Định vị thương hiệu di sản thế giới Tràng An

Toàn cảnh lễ hội Tràng An nhìn từ trên cao. (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Những nghiên cứu quốc tế, cùng với quyết tâm của tỉnh Ninh Bình, đang mở ra cơ hội hiện thực hóa mục tiêu xây dựng “Đô thị di sản thiên niên kỷ” trong tương lai.

Đây là Di sản Văn hóa và thiên nhiên thế giới đầu tiên của Việt Nam và duy nhất ở Đông Nam Á mang giá trị “di sản kép”. Quần thể rộng hơn 6.000 ha bao gồm cố đô Hoa Lư, khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc-Bích Động, rừng đặc dụng Hoa Lư. Tại đây hội tụ địa chất, địa mạo, khảo cổ, sinh thái và văn hóa, lịch sử hiếm có.

Giá trị độc đáo và tầm vóc toàn cầu của Tràng An

Ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, nhận định: Tràng An có đa dạng sinh học, giá trị khảo cổ nổi bật, là minh chứng sống động cho mối quan hệ hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Nhưng Ninh Bình cũng đối diện thách thức: Vừa phải gìn giữ giá trị di sản toàn cầu này, vừa khai thác kinh tế hợp lý vì lợi ích lâu dài của cộng đồng và thế hệ mai sau.

Hằng năm, Tràng An đón hơn 6 triệu lượt khách, đóng góp lớn cho tăng trưởng GRDP của tỉnh Ninh Bình. “Viên ngọc quý” này góp phần thúc đẩy du lịch, tạo thêm hàng chục nghìn việc làm, cải thiện sinh kế cho cộng đồng. Hình ảnh người dân chèo thuyền, phát triển homestay, dịch vụ du lịch trở thành nét văn hóa riêng nơi đây.

Sự kiện kỷ niệm 10 năm Di sản Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình)

Bà Trần Thị Hoa (phường Nam Hoa Lư) chia sẻ: Từ khi tham gia chèo thuyền phục vụ khách, gia đình tôi có thêm thu nhập, đời sống được cải thiện rõ rệt. Chúng tôi vừa mưu sinh, vừa góp phần giữ gìn cảnh quan Tràng An.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình Phạm Quang Ngọc cho biết, trong thời gian tới, du lịch Ninh Bình kiên định định hướng phát triển “xanh-sáng tạo-bền vững-hội nhập quốc tế”, với mục tiêu đến năm 2030 đón 30 triệu lượt khách, trong đó 4 đến 5 triệu khách quốc tế; các ngành du lịch-công nghiệp văn hóa đóng góp khoảng 15% GRDP.

Phấn đấu đến năm 2050, tỉnh trở thành hệ sinh thái văn hóa-du lịch-sáng tạo hàng đầu châu Á, đô thị sáng tạo toàn cầu được UNESCO công nhận, nơi hội tụ các sự kiện quốc tế và là “trường quay ngoài trời” cho điện ảnh thế giới.

Để đạt mục tiêu đã đề ra, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện nhiều giải pháp trọng tâm như: Phát triển hạ tầng chiến lược, trong đó trọng tâm là đầu tư sân bay, cảng biển du lịch quốc tế, trung tâm hội nghị, công viên di sản và sáng tạo; đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh; hình thành các trung tâm sáng tạo, phim trường quốc tế, các sự kiện văn hóa-nghệ thuật thường niên mang tầm khu vực và toàn cầu; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn kết đào tạo với nhu cầu thị trường và hội nhập quốc tế.

Lượng hóa giá trị và sức hút du lịch

Một nghiên cứu hợp tác giữa Việt Nam, Italia, Đức đã lượng hóa tổng giá trị kinh tế và thương hiệu của Tràng An lên tới 213 tỷ USD. Trong đó, khoảng 20 tỷ USD là giá trị đất đai vùng đệm được gia tăng nhờ tác động của di sản. Con số này cho thấy Tràng An không chỉ là báu vật thiên nhiên-văn hóa, mà còn là một “tài sản thương hiệu toàn cầu” có sức hút mạnh mẽ.

Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình Bùi Văn Mạnh chia sẻ: Đây là cơ sở khoa học và thực tiễn quan trọng để Ninh Bình khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch quốc tế, thu hút nguồn lực đầu tư, hợp tác và truyền thông toàn cầu. Kết quả lượng giá đã chỉ rõ Tràng An có 10 nhóm giá trị nổi bật, gồm: Giải trí, karst, đa dạng sinh học, khảo cổ, rừng đặc dụng, văn hóa đình đền chùa, lễ hội, nghệ thuật dân gian, giá trị đất ở vùng lõi và vùng đệm. Điều này khẳng định mô hình đô thị dựa trên di sản là hoàn toàn khả thi, trong đó di sản trở thành trụ cột cho quy hoạch đô thị, cảnh quan văn hóa và sinh kế cộng đồng.

Về chiến lược lâu dài, giá trị kinh tế này là cơ sở quan trọng cho hoạch định chính sách: Từ quy hoạch không gian đô thị di sản, phát triển bất động sản bền vững, cho tới nâng cao năng lực quản trị, thích ứng biến đổi khí hậu và hội nhập quốc tế. Tràng An có thể trở thành hình mẫu toàn cầu về phát triển dựa trên di sản, góp phần nâng cao vị thế Ninh Bình và Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới.

Đặc biệt, kết quả nghiên cứu lượng giá đã được công bố và thừa nhận tại các hội nghị quốc tế, gắn với nhiều đối tác uy tín trên thế giới. Điều này mở ra cơ hội để Tràng An, rộng hơn là Ninh Bình, trở thành trung tâm giao lưu, hợp tác và chia sẻ tri thức quốc tế về bảo tồn và phát triển di sản.

Qua đó, không chỉ nâng cao vị thế tỉnh nhà, mà còn giúp chúng ta tiếp cận nguồn lực, công nghệ, kinh nghiệm quản lý tiên tiến, đưa “Đô thị di sản thiên niên kỷ” trở thành hình mẫu hội nhập sâu rộng trong kỷ nguyên toàn cầu hóa. Thương hiệu Tràng An được định vị dựa trên mô hình phát triển gắn với bảo tồn. Chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng phối hợp chặt chẽ để vừa gìn giữ di sản, vừa khai thác hiệu quả.

Sau khi sáp nhập với Hà Nam và Nam Định, tỉnh Ninh Bình (mới) trở thành cửa ngõ phía nam Đồng bằng sông Hồng, hội tụ nguồn lực mạnh về hạ tầng, kinh tế và dân số. Trong cấu trúc phát triển này, Tràng An tiếp tục giữ vai trò hạt nhân, là biểu tượng của “Đô thị di sản thiên niên kỷ” mà tỉnh hướng tới.

Bằng tầm nhìn chiến lược, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng và doanh nghiệp, cùng với những giá trị di sản độc đáo, Tràng An sẽ tiếp tục lan tỏa thông điệp mạnh mẽ: Phát triển xanh, bền vững và hài hòa, vì một Ninh Bình giàu đẹp, văn minh, hiện đại, vươn tầm quốc tế.

VĂN LÚA-ĐÀO PHƯƠNG