Doanh nghiệp được lựa chọn mức ưu đãi thuế có lợi nhất

Về các khoản chi được trừ và thuế suất áp dụng

Chiều 04/6, tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đã trình bày Báo cáo một số nội dung định hướng giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Báo cáo nêu rõ kết quả tổng hợp ý kiến từ các đại biểu Quốc hội tại hội trường, đồng thời khẳng định các nội dung cơ bản đã được thống nhất giữa Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính với cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan.

Chiều 4/6/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Ảnh: VPQH

Dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định hiện hành, đồng thời tiếp thu, chỉnh lý để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các văn bản pháp luật khác. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện các quy định về các khoản chi được trừ khi tính thu nhập chịu thuế, điều chỉnh thuế suất ưu đãi, bổ sung nguyên tắc áp dụng ưu đãi và mở rộng một số lĩnh vực được hưởng chính sách ưu đãi thuế phù hợp với thực tiễn.

Tại Điều 9 của dự thảo Luật, một số đại biểu đề nghị bổ sung quy định doanh nghiệp được phép khấu trừ 200% chi phí thực tế cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, bao gồm cả thử nghiệm và triển khai công nghệ mới. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, dự thảo Luật đã quy định cho phép doanh nghiệp được trừ chi phí bổ sung cho hoạt động nghiên cứu và phát triển tính theo tỷ lệ phần trăm trên chi phí thực tế. Chính phủ sẽ là cơ quan ban hành văn bản quy định cụ thể về mức chi được trừ bổ sung, điều kiện và phạm vi áp dụng nhằm đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tiễn và khả năng ngân sách từng giai đoạn. Do đó, không đưa mức chi và nội dung chi cụ thể vào dự thảo để tránh cứng nhắc trong thực hiện.

Đối với Điều 10, liên quan đến thuế suất ưu đãi, có ý kiến cho rằng việc không áp dụng thuế suất ưu đãi đối với doanh nghiệp là công ty con hoặc công ty có quan hệ liên kết là chưa phù hợp. Đồng thời, có ý kiến lo ngại việc áp dụng tiêu chí doanh thu có thể ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhất là doanh nghiệp khởi nghiệp, công nghệ cao. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính khẳng định, quy định này nhằm bảo đảm tính chặt chẽ trong thực hiện chính sách, tránh bị lợi dụng bằng cách chia tách doanh nghiệp. Trên thực tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ có liên kết với doanh nghiệp lớn không còn là các doanh nghiệp vừa và nhỏ theo đúng bản chất. Bên cạnh đó, Nghị quyết số 198/NQ-QH15 đã có quy định ưu đãi riêng và ở mức cao hơn cho nhóm doanh nghiệp khởi nghiệp, công nghệ cao, nên dự thảo không cần lặp lại.

Việc quy định áp dụng thuế suất ưu đãi dựa trên doanh thu được xác định là phù hợp với thực tiễn, thuận tiện trong thực hiện và không mâu thuẫn với Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Do đó, đề xuất giữ nguyên nội dung dự thảo Luật như đã xây dựng.

Các nguyên tắc ưu đãi thuế và định hướng chỉnh lý

Trong quá trình tiếp thu ý kiến, một số nội dung quan trọng liên quan đến chính sách ưu đãi đã được tiếp thu và thể hiện rõ trong dự thảo Luật. Cụ thể, dự thảo đã bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp lựa chọn áp dụng mức ưu đãi thuế có lợi nhất trong trường hợp được hưởng nhiều mức ưu đãi khác nhau đối với cùng một khoản thu nhập. Quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong thực hiện chính sách thuế.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: VPQH

Đồng thời, trường hợp doanh nghiệp không còn đáp ứng điều kiện hưởng ưu đãi thuế thì cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện thu hồi ưu đãi và xử phạt theo quy định pháp luật. Chính phủ sẽ quy định chi tiết các nội dung này để đảm bảo có cơ sở pháp lý đầy đủ và nhất quán trong thực thi.

Về ngành nghề, lĩnh vực được hưởng ưu đãi thuế, dự thảo đã tiếp thu ý kiến của đại biểu và đề xuất của Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, bổ sung lĩnh vực sản xuất quốc phòng, an ninh và sản phẩm động viên công nghiệp quốc phòng, sản phẩm hóa chất trọng điểm và cơ khí trọng điểm vào danh mục được hưởng ưu đãi. Điều này phù hợp với định hướng phát triển các ngành chiến lược, then chốt và bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Ngoài ra, nhiều đại biểu đề xuất mở rộng ưu đãi cho các lĩnh vực mới như tái chế rác thải sinh hoạt, vật liệu sinh học, vật liệu xanh thân thiện môi trường, phát triển xanh,... đồng thời bổ sung miễn thuế trong ba năm đầu cho doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, các nội dung này cơ bản đã được đề cập trong Nghị quyết số 198/NQ-QH15 – một văn bản vẫn đang có hiệu lực và là căn cứ pháp lý để áp dụng trong thực tiễn. Do đó, dự thảo Luật giữ nguyên các quy định về ưu đãi đã được xây dựng.

Một điểm đáng chú ý là dự thảo Luật đã quy định rõ nguyên tắc: các chính sách ưu đãi thuế phải được thể hiện trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, không đưa vào các luật chuyên ngành, trừ các trường hợp đặc biệt như Luật Thủ đô và các nghị quyết đặc thù của Quốc hội. Quy định này nhằm đảm bảo tính tổng thể, thống nhất và tránh chồng chéo trong hệ thống pháp luật.

Đối với trường hợp áp dụng ưu đãi đặc biệt, dự thảo Luật chỉ dẫn chiếu đến quy định của Luật Đầu tư, vốn đang được sửa đổi tại kỳ họp này và quy định mức ưu đãi cụ thể cho các nhóm đối tượng được hưởng ưu đãi đặc biệt cũng được đưa vào nội dung dự thảo. Điều này thể hiện sự liên thông giữa các văn bản pháp luật và đảm bảo định hướng phát triển các ngành, lĩnh vực chiến lược, thúc đẩy thu hút đầu tư có chọn lọc.

Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng, một số lĩnh vực như năng lượng tái tạo, năng lượng từ chất thải, sản phẩm thân thiện môi trường,... đã được xác định là lĩnh vực ưu đãi trong dự thảo. Các đề xuất liên quan đến miễn giảm thuế cho doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp đều đã có trong Nghị quyết 198, nên không cần đưa lại trong dự thảo.

Ngoài các nội dung trên, dự thảo còn tiếp thu ý kiến đại biểu về thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn thuế, xác định doanh thu, phương pháp tính thuế, trích lập quỹ phát triển khoa học và công nghệ,... Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát toàn diện, đảm bảo tính hợp lý, khả thi và nhất quán của hệ thống pháp luật.

Hoàng Nhưỡng