Doanh nghiệp ngành nhựa vẫn loay hoay giải bài toán ô nhiễm

Xanh hóa chính là xu hướng tất yếu

Ông Lê Minh Đức, chuyên gia kinh tế môi trường nhận định, nếu doanh nghiệp Việt Nam không kịp thay đổi, họ sẽ mất lợi thế cạnh tranh. Ngược lại, nếu đi trước trong sản xuất xanh, nhựa Việt có thể giành chỗ đứng mới, đáp ứng các đơn hàng chất lượng cao và mở rộng thị trường.

Trong vài năm trở lại đây, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào công nghệ tái chế, sản xuất hạt nhựa tái sinh để thay thế nguyên liệu truyền thống. Song song, một số đơn vị đã nghiên cứu phát triển nhựa phân hủy sinh học từ nguồn gốc sinh khối như sắn, ngô, mía.

Công ty CP Nhựa Bình Minh là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong việc áp dụng tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Đại diện doanh nghiệp cho biết, đã đầu tư dây chuyền công nghệ mới nhằm giảm tiêu hao năng lượng, tăng tỷ lệ sử dụng nguyên liệu tái chế và cam kết sản phẩm thân thiện với môi trường. Dù chi phí đầu tư ban đầu khá lớn, nhưng đây là con đường buộc phải đi nếu muốn phát triển bền vững.

Một tín hiệu tích cực khác là sự hình thành các liên minh thu gom, tái chế nhựa, góp phần từng bước xây dựng kinh tế tuần hoàn trong ngành. Đây được xem là hướng đi phù hợp, vừa giảm gánh nặng rác thải, vừa cung cấp nguyên liệu cho sản xuất.

Mặc dù cơ hội rộng mở, nhưng hành trình xanh hóa của ngành nhựa không dễ dàng. Thách thức đầu tiên là chi phí sản xuất cao. Nhựa sinh học có giá gấp 2 - 3 lần hạt nhựa thông thường. Trong khi đó, phần lớn doanh nghiệp nhựa Việt là vừa và nhỏ, năng lực tài chính hạn chế, khó tiếp cận nguồn vốn lớn để đổi mới công nghệ.

Bên cạnh đó, công nghệ sản xuất và tái chế còn hạn chế. Việt Nam chưa có nhiều nhà máy tái chế hiện đại, hệ thống phân loại rác tại nguồn chưa đồng bộ, khiến việc tái chế khó đạt hiệu quả cao.

Một trở ngại khác là thị trường tiêu thụ trong nước chưa sẵn sàng. Người tiêu dùng vẫn ưu tiên sản phẩm giá rẻ, tiện lợi hơn là sản phẩm xanh có chi phí cao hơn. Chính điều này làm giảm động lực của doanh nghiệp khi đưa ra thị trường những sản phẩm thân thiện môi trường.

Xanh hóa ngành nhựa là xu hướng tất yếu và là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam bứt phá

Cần chính sách và sự đồng hành

Trước những khó khăn đó, Nhà nước cần có các cơ chế mạnh mẽ hơn để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi. Chính sách ưu đãi thuế cho sản phẩm xanh, vốn vay lãi suất thấp cho dự án đầu tư công nghệ tái chế, cùng việc thúc đẩy phân loại rác tại nguồn là những yếu tố then chốt.

Chuyên gia Trần Đình Hòa nhấn mạnh, muốn xanh hóa ngành nhựa phải tạo ra hệ sinh thái đồng bộ. Nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đồng thời giáo dục cộng đồng để tạo thị trường tiêu thụ ổn định.

Ở góc độ doanh nghiệp, cần sự liên kết chuỗi để chia sẻ chi phí, công nghệ và xây dựng nhà máy tái chế tập trung. Đồng thời, việc hợp tác với các đối tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ cũng là con đường khả thi.

Ngoài chính sách và nỗ lực doanh nghiệp, người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng. Nếu người dân sẵn sàng trả thêm cho sản phẩm xanh, doanh nghiệp mới có động lực đầu tư. Bởi vậy, nâng cao nhận thức, khuyến khích tiêu dùng bền vững là một trong những giải pháp cần song hành.

Đức Hiền