Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025: Lộ trình xanh - số của Việt Nam dưới góc nhìn quốc tế

TS. Basma AlBuhairan, Giám đốc điều hành Trung tâm cách mạng công nghiệp 4.0 (C4IR) Saudi Arabia. (Ảnh: Sỹ Điều)

Cơ hội bứt tốc cho TP. Hồ Chí Minh

TS. Basma AlBuhairan, Giám đốc điều hành Trung tâm cách mạng công nghiệp 4.0 (C4IR) Saudi Arabia, nhấn mạnh vai trò xuyên suốt của công nghệ số trong lộ trình giảm phát thải toàn cầu. Theo bà, các công nghệ như AI, IoT, hệ sinh thái dữ liệu hay mô hình song sinh số đang mở ra khả năng tối ưu hóa năng lượng, vật liệu, giao thông và nhiều lĩnh vực phát thải lớn khác. Nếu được ứng dụng ở quy mô rộng, các công nghệ này có thể giúp cắt giảm tới 20% lượng khí thải toàn cầu vào năm 2050.

Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm thách thức. Bà AlBuhairan lưu ý rằng chính sự phát triển mạnh mẽ của AI cũng kéo theo nhu cầu năng lượng tăng nhanh trong vài năm tới, đòi hỏi các quốc gia phải chuẩn bị hạ tầng, chính sách và quy hoạch năng lượng phù hợp. Công nghệ số cũng chỉ phát huy hiệu quả khi đi cùng một hệ thống quản trị linh hoạt, đa bên và có sự tham gia của nhà nước – doanh nghiệp – viện nghiên cứu – xã hội.

Bà chia sẻ kinh nghiệm của Saudi Arabia trong việc kết hợp chiến lược, đầu tư và hợp tác quốc tế, điển hình như dự án hợp tác giữa thành phố NEOM và công ty Datavolt với khoản đầu tư ban đầu 5 tỷ USD để xây dựng nền tảng AI đạt mức phát thải ròng bằng 0, vận hành hoàn toàn bằng năng lượng tái tạo. Một loạt mô hình ứng dụng dữ liệu cũng đang được triển khai như quản lý rác thải thông minh tại Mecca và phân tích dữ liệu mạng xã hội hỗ trợ xây dựng chính sách bền vững.

“Đầu tư dài hạn cho hạ tầng số và hạ tầng năng lượng là thiết yếu. Chi phí ban đầu cao nhưng lợi ích kéo dài nhiều thập kỷ, từ hiệu quả vận hành đến khả năng chống chịu kinh tế”, bà khẳng định.

Dự báo bối cảnh kinh tế - công nghệ khu vực, TS. Basma AlBuhairan nhấn mạnh các nền kinh tế Trung Đông và Nam Á đang nổi lên như những trung tâm mới của đổi mới sáng tạo. Saudi Arabia, UAE hay Ai Cập đều đang thúc đẩy mạnh mẽ đa dạng hóa kinh tế, mở rộng lĩnh vực số, công nghiệp tương lai và năng lượng sạch.

Trong thập kỷ tới, khu vực này dự kiến bổ sung khoảng 35 GW năng lượng tái tạo, đồng thời đầu tư mạnh vào đô thị thông minh và hệ thống trung tâm dữ liệu, riêng Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) dự kiến đạt gần 9,5 tỷ USD đầu tư trong lĩnh vực này vào năm 2030. Các xu hướng toàn cầu như lưới điện thông minh, quản lý năng lượng theo thời gian thực hay sản xuất thông minh cũng được cho là sẽ định hình cuộc cạnh tranh mới.

Đánh giá về chiến lược phát triển của TP. Hồ Chí Minh và các quốc gia đang phát triển, TS. Basma AlBuhairan cho rằng thành phố đang sở hữu nhiều lợi thế nổi bật: vị thế trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, lực lượng lao động trẻ và chất lượng, khu công nghệ cao đầy tiềm năng, cũng như hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động.

“Những nền tảng đó giúp TP. Hồ Chí Minh có thể đi nhanh trong các lĩnh vực như công nghệ xanh, dịch vụ AI, đô thị bền vững”, bà nhận định.

Tuy vậy, thành phố cũng đang đối diện thách thức không nhỏ, liên quan năng lực thể chế, sự phân tán trong quản lý và nhu cầu năng lượng khổng lồ dành cho hạ tầng số và trung tâm dữ liệu. Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh và chuyển đổi số, bà cho rằng thành phố cần quy hoạch dài hạn, phát triển hệ thống quản trị linh hoạt và ưu tiên các giải pháp tăng cường khả năng chống chịu.

Ông Michele D’Ercole, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Italy tại TP. Hồ Chí Minh (ICHAM). (Ảnh: Sỹ Điều)

Bắc cầu hợp tác Italy - Việt Nam

Ông Michele D’Ercole, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Italy tại TP. Hồ Chí Minh (ICHAM), đánh giá chủ đề “Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” của Diễn đàn năm nay hoàn toàn phù hợp với định hướng phát triển của Việt Nam. Theo ông, Chính phủ Việt Nam đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong thúc đẩy đổi mới công nghệ, phát triển kinh tế xanh và xây dựng hạ tầng thông minh.

Là đại diện cộng đồng doanh nghiệp Italy, ông Michele D’Ercole cho biết ICHAM sẵn sàng triển khai nhiều hoạt động hợp tác trong các lĩnh vực mà Italy có thế mạnh, từ công nghệ đô thị thông minh đến xử lý nước thải, kỹ thuật môi trường hay bán dẫn. Ông nhấn mạnh, khi môi trường đầu tư trở nên thông thoáng, minh bạch và thuận lợi, nhiều doanh nghiệp Italy sẽ quan tâm hơn tới cơ hội hợp tác tại TP. Hồ Chí Minh.

“Italy không chỉ nổi tiếng về ẩm thực, thời trang hay thiết kế. Chúng tôi rất mạnh trong công nghệ đô thị thông minh và xử lý môi trường. Đây là các lĩnh vực có thể hỗ trợ Việt Nam ngay lập tức”, ông chia sẻ.

Trong giai đoạn 2026 trở đi, ICHAM dự kiến tổ chức thêm nhiều diễn đàn, hội thảo và hoạt động kết nối doanh nghiệp nhằm đưa các tập đoàn Italy tiếp cận sâu hơn hệ sinh thái công nghệ của Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam tìm kiếm đối tác, nâng cao năng lực trong quá trình chuyển đổi xanh – số.

Xuân Sơn