Độc đáo nghi thức Lễ cúng máng nước của người Xơ Đăng

Theo quan niệm của người Xơ Đăng, con dúi là con vật tinh khiết và may mắn nên phải có để làm lễ cúng thần nước

Ngày 24.8, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Hà Nội, Sở VHTTDL tỉnh Quảng Ngãi đã tái hiện Lễ cúng máng nước của người Xơ Đăng, do nghệ nhân dân tộc Xơ Đăng, xã Kon Đào thực hiện.

Trong khuôn khổ tái hiện Lễ cúng máng nước, đoàn nghệ nhân dân tộc Xơ Đăng tái hiện các nghi thức liên quan gồm: Nghi thức thông báo với thần linh trước khi lên nguồn nước để cúng thần linh; lễ cúng tại nguồn nước; lễ cúng tại bến nước ở Làng; nghi thức tại gia đình; phần hội.

Với quan niệm vạn vật hữu linh, mỗi cây, ngọn núi, con sông, con suối đều có thần cai quản, người Xơ Đăng tổ chức nghi lễ bắc máng nước để cầu xin nước về dồi dào, phục vụ cho cuộc sống

Với vùng đất Tây Nguyên, ở đâu có con sông, con suối là có sự hiện diện của con người, con người và cỏ cây sinh sống. Ý thức được và trò quan trọng của nước, các tộc người ở Tây Nguyên nói chung và người Xơ Đăng nói riêng đã chọn nơi cư trú gần các con sông, con suối.

Do điều kiện sống ở lưng chừng núi, nên nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt và phục vụ cho nhu cầu hàng ngày của người Xơ Đăng phụ thuộc chủ yếu vào nguồn nước tự nhiên chảy từ khe núi.

Với quan niệm vạn vật hữu linh, mỗi gốc cây, ngọn núi, con sông, con suối đều có thần cai quản. Chính vì điều đó, hàng năm người Xơ Đăng lại cùng nhau tổ chức Nghi lễ cúng máng nước.

Người phụ nữ đại diện các hộ gia đình trong làng bắt đầu cầm trên tay các đồ đựng nước thiêng để hứng lấy nước chảy từ máng đem về nhà làm lễ. Theo luật tục, người phụ nữ đại diện gia đình chủ lễ là người lấy trước, sau đó lần lượt đến các hộ gia đình còn lại trong thôn làng

Nghi lễ này được tổ chức mỗi khi nguồn nước đang sử dụng không còn đảm bảo về chất và lượng hay phải có nguồn nước mới khi thành lập làng, hoặc chuẩn bị bước vào nghi lễ trỉa lúa vào tháng 3 hay dịp tháng 10 trước khi tổ chức Lễ mừng lúa mới.

Nghệ nhân ưu tú A Thu xã Kon Đào tham gia đoàn chia sẻ, nghi lễ cúng máng nước của người Xơ Đăng là một trong những nghi lễ mang ý nghĩa tâm linh liên quan đến sự sinh sôi và phát triển của cây trồng, vật nuôi và con người. Nhằm tạ ơn thần linh, cầu mong cho con suối nhiều nước, suối đừng cạn để con người mạnh khỏe, vật nuôi đầy đàn, mùa màng bội thu… mà còn gắn kết cộng đồng thôn, làng.

Lễ cúng máng nước là một phong tục đẹp, đầy tính nhân văn được đồng bào Xơ Đăng gìn giữ

Đoàn nghệ nhân người Xơ Đăng ở thôn Đăk Rô Gia đã mang đến Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam những tiết mục ấn tượng, góp phần tạo sự lan tỏa rộng rãi đến du khách, chung tay bảo tồn, phát huy, quảng bá về giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

NHƯ ĐỒNG