Độc đáo ngôi làng ven đô, cái 'nôi' của nghệ thuật điêu khắc đá Hà Nội

Đến thăm ngôi làng Long Châu Miếu, dọc hai bên đường, sẽ thấy rất nhiều những tác phẩm điêu khắc đá sống động, độc đáo với đủ các kích cỡ từ nhỏ đến lớn.

Trong làng, những tiếng máy móc chạy, tiếng đục đẽo, khoan, cắt, xẻ đá,... cứ vang mãi không dứt, nó được ví như thứ âm thanh đặc trưng của ngôi làng này. Mà người dân nơi đây hay nói vui rằng ấy chính là “tiếng làng”.

Anh Nguyễn Văn Sơn, một nghệ nhân đã 12 năm trong nghề, chia sẻ: “Bản thân tôi cũng không rõ nghề điêu khắc đá ở Long Châu Miếu có từ bao giờ, chỉ biết rằng trong gia đình, dòng họ, cha truyền con nối đã từ nhiều đời nay.”

Sản phẩm điêu khắc đá tại ngôi làng này rất đa dạng về mẫu mã, kích thước. Chủ yếu làm tượng Phật, các linh vật như: Voi, Hổ, Sư tử, Rùa đá và các công trình phục vụ trang trí, trùng tu các di tích Đình, Chùa, Đền, Miếu. Nhiều năm qua, Long Châu Miếu còn phát triển thêm về trang trí tại các khu du lịch, các khu vui chơi giải trí, có những sản phẩm giá trị lớn lên đến vài trăm triệu đồng.

Chia sẻ về các công đoạn để tạo ra một tác phẩm hoàn chỉnh, anh Nguyễn Văn Sơn nói: “Tạo ra được một sản phẩm đẹp mắt, hài lòng khách hàng không phải chuyện dễ, nó đã trải qua nhiều công đoạn có thể kể đến như: làm thô, làm tinh rồi đi đến hoàn thiện sản phẩm.”

Từ khâu chọn nguyên liệu, phải chọn những mẫu đá sao cho phù hợp với sản phẩm định tạo. Nguồn cung cấp nguyên liệu cho làng nghề chạm khắc đá ở Phụng Châu chủ yếu tập trung tại các tỉnh, thành phố, như: Thanh Hóa, Ninh Bình, Nghệ An, Đà Nẵng…

Khi chọn nguyên liệu xong sẽ tiến hành tạo hình ở dạng thô, đó là công đoạn ra phôi, sau khi xác định tạo hình, người nghệ nhân sẽ tiến hành in lên tảng đá.

Chị Nguyễn Thị Như Nguyệt - một người thợ lành nghề cho hay: “Với những sản phẩm khó, yêu cầu cao thì chúng tôi phải in bản thảo trên đất sét, khi đạt yêu cầu mới làm chính thức. Theo bản vẽ, phải tiến hành đục phôi, tạo hình sau đó sẽ làm các chi tiết để hoàn thiện sản phẩm như: chà nhám, chạm hình, trang trí, đánh bóng,…”

Từ những phiến đá thô sơ vô tri, vô giác nhưng qua đôi bàn tay khéo léo và sự sáng tạo của người thợ nơi đây, những sản phẩm điêu khắc đá, ngày càng đa dạng hơn về mẫu mã, cầu kì hơn về quy mô. Một số công trình lớn mà thợ làm đá ở thôn Long Châu Miếu đảm nhận như: Cầu đá chùa Yên Tử, tượng Voi Đền Đô, tu sửa văn bia ở Quốc Tử Giám.

Nghề điêu khắc đá mỹ nghệ ở Long Châu Miếu ẩn chứa các lớp lịch sử, văn hóa trong từng công đoạn của nghề, trên từng sản phẩm, là bảo tàng sống về sinh hoạt văn hóa, đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Đó còn là nguồn thu nhập ổn định, giúp người dân có cuộc sống đầy đủ, ấm no.

P.V