Đổi mới trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Phó Thủ tướng Lê Thành Long chỉ đạo: Cần sự nỗ lực để việc tuân thủ pháp luật trở thành việc tự thân.

Theo Báo cáo tóm tắt kết quả triển khai nhiệm vụ chín tháng năm 2025, hoạt động của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật và Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng và công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và tư vấn pháp luật được quan tâm chỉ đạo thực hiện đạt kết quả tích cực.

Nhiều kết quả khả thi

Khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp, khối lượng nhiệm vụ nhiều, nhất là đối với cấp xã có nhiều nhiệm vụ, văn bản pháp luật mới. Bởi vậy, thời gian qua cơ quan chuyên môn đã chú trọng tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, ban hành cẩm nang, cử cán bộ trực tiếp xuống cơ sở. Các Bộ, ngành, địa phương đã ban hành 40 văn bản chỉ đạo, hướng dẫn; tổ chức hơn 216.000 hoạt động tuyên truyền trực tiếp, thu hút gần 24 triệu lượt người tham gia; triển khai gần 5.000 cuộc thi tìm hiểu pháp luật với hơn 2,2 triệu lượt người dự thi; phát hành trên 16 triệu tài liệu tuyên truyền pháp luật.

Sau khi nghe lãnh đạo Bộ Tư pháp - Cơ quan Thường trực Hội đồng báo cáo tóm tắt kết quả triển khai nhiệm vụ chín tháng năm 2025 và nhiệm vụ trọng tâm những tháng cuối năm của Hội đồng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long kết luận:

Hội đồng, Bộ Tư pháp và các Bộ, cơ quan trong thời gian vừa qua đã nỗ lực thực hiện hiệu quả, chất lượng việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa và đã đạt được kết quả tích cực, qua việc triển khai xây dựng và vận hành kịp thời Cổng Pháp luật quốc gia. Qua bốn tháng đi vào vận hành, Cổng Pháp luật quốc gia đã nhận được sự ghi nhận, phản ánh tích cực của người dân, phục vụ kịp thời việc tra cứu thông tin pháp luật của người dân, doanh nghiệp; giải đáp các câu hỏi về pháp luật mà người dân, doanh nghiệp quan tâm, đồng thời thực hiện việc giải quyết phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp trên môi trường điện tử.

Bộ Tư pháp – Cơ quan Thường trực của Hội đồng đã chủ động phát huy vai trò làm đầu mối nắm bắt thông tin, gắn kết, tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, cơ quan, tổ chức ở trung ương, địa phương thông qua các buổi làm việc chuyên đề... Công tác truyền thông chính sách đã được thể chế hóa trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, khi cơ quan lập đề xuất chính sách, chủ trì soạn thảo chịu trách nhiệm truyền thông chính sách và dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; truyền thông chính sách được xác định là một công đoạn quan trọng của quy trình xây dựng chính sách, soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật; công tác xây dựng tài liệu giới thiệu các luật, văn bản quy phạm pháp luật mới ngay sau khi thông qua, ban hành được quan tâm thực hiện kịp thời hơn.

Tiếp tục thực hiện các giải pháp hiệu quả

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động của Hội đồng và việc triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như: Việc triển khai công tác giáo dục pháp luật trong các cơ sở đào tạo, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa ở một số địa phương còn hạn chế; Một số thành viên Hội đồng chưa thực sự chủ động trong chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ; Công tác phối hợp, hướng dẫn đôi khi chưa kịp thời khiến một số địa phương lúng túng trong thực hiện.

Hay như công tác truyền thông chính sách, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhất là đối với các vấn đề dư luận xã hội quan tâm hoặc cần định hướng dư luận xã hội tại một số bộ, ngành, địa phương chưa được triển khai kịp thời, bám sát tình hình thực tiễn; Ứng dụng công nghệ thông tin còn chưa đồng bộ, đồng đều giữa các cơ quan, địa phương; Sự phối hợp giữa cơ quan chủ trì soạn thảo với cơ quan thông tin, báo chí trong cung cấp thông tin đôi khi chưa thường xuyên, chặt chẽ; việc triển khai cơ chế đặt hàng trong truyền thông chính sách còn chưa hiệu quả.

Ở góc độ địa phương, theo đại diện tỉnh Đồng Nai, trong bối cảnh triển khai chính quyền địa phương 2 cấp thì chuyển đổi số là điều kiện tiên quyết. Đại diện tỉnh Đồng Nai đề xuất chủ đề của Ngày Pháp luật Việt Nam năm nay là chuyển đổi số trong pháp luật, trong tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; phát triển các ứng dụng tra cứu thông tin, quy định pháp luật...

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam góp ý: Việc thông tin, phổ biến pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phải đơn giản hóa, dễ hiểu, đa dạng các kênh truyền tải pháp luật đến doanh nghiệp nhỏ và vừa qua nhiều con đường khác nhau, phù hợp với thói quen của họ như có người thích xem video clip trên Youtube, có người thích đọc sổ tay in ấn… Doanh nghiệp nhỏ và vừa cần có nơi để hỏi khi không hiểu và các cơ quan, tổ chức cần lắng nghe phản hồi từ họ.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long chỉ đạo, phải cố gắng làm sao để việc tuân thủ pháp luật trở thành tự thân trong cuộc sống, trong ứng xử. Một điểm nhấn trong phổ biến, giáo dục pháp luật là chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin. Bộ Tư pháp đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2025-2030. Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp đề xuất phương án, giới thiệu chuyên gia, xác định cơ chế tài chính cho việc xây dựng, triển khai chuyên mục truyền thông chính sách trên cơ quan báo chí chủ lực quốc gia. Làm sao trong thời lượng ngắn mà đi vào lòng người.

Ngoài ra, Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Tài chính, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đài Truyền hình Việt Nam và Đài Tiếng nói Việt Nam tham mưu, đề xuất phương án phối hợp trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, truyền thông chính sách, trong đó các bộ, ngành nghiên cứu giới thiệu chuyên gia cho các Đài; xác định cơ chế tài chính cho việc xây dựng, triển khai Chuyên mục “Tiêu điểm chính sách” tại các khung giờ thu hút đông đảo khán, thính giả theo dõi; phấn đấu Chuyên mục được triển khai vào tháng 11/2025 để hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025; Chủ trì, phối hợp Thông tấn xã Việt Nam và các bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu thực hiện truyền thông chính sách, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật bằng tiếng Anh trên Cổng Pháp luật quốc gia, triển khai từ năm 2026, nhất là các thông tin liên quan trực tiếp đời sống, việc làm, kinh doanh của người nước ngoài, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ cần tập trung xây dựng chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật cho cán bộ, công chức, viên chức, triển khai từ năm 2026. Đối với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tiếp tục thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao tại Đề án chuyển đổi số trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2025-2030 và các kế hoạch đã đề ra.

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh phát biểu tại Phiên họp. (Ảnh ĐỨC TUÂN)

HẢI MIÊN