ra giải pháp và sáng kiến hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hoạch hành động quốc gia về Chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm, bền vững ở Việt Nam tới năm 2030 (NAP-FST)", Đại sứ Deirdre Ní Fhallúin cho hay.

IVAP được triển khai bởi Cơ quan Hệ thống Thực phẩm Bền vững Ireland (SFSI) - một liên minh giữa các cơ quan Chính phủ Ireland do Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Hàng hải chủ trì. Sứ mệnh của SFSI là chia sẻ kinh nghiệm và chuyên môn của Ireland trong lĩnh vực nông nghiệp – thực phẩm với các nước đối tác, nhằm xây dựng chuỗi giá trị bền vững, an toàn và hiệu quả. SFSI cung cấp hỗ trợ kỹ thuật dựa trên đổi mới, thực hành tốt và tri thức tích lũy.

Đại sứ Deirdre Ní Fhallúin cho biết: "Tôi tin tưởng rằng IVAP sẽ trở thành mô hình hợp tác tiêu biểu và là hình mẫu đổi mới trong chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm, đóng góp thiết thực vào các cam kết toàn cầu và Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc tới năm 2030".

Về phía Việt Nam, TS. Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Ngành nông nghiệp - thực phẩm là một hệ thống phức tạp, có sự liên kết chặt chẽ giữa nhiều lĩnh vực và các bên liên quan. Ireland là quốc gia có nhiều kinh nghiệm quý báu mà Việt Nam có thể học hỏi trong tiến trình này.

Trong khi đó, Ireland, quốc gia có kinh nghiệm dày dạn trong xây dựng chuỗi giá trị minh bạch, dựa trên bằng chứng. Ba đặc điểm nổi bật của mô hình Ireland có ý nghĩa lớn với Việt Nam là: i) Tiếp cận hệ thống: mọi chính sách và chuỗi giá trị đều gắn kết giữa sản xuất - chế biến - phân phối - tiêu dùng - tái tạo tài nguyên; ii) Liên kết đa tác nhân: Nhà nước, doanh nghiệp, nông dân và các viện nghiên cứu cùng hoạch định và triển khai; iii) Đo lường minh bạch và dựa trên bằng chứng: thông qua công cụ như Origin Green, chương trình chứng nhận bền vững quốc gia cho toàn bộ ngành thực phẩm Ireland của Hội đồng thực phẩm Ireland (Bord Bia.)

Việt Nam và Ireland có chung nền tảng nông nghiệp vững chắc và tầm nhìn về một hệ thống lương thực thực phẩm bền vững, toàn diện. Sau Thỏa thuận hợp tác giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam và Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Hàng hải Ireland (DAFM) được ký kết năm 2023, chương trình IVAP được khởi động, trở thành sáng kiến trọng tâm nhằm thúc đẩy hợp tác trong chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm, bền vững.

Đặc biệt, Biên bản ghi nhớ cam kết triển khai hoạt động trong khuôn khổ Đối tác Việt Nam - Ireland nhằm củng cố hệ thống lương thực thực phẩm của Việt Nam giai đoạn 2024 - 2028 được ký kết giữa hai Bộ Nông nghiệp trong chuyến thăm Ireland của Tổng Bí thư Tô Lâm vào tháng 10 năm 2024 đã thể hiện rõ cam kết và quyết tâm của hai Chính phủ trong việc đẩy mạnh hợp tác giữa hai nước trên lĩnh vực trọng điểm này.

Trong hơn 10 năm qua, Chương trình Đối tác Nông nghiệp - Thực phẩm Việt Nam - Ireland (IVAP) đã góp phần củng cố hợp tác song phương qua các hoạt động đào tạo hàng trăm cán bộ kỹ thuật, thí điểm mô hình hợp tác xã kiểu mới, hỗ trợ hệ thống giám sát an toàn sinh học, nghiên cứu giảm kháng sinh trong chăn nuôi và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Theo ông Tuấn, giai đoạn tới, hai bên sẽ chuyển từ “hợp tác dự án” sang “đối tác chiến lược chính sách”. Theo đó, hợp tác tập trung vào bốn lĩnh vực: hoàn thiện thể chế hệ thống lương thực thực phẩm; thúc đẩy khoa học, công nghệ và chuyển đổi số; đào tạo nhân lực và kết nối doanh nghiệp trong mô hình hợp tác Nam - Nam.

Hồng Hạnh