Doanh nghiệp tôm giống Bình Thuận trước thách thức di dời

Lao đao vì hết hạn thuê đất

Công ty TNHH Sản xuất giống thủy sản Tân Hoàng Anh hoạt động trên địa bàn xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận hàng chục năm nay, với 3 khu nuôi tôm giống có tổng diện tích hơn 20.000 m2, mỗi năm sản xuất ra hơn 1 tỷ post. Trong đó một khu 6.000 m2 đã hết hạn thuê đất từ năm 2021; một khu với hơn 6.000 m2 đang chờ làm sổ đỏ và 1 khu hơn 3.000 m2 sẽ hết hạn thuê đất vào năm 2030.

Ông Nguyễn Đăng Tiến, đại diện Công ty TNHH Sản xuất giống thủy sản Tân Hoàng Anh cho biết, đã hơn 3 năm kể từ ngày gửi hồ sơ xin gia hạn thuê đất nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả. Việc chậm gia hạn thuê đất ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động của doanh nghiệp, nhất là ngân hàng sẽ ngưng cho vay để tiếp tục tái đầu tư.

"Từ năm 2019-2020 đến giờ, chúng tôi rất nhiều việc cùng với đó là dịch bệnh Covid-19, nên việc đi gia hạn gần như không thể. Trong khi đó một khu đã hết hạn từ năm 2021 và một khu đến năm 2030. Tới đây, nếu không có đất thổ cư để thế chấp thì ngân hàng sẽ không cho vay", ông Tiến nói.

Về chủ trương gia hạn thời hạn hoạt động của các dự án tôm tại địa bàn huyện Tuy Phong, Thường trực Tỉnh ủy Bình Thuận đã có Kết luận số 811 ngày 24/10/2024. Theo đó, rà soát từng trường hợp cụ thể để xác định thời gian gia hạn từng dự án cho phù hợp; chấm dứt việc cho thuê đất và thực hiện việc thu hồi đất trước ngày 31/12/2030; đồng thời khuyến khích di dời về Khu sản xuất tôm giống tại xã Chí Công.

Khu vực sản xuất tôm giống ở thôn Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong

Sau khi tiếp nhận các chủ trương trên, tất cả các thành viên của Hiệp hội Tôm Bình Thuận cũng như các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất ngoài Hiệp hội đều hết sức hoang mang, lo lắng.

Theo ông Trương Hữu Phiếu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Tôm giống Thông Thuận, việc này sẽ gây thiệt hại nặng về tài sản cho doanh nghiệp mà còn tác động rất lớn đến tình hình kinh tế - xã hội nói chung.

"Hiện tại các doanh nghiệp đã đầu tư tiền của vào đây rồi, thương hiệu tôm giống của mình nằm ở khu Vĩnh Tân, con người bây giờ cũng ổn định ở đây. Khu vực nuôi tôm giống ở Chí Công hiện tại chưa hoàn thiện, chỉ được phần thôi. Thứ hai là số tiền mà ngân hàng đang cho anh em ở đây vay rất lớn. Nếu tới năm 2030 không cho tiếp tục được gia hạn thì chắc chắn ngân hàng sẽ không cho vay. Khi đó doanh nghiệp chưa biết lấy tiền đâu để trả cho ngân hàng, đừng nói là di chuyển vào khu vực Chí Công", ông Phiếu nói.

Hàng trăm cơ sở trước nguy cơ “mất trắng”

Trên địa bàn huyện Tuy Phong hiện có 111 dự án và cơ sở sản xuất với 725 trại sản xuất tôm giống. Trong đó có 42 dự án với diện tích sử dụng đất hơn 156 ha được tỉnh cấp chứng nhận đầu tư, số cơ sở còn lại là hộ gia đình, cá nhân đăng có ký kinh doanh để sản xuất tôm. Sản lượng tôm giống bình quân 25 tỷ post/năm, chiếm 80% sản lượng tôm giống toàn tỉnh Bình Thuận. Tổng số lao động phổ thông, lao động có tay nghề và kỹ sư khoảng 2.500 người.

Đến nay rất nhiều doanh nghiệp và cơ sở sản xuất đã chủ động vay ngân hàng và huy động từ các nguồn khác hàng trăm tỷ đồng để đầu tư mua sắm máy móc, trang bị công nghệ tiên tiến, xây dựng, cải tạo và mở rộng nhà xưởng với mục tiêu hoạt động lâu dài theo định hướng đến năm 2040.

Theo Hiệp hội Tôm giống Bình Thuận, nếu phải di chuyển đi nơi khác (Khu sản xuất tôm giống tại xã Chí Công), các doanh nghiệp không thể có số tiền hàng nghìn tỷ đồng để mua sắm máy móc, xây dựng mới nhà xưởng... trong thời gian từ nay đến cuối năm 2030, bởi tất cả vốn liếng đã đầu tư vào địa điểm hiện tại (khu vực xã Vĩnh Tân).

Bên cạnh đó, Khu sản xuất tôm giống tại xã Chí Công có quy mô thiết kế trên 153 ha, nhưng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chỉ phê duyệt quy mô 90 ha, được phân thành 21 lô (trong đó có 1 lô dành cho hành chính, dịch vụ). Như vậy khu sản xuất tôm giống tại xã Chí Công chỉ đáp ứng nhu cầu của không quá 20 doanh nghiệp và cơ sở sản xuất. Số còn lại không biết đi về đâu để tiếp tục hoạt động.

Khu vực sản xuất tôm giống tại xã Chí Công, huyện Tuy Phong

Trước những khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp nuôi tôm, thời gian qua, các cơ quan liên quan của tỉnh Bình Thuận nhiều lần đề xuất và đưa ra giải pháp, kiến nghị liên quan đến việc gia hạn thời gian hoạt động của các dự án sản xuất tôm, giống thủy sản trên địa bàn huyện Tuy Phong.

Trong đó yêu cầu các doanh nghiệp hoàn chỉnh thành phần hồ sơ như: bổ sung tài liệu chứng minh năng lực tài chính, biểu mẫu văn bản và thành phần hồ sơ theo quy định; rà soát báo cáo tình hình thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan đến dự án...

Về kiến nghị liên quan đến gia hạn thời hạn hoạt động, theo văn bản trả lời ngày 18/3/2025, UBND tỉnh Bình Thuận chỉ thống nhất thời gian hoạt động của các dự án đầu tư nuôi tôm tại huyện Tuy Phong được phép gia hạn tối đa đến cuối năm 2030. Sau thời điểm này, căn cứ vào định hướng phát triển quy hoạch không gian đô thị của địa phương, UBND tỉnh Bình Thuận sẽ tiếp tục xem xét, đánh giá và quyết định.

Hiện nay, Sở Tài chính đang tổng hợp ý kiến các cơ quan có liên quan để tham mưu UBND tỉnh Bình Thuận xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Về phía Sở Nông nghiệp và Môi trường, ông Nguyễn Văn Chiến, Phó Giám đốc Sở cho biết: "Đến nay, Sở đã quán xuyến xuyên suốt việc gia hạn cho doanh nghiệp. Có thể là vì hồ sơ đó, thủ tục vướng mắc, việc này tùy từng dự án cụ thể, chứ không phải tất cả các dự án đều vướng. Từng dự án cụ thể như thế thì sẽ có những nội dung vướng chỗ nào, thì cái này liên quan đến Sở Tài chính, có quy hoạch gì đấy thì rà soát lại."

Ngành sản xuất tôm giống là một trong những mũi nhọn kinh tế của tỉnh Bình Thuận, góp phần tạo việc làm ổn định cho hàng ngàn lao động. Những bất cập trong việc gia hạn thuê đất, cộng với chủ trương di dời khi cơ sở hạ tầng nơi tiếp nhận còn chưa hoàn thiện, đang đẩy doanh nghiệp vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu không có giải pháp linh hoạt, thấu đáo và kịp thời từ phía chính quyền, hệ lụy không chỉ dừng ở việc gián đoạn sản xuất, mà còn ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế của địa phương.

Đoàn Sĩ/VOV-TP.HCM