Doanh nghiệp hưởng lợi từ chương trình công nghệ 4.0

Chương trình hỗ trợ công nghệ 4.0 tạo động lực mới cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ và nâng cao năng suất. Ảnh: Phạm Hùng.

Thực trạng doanh nghiệp trước yêu cầu đổi mới công nghệ

Thực tiễn cho thấy, áp lực nâng cao năng suất và chất lượng đang đặt doanh nghiệp trước yêu cầu phải thay đổi cách thức sản xuất và quản trị. Việc duy trì mô hình sản xuất truyền thống không còn phù hợp khi chi phí gia tăng, tiêu chuẩn kỹ thuật ngày càng khắt khe và chuỗi cung ứng toàn cầu liên tục dịch chuyển.

Trong bối cảnh đó, Chương trình “Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0” đã trở thành một trong những công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp từng bước vượt qua rào cản công nghệ.

Thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, hàng trăm nhiệm vụ nghiên cứu - phát triển công nghệ đã được triển khai, tập trung vào các công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn, robot - tự động hóa và điện toán đám mây.

Nhờ đó, nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực cơ khí, điện tử, chế biến thực phẩm, bao bì, dệt may, logistics và nông nghiệp công nghệ cao đã bắt đầu tích hợp công nghệ số vào dây chuyền sản xuất và quản trị.

Kết quả bước đầu cho thấy, nhiều dây chuyền sản xuất đã giảm mạnh tỷ lệ sai lỗi, đồng thời tăng năng suất từ 20 - 60% tùy theo lĩnh vực. Việc thay thế các khâu kiểm tra thủ công bằng hệ thống thị giác máy giúp phát hiện lỗi vi mô nhanh hơn, chính xác hơn, góp phần giảm tỷ lệ sản phẩm hỏng và tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu.

Một điểm đáng chú ý khác là sự hình thành các mô hình “nhà máy thông minh phiên bản Việt Nam”. Tại đây, dữ liệu từ cảm biến được thu thập liên tục và phân tích theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp chuyển từ quản lý dựa trên kinh nghiệm sang quản trị dựa trên dữ liệu. Một số doanh nghiệp đã ứng dụng mô hình mô phỏng số và digital twin để dự báo hỏng hóc, tối ưu bảo trì và giảm thời gian dừng máy, qua đó nâng cao hiệu quả khai thác thiết bị.

Trong nông nghiệp, các mô hình ứng dụng IoT và AI cũng mang lại hiệu quả rõ rệt. Hệ thống giám sát môi trường, tưới tiêu tự động và dự báo sâu bệnh bằng trí tuệ nhân tạo giúp giảm chi phí đầu vào, ổn định năng suất và nâng cao chất lượng nông sản. Việc số hóa toàn bộ vòng đời sản phẩm còn hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, tạo lợi thế cạnh tranh khi tham gia thị trường xuất khẩu.

Giải pháp công nghệ 4.0 giúp doanh nghiệp nâng năng suất và sức cạnh tranh

Không chỉ giúp cải thiện năng suất, chương trình công nghệ 4.0 còn mang lại các giải pháp giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn. Trong sản xuất công nghiệp, robot công nghiệp và robot hợp tác đang dần thay thế những công đoạn đòi hỏi độ chính xác cao hoặc tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Cùng với đó, các hệ thống phân tích dữ liệu cho phép doanh nghiệp chuyển từ bảo trì thụ động sang bảo trì chủ động và bảo trì dự đoán, kéo dài tuổi thọ thiết bị và giảm chi phí sửa chữa.

Ở lĩnh vực logistics, các dự án kho thông minh, quản lý hàng hóa bằng RFID và nền tảng tối ưu tuyến đường vận tải đang giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng, giảm tồn kho và nâng cao hiệu quả khai thác kho bãi. Việc kết nối dữ liệu logistics với hệ thống quản trị doanh nghiệp tạo ra dòng chảy thông tin xuyên suốt, hỗ trợ ra quyết định nhanh và chính xác hơn.

Tại Hội thảo chuyên đề “Mở khóa kỷ nguyên mới của nhà máy thông minh”, tổ chức mới đây, các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp Việt Nam nên tiếp cận công nghiệp 4.0 theo lộ trình từng bước, bắt đầu từ giám sát sản xuất theo thời gian thực và bảo trì dự đoán, sau đó mở rộng sang các hệ sinh thái nhà máy thông minh tích hợp. Cách tiếp cận này giúp giảm thiểu rủi ro đầu tư, đồng thời vẫn bảo đảm hiệu quả triển khai.

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Vũ Đức Sơn - Giám đốc Kinh doanh bộ phận Tự động hóa Nhà máy tại Bosch Rexroth Việt Nam chia sẻ: "Chúng tôi thấu hiểu thực tế sản xuất tại Việt Nam. Vấn đề không chỉ là áp dụng công nghệ mới, mà là tích hợp nó hiệu quả với những gì doanh nghiệp đang có để tạo nên một hệ sinh thái liền mạch".

Theo ông Andre de Jong - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Bosch Việt Nam, chuyển đổi công nghiệp 4.0 không phải là quá trình công nghệ thay thế con người, mà là sự cộng hưởng nhằm nâng tầm năng lực sản xuất.

“Việc kết hợp giữa công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm sản xuất sẽ giúp doanh nghiệp Việt duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu trong dài hạn” - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Bosch Việt Nam nhấn mạnh.

Cũng theo ông Andre de Jong, với vai trò là nhà cung cấp công nghệ, Bosch cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp Việt trên hành trình xây dựng nhà máy thông minh, không chỉ thông qua thiết bị và phần mềm, mà còn bằng tư vấn tích hợp, nâng cao năng lực và hỗ trợ dài hạn phù hợp với những thách thức đặc thù của hệ sinh thái sản xuất trong nước.

Những kết quả thực tế cho thấy, chương trình công nghệ 4.0 đang từng bước tạo ra chuyển biến rõ rệt, giúp doanh nghiệp Việt Nam chuyển từ lợi thế chi phí lao động sang lợi thế công nghệ, dữ liệu và năng suất - yếu tố then chốt để nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động.

Tuệ Anh.