Doanh nghiệp Việt tiến nhanh trên hành trình trưởng thành bền vững

Ngày 23/09/2025, PwC Việt Nam tổ chức lễ ra mắt Báo cáo Khảo sát Tiến trình Thực hành ESG 2025. Đây là ấn phẩm được kỳ vọng cung cấp bức tranh toàn diện về cách các doanh nghiệp Việt Nam đang chuyển dịch từ nhận thức sang hành động trong lĩnh vực Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG), trong bối cảnh áp lực tuân thủ toàn cầu và mục tiêu phát triển bền vững quốc gia ngày càng rõ nét.

Được thực hiện với 174 đại diện doanh nghiệp, khảo sát cho thấy mức độ trưởng thành ESG tại Việt Nam đã có bước tiến đáng kể so với giai đoạn 2022. 89% doanh nghiệp cho biết đã hoặc sẽ có kế hoạch cam kết ESG trong vòng 2-4 năm tới, tăng mạnh so với 80% cách đây ba năm. Tỷ lệ doanh nghiệp chưa có kế hoạch ESG giảm xuống chỉ còn 11%, trong khi hơn một nửa số doanh nghiệp được khảo sát (54%) đã bắt đầu triển khai các cam kết.

Một trong những tín hiệu tích cực nổi bật của khảo sát là sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của ban lãnh đạo cấp cao. Hơn hai phần ba doanh nghiệp được hỏi cho biết hội đồng quản trị đã trực tiếp tham gia vào các vấn đề ESG, con số phản ánh sự thay đổi tư duy quản trị đáng kể so với chỉ vài năm trước.

“ESG không còn chỉ là một hoạt động tuân thủ mà là một yêu cầu chiến lược. Với 45% CEO khu vực Châu Á-Thái Bình Dương tin rằng doanh nghiệp của họ sẽ không còn khả năng tồn tại trong 10 năm tới nếu không chuyển đổi, các doanh nghiệp Việt Nam cần tái thiết mô hình kinh doanh để giảm phát thải carbon, số hóa và hướng tới tăng trưởng bền vững,” báo cáo kết luận.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra sự thiếu nhất quán trong cách doanh nghiệp tiếp cận ESG. Doanh nghiệp FDI tiếp tục dẫn đầu với 71% đã thực hiện cam kết ESG, phản ánh sức ép từ chuẩn mực toàn cầu. Các doanh nghiệp niêm yết cũng đang bắt kịp nhanh chóng, với 57% đã triển khai kế hoạch ESG dưới áp lực từ nhà đầu tư và quy định pháp lý.

Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân chưa niêm yết còn chậm hơn, với chỉ 27% đã áp dụng ESG và 23% chưa có kế hoạch cụ thể.

Kết quả khảo sát cũng chỉ ra động lực chính thúc đẩy ESG tại Việt Nam đến nay vẫn là yếu tố tuân thủ: 70% doanh nghiệp coi yêu cầu pháp lý là lý do hàng đầu để hành động, tiếp theo là áp lực từ các bên liên quan (40%) và định hướng từ lãnh đạo cấp cao (39%).

Ngược lại, chỉ 16% doanh nghiệp xem việc giảm chi phí là động lực và 25% coi tiếp cận tài chính xanh là yếu tố then chốt, cho thấy lợi ích dài hạn từ ESG chưa được khai thác đầy đủ.

“Khoảng cách này phản ánh rằng phần lớn doanh nghiệp vẫn nhìn nhận ESG như một chi phí tuân thủ, thay vì là đòn bẩy mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả vận hành và kiến tạo giá trị,” báo cáo phân tích.

Với các doanh nghiệp mới bắt đầu, báo cáo của PwC chỉ ra rằng rào cản chủ yếu đến từ bên trong, như thiếu chiến lược ESG rõ ràng (70%), thiếu chuyên môn (60%) và hệ thống đo lường chưa hoàn thiện (54%). Trong khi đó, những doanh nghiệp đã triển khai ở mức cao hơn lại gặp vướng mắc từ bên ngoài như khoảng trống pháp lý (45%) và sự bất ổn kinh tế (38%).

Ông Nguyễn Hoàng Nam, Phó Tổng giám đốc, Lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn ESG PwC Việt Nam, nhấn mạnh: “Các doanh nghiệp Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới trong hành trình trưởng thành ESG. Sự chuyển dịch từ kế hoạch sang hành động ngày càng rõ nét, nhưng để thành công, ESG cần được tích hợp vào chiến lược tổng thể, dựa trên dữ liệu thông minh và sự hợp tác chặt chẽ.”

Sự kiện lễ ra mắt Báo cáo Khảo sát Tiến trình Thực hành ESG 2025 cùng tọa đàm chuyên môn “Kiến tạo lợi thế bền vững” diễn ra ngày 23/9 tại Hà Nội là dịp để PwC công bố đầy đủ báo cáo, đồng thời tạo diễn đàn trao đổi giữa cộng đồng doanh nghiệp và cơ quan hoạch định chính sách về cách ESG có thể trở thành động lực gia tăng năng lực cạnh tranh, mở khóa giá trị dài hạn và định vị doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động.

Với những phát hiện quan trọng, báo cáo hứa hẹn sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ đáp ứng yêu cầu tuân thủ, mà còn tái định hình mô hình kinh doanh để kiến tạo lợi thế bền vững.

Nguyên Minh