Điều chỉnh cơ chế hạn mức trả tiền bảo hiểm để bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền

Cần quy định về cơ chế điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm

Theo quy định hiện hành, hạn mức chi trả tối đa là 125 triệu đồng cho mỗi cá nhân tại một tổ chức tham gia Bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Nhiều đại biểu cho rằng, mức chi trả này còn thấp, không phù hợp với quy mô mặt bằng tiền gửi cũng như thu nhập hiện nay. Vì vậy, việc nâng hạn mức chi trả là điều cần thiết, để bảo vệ tốt hơn quyền lợi cho người gửi tiền, nhất là trong bối cảnh thị trường tài chính có nhiều biến động.

Đại biểu Nguyễn Hải Nam (TP. Huế) nêu ý kiến: "Hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam hiện nay so với trong khu vực còn khá thấp, ví dụ Singapore hay Malaysia, họ đều chi trả hơn 1 tỷ. Đề nghị tăng hạn mức để tạo niềm tin vào hệ thống hơn. Giao Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh linh hoạt, có thể 3 năm tăng hạn mức một lần".

Sẽ rà soát, điều chỉnh phù hợp thực tiễn về hạn mức bảo hiểm tiền gửi

Cùng ý kiến, đại biểu Hoàng Thị Đôi (Sơn La) nêu rõ: “Hiện nay, hạn mức trả tiền bảo hiểm là 125 triệu đồng, đây là mức khá thấp so với thực tiễn hoạt động của ngân hàng, không còn phù hợp với quy mô tiền gửi và thu nhập của người dân”.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) cũng đề nghị tăng hạn mức chi trả lên 200–250 triệu đồng để bảo vệ tốt hơn cho người gửi tiền.

Dự thảo Luật cũng quy định Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có thẩm quyền quy định hạn mức trong từng thời kỳ. Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) tán thành chủ trương này với 3 lý do cơ bản: Phù hợp chủ trương của Đảng về phân cấp, phân quyền; khi Thống đốc quyết định hạn mức thì quy trình thực hiện ngắn gọn; giúp NHNN phản ứng nhanh với những thay đổi đặt ra. “Tuy nhiên, tôi xin có 2 kiến nghị sau đây: Một là Chính phủ thiết lập cơ chế giám sát, kiểm tra, xử lý nếu có vi phạm nhằm bảo đảm sự minh bạch, công khai và tinh thần quyền lực đi đôi với trách nhiệm; Hai là Chính phủ thực hiện quy trình công khai theo định kỳ 6 tháng cuối năm Thống đốc NHNN phải báo cáo giải trình trước người dân và trước Quốc hội về những quyết định theo thẩm quyền của mình” - bà Tô Ái Vang đề xuất.

Đại biểu Hoàng Thị Đôi cũng đề nghị bổ sung trong luật các nguyên tắc và căn cứ rõ ràng để Thống đốc NHNN quyết định hạn mức. Các căn cứ này bao gồm: thu nhập bình quân đầu người, quy mô và giá trị tiền gửi của đa số người dân, khả năng tài chính và quy mô quỹ bảo hiểm tiền gửi, mức độ an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng cùng với mục tiêu bảo vệ người gửi tiền và ổn định hệ thống tài chính.

Cùng ý kiến về hạn mức trả tiền bảo hiểm, đại biểu Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) đề nghị bổ sung nguyên tắc điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm theo lộ trình phù hợp với tốc độ tăng trưởng kinh tế, mức thu nhập bình quân của người dân và diễn biến lạm phát trong từng thời kỳ.

Chi trả vượt hạn mức: Cần quy định rõ tiêu chí

Dự thảo luật cũng quy định trong trường hợp đặc biệt, Thống đốc NHNN quyết định hạn mức chi trả vượt hạn mức, tối đa bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm. Nội dung này nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu.

Theo đại biểu Hoàng Thị Đôi (Sơn La), việc quy định là "trường hợp đặc biệt" sẽ dẫn đến cách hiểu phải là khi tổ chức tín dụng có quy mô lớn, có tầm quan trọng trong hệ thống như ngân hàng thương mại đổ vỡ thì tổ chức bảo hiểm tiền gửi mới được chi trả toàn bộ. Trong khi đó, người gửi tiền tại các quỹ tín dụng nhân dân có quy mô nhỏ hoạt động tại các khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn cũng rất cần được hưởng cơ chế này. Vì vậy, bà Đôi đề nghị sửa cụm từ "trong trường hợp đặc biệt" thành cụm từ "trong trường hợp cần thiết" để bảo vệ tốt nhất người gửi tiền.

Đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) tán thành việc Thống đốc quyết định hạn mức chi trả vượt hạn mức. Tuy nhiên, bà kiến nghị Chính phủ quy định căn cứ để xác định trường hợp đặc biệt cần chi trả vượt hạn mức, nhất là chi trả bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền, đồng thời cần nghiên cứu quy trình phê duyệt minh bạch với sự tham gia của các cơ quan có liên quan. Bên cạnh đó, Chính phủ cần quy định về nguyên tắc điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm phù hợp với thu nhập bình quân, tình hình thực tế và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng giai đoạn để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Đại biểu Thái Thị An Chung (Nghệ An) đề nghị cần bổ sung cụ thể hóa bằng các tiêu chí định lượng và định tính, trong đó cần quan tâm đến các tiêu chí như ảnh hưởng của hệ thống ngân hàng, đồng thời phải chú trọng đến các tiêu chí ảnh hưởng xã hội, rủi ro lan truyền cũng như các nhu cầu cấp bách nếu tổ chức tài chính đổ vỡ.

Nhìn chung, các đại biểu Quốc hội đều khẳng định việc sửa đổi cơ chế hạn mức phải đảm bảo các yếu tố: Minh bạch, có căn cứ rõ ràng khi điều chỉnh hạn mức; Linh hoạt, để kịp thời ứng phó với rủi ro hệ thống; Công bằng, kể cả đối với người gửi tiền tại các quỹ tín dụng nhân dân...

Hạn mức bảo hiểm tiền gửi sẽ được rà soát, điều chỉnh phù hợp thực tiễn

Giải trình các ý kiến của đại biểu về hạn mức trả tiền bảo hiểm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nêu rõ: Hạn mức trả tiền bảo hiểm phụ thuộc vào tình hình kinh tế, số dư bình quân của tiền gửi được bảo hiểm cũng như khả năng chi trả của Quỹ bảo hiểm tiền gửi. Các tiêu chí này có thể thay đổi theo từng thời kỳ, do đó dự thảo luật giao Ngân hàng Nhà nước quy định hạn mức bảo hiểm tiền gửi để tăng cường tính chủ động, linh hoạt và phù hợp với điều kiện thực tế.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước sẽ chỉ đạo tổ chức bảo hiểm tiền gửi rà soát và đề xuất hạn mức bảo hiểm tiền gửi phù hợp hơn. Bên cạnh đó, tại dự thảo luật đang đề xuất các chính sách để tổ chức bảo hiểm tiền gửi nâng cao năng lực tài chính, qua đó sẽ tạo cơ sở để nâng hạn mức bảo hiểm tiền gửi nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền.

Đối với trường hợp phải chi trả vượt hạn mức bảo hiểm tiền gửi chung, Thống đốc nhấn mạnh đây là biện pháp áp dụng trong tình huống đặc biệt nhằm ngăn chặn phản ứng dây chuyền rút tiền hàng loạt và bảo vệ người gửi tiền. Dự thảo luật quy định Thống đốc Ngân hàng Nhà nước là người quyết định mức chi trả vượt hạn mức trong các trường hợp này.

Về cơ chế bảo hiểm tiền gửi, theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, bảo hiểm toàn bộ số tiền của người gửi tiền là một cơ chế được một số quốc gia áp dụng để bảo vệ tốt nhất cho người gửi tiền và ngăn ngừa hiệu ứng rút tiền hàng loạt trong hoạt động của ngân hàng, ví dụ như trường hợp của Mỹ trong những tháng đầu năm 2022. “Tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp các cơ quan của Quốc hội và nghiên cứu để làm rõ hơn tiêu chí xác định trong trường hợp đặc biệt của dự thảo luật” - Thống đốc cho biết.

Hồng Quang