Đối đầu căng thẳng giữa Tổng thống Mỹ và Intel sẽ đi tới đâu?

Tổng thống Trump cảm thấy "ngứa mắt" với Lip-Bu Tan

Tổng thống Donald Trump đã công khai yêu cầu CEO Intel Lip-Bu Tan từ chức, cáo buộc ông có "những mâu thuẫn nghiêm trọng" và khẳng định "không có giải pháp nào khác cho vấn đề này".

Những nghi kỵ chưa tan

Lời kêu gọi của Trump xuất hiện sau khi Thượng nghị sĩ Tom Cotton đảng Cộng hòa gửi thư tới Hội đồng Quản trị Intel, đặt câu hỏi về những mối liên hệ "đáng lo ngại" của Tan với các công ty Trung Quốc. Cuộc xung đột này không chỉ phản ánh mối quan ngại về an ninh quốc gia mà còn đặt ra câu hỏi sâu sắc về vai trò của chính phủ trong việc can thiệp vào hoạt động của doanh nghiệp tư nhân.

Trọng tâm của cuộc tranh cãi nằm ở quá khứ phức tạp của Lip-Bu Tan. Ông bị cáo buộc có quyền kiểm soát nhiều công ty Trung Quốc, một số trong đó được cho là có liên hệ với quân đội Trung Quốc, cùng với các khoản đầu tư vào các công ty công nghệ Trung Quốc và thời gian dài đảm nhiệm vị trí CEO tại Cadence Design Systems.

Cadence Design Systems dường như là điểm nóng chính trong cuộc xung đột này. Công ty đã nhận tội xuất khẩu bất hợp pháp các công cụ thiết kế chip cho các tổ chức quân sự Trung Quốc bị hạn chế và phải nộp phạt hơn 140 triệu USD. Mặc dù Tan không bị truy tố cá nhân, nhưng vai trò lãnh đạo của ông tại thời điểm đó đã trở thành mục tiêu chỉ trích.

Đối mặt với làn sóng chỉ trích, Tan đã lên tiếng bảo vệ danh tiếng của mình: "Đã có rất nhiều thông tin sai lệch lan truyền về vai trò trước đây của tôi tại Walden International và Cadence Design Systems. Tôi muốn nói rõ ràng: Trong hơn 40 năm trong ngành, tôi đã xây dựng các mối quan hệ trên khắp thế giới và trong hệ sinh thái đa dạng của chúng ta, và tôi luôn hoạt động theo các tiêu chuẩn pháp lý và đạo đức cao nhất".

Intel trong cơn bão

Cuộc tấn công chính trị đối với Tan diễn ra trong bối cảnh Intel đang trải qua giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử gần đây. Công ty đã phải cắt giảm hơn 20.000 việc làm, tương đương 20% lực lượng lao động, trong một loạt đợt sa thải nhằm tái cấu trúc hoạt động.

Đặc biệt đáng chú ý là việc Intel cắt giảm việc làm tại các nhà máy ở Mỹ, một động thái mâu thuẫn trực tiếp với mục tiêu mở rộng sản xuất trong nước của Tổng thống Trump. Điều này có thể giải thích một phần thái độ thù địch của ông đối với lãnh đạo Intel. Trong khi Trump cam kết "Make America Great Again" thông qua việc đưa sản xuất về Mỹ, Intel lại đang di chuyển ngược hướng, tạo ra một mâu thuẫn chính sách rõ ràng.

Sự can thiệp của Trump vào việc nhân sự của Intel không phải là trường hợp đơn lẻ mà là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn nhằm sử dụng ảnh hưởng chính trị để tác động lên các quyết định của doanh nghiệp. Tổng thống đã không ngần ngại sử dụng quyền lực và ảnh hưởng của mình để gây áp lực lên các tổ chức, buộc họ thay đổi chính sách hoặc nhân sự.

Thư của Thượng nghị sĩ Tom Cotton gửi tới Hội đồng Quản trị Intel cho thấy sự ủng hộ từ giới lập pháp đối với lập trường của Trump. Cotton đã đặt câu hỏi về những mối liên hệ "đáng lo ngại" của Tan, tạo áp lực chính trị bổ sung lên công ty và lãnh đạo của họ.

Điều đáng chú ý nhất trong cuộc xung đột này có lẽ là sự mâu thuẫn tư tưởng mà nó tạo ra trong nội bộ đảng Cộng hòa. Trong bất kỳ bối cảnh nào khác, việc một nguyên thủ quốc gia yêu cầu một lãnh đạo doanh nghiệp nổi tiếng từ chức sẽ được coi là bất thường và là một ví dụ điển hình của sự can thiệp quá mức của chính phủ.

Đây chính là loại hành động mà những người Cộng hòa theo xu hướng tự do chủ nghĩa thường sẽ coi là một cuộc tấn công kiểu Orwell vào thị trường tự do. Tuy nhiên, dưới chính quyền hiện tại, những hành động như vậy dường như đã trở thành chuyện bình thường, phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận chính sách của đảng.

Cân bằng mong manh

Cuộc tranh cãi xung quanh Lip-Bu Tan phản ánh một thách thức lớn hơn mà nước Mỹ đang đối mặt: làm thế nào để cân bằng giữa mối quan ngại về an ninh quốc gia và nguyên tắc thị trường tự do. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc ngày càng gay gắt, ranh giới giữa bảo vệ lợi ích quốc gia và can thiệp quá mức vào hoạt động doanh nghiệp trở nên mờ nhạt hơn bao giờ hết.

Ngành công nghệ bán dẫn, nơi Intel đóng vai trò then chốt, đặc biệt nhạy cảm với những mối quan ngại này. Chip máy tính không chỉ là sản phẩm thương mại mà còn là nền tảng của sức mạnh quân sự và kinh tế trong thế kỷ 21. Việc kiểm soát ai có thể lãnh đạo các công ty trong lĩnh vực này do đó trở thành vấn đề an ninh quốc gia.

Vụ việc Tan-Intel có thể tạo tiền lệ nguy hiểm cho tương lai của ngành công nghệ Mỹ. Nếu các lãnh đạo doanh nghiệp có thể bị buộc từ chức dựa trên các mối liên hệ quá khứ với Trung Quốc, điều này có thể tạo ra hiệu ứng lạnh đối với các nhà quản lý tài năng có kinh nghiệm quốc tế.

Quyết định cuối cùng của Hội đồng Quản trị Intel về tương lai của Tan sẽ gửi đi tín hiệu quan trọng về việc ngành công nghệ Mỹ sẽ phản ứng như thế nào trước áp lực chính trị. Nó cũng sẽ ảnh hưởng đến cách các công ty khác trong ngành tiếp cận việc tuyển dụng và bổ nhiệm lãnh đạo có kinh nghiệm quốc tế.

Trong một thế giới ngày càng toàn cầu hóa, việc tìm kiếm các lãnh đạo có kinh nghiệm hoàn toàn "sạch sẽ" khỏi bất kỳ mối liên hệ nào với Trung Quốc có thể không thực tế. Điều này sẽ hạn chế đáng kể lượng ứng viên tài năng cho các vị trí lãnh đạo cấp cao trong lĩnh vực công nghệ.

Bùi Tú