Diễn biến thị trường tài chính - tiền tệ quốc tế tuần từ 29/9 - 4/10

Diễn biến thị trường tài chính tiền tệ quốc tế

Mỹ: Thị trường chứng khoán Mỹ không bị ảnh hưởng bởi việc chính phủ đóng cửa

Thị trường chứng khoán Mỹ khởi sắc với đà tăng vững chắc, bất chấp việc chính phủ liên bang phải đóng cửa hôm thứ Năm sau khi Quốc hội không đạt được thỏa thuận ngân sách để duy trì hoạt động của các cơ quan “không thiết yếu”.

Trong bối cảnh “tin xấu là tin tốt”, thị trường cổ phiếu dường như được hỗ trợ bởi báo cáo việc làm khu vực tư nhân tháng 9 của Automatic Data Processing (ADP), cho thấy số việc làm bị mất thay vì tăng. Dữ liệu yếu hơn dự kiến này khiến giới đầu tư tin rằng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ có thêm cơ sở để cắt giảm lãi suất tại cuộc họp tháng 10.

Chỉ số Nasdaq Composite với tỷ trọng lớn cổ phiếu công nghệ dẫn đầu đà tăng, trong khi nhóm cổ phiếu tăng trưởng (growth stocks) tiếp tục vượt trội hơn cổ phiếu giá trị (value stocks). Chỉ số Russell 2000, đại diện cho nhóm doanh nghiệp vốn hóa nhỏ vốn hưởng lợi nhiều hơn từ lãi suất thấp, cũng tăng vượt trội so với chỉ số chuẩn S&P 500.

Giá dầu thô West Texas Intermediate (WTI) giảm hơn 7% sau khi nhóm OPEC+ phát tín hiệu sẽ tăng sản lượng từ tháng 11, qua đó kìm hãm đà tăng của nhóm cổ phiếu giá trị. Trong khi đó, các hàng hóa khác diễn biến tích cực hơn: vàng tăng hơn 3%, nối dài đà tăng mạnh từ đầu năm; còn đồng – thường được xem là thước đo sức khỏe ngành sản xuất – bật tăng hơn 7%.

Tâm điểm của thị trường tuần này lại là những dữ liệu không được công bố, cụ thể là báo cáo việc làm phi nông nghiệp tháng 9 của Cục Thống kê Lao động (BLS), vốn được lên lịch công bố vào sáng thứ Sáu. Cơ quan này bị ảnh hưởng trực tiếp bởi việc chính phủ đóng cửa, khiến khoảng 750.000 nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO).

Nếu tình trạng shutdown kéo dài, các chỉ số kinh tế quan trọng khác do chính phủ công bố, bao gồm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 dự kiến phát hành ngày 15/10, cũng có thể bị trì hoãn. Điều này có thể khiến bức tranh kinh tế trở nên mờ mịt hơn trước cuộc họp chính sách của Fed vào cuối tháng.

Trong bối cảnh thiếu dữ liệu chính thức, nhà đầu tư chuyển hướng sang các chỉ báo thay thế về thị trường lao động. Dữ liệu tháng 9 của ADP cho thấy kinh tế Mỹ mất 32.000 việc làm, trong khi giới phân tích trước đó kỳ vọng tăng 51.000. Con số gây thất vọng này càng củng cố niềm tin của thị trường rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong thời gian tới.

Tuy nhiên, các quan chức Fed lại tỏ ra thận trọng hơn trong phát biểu công khai.

Austan Goolsbee, Chủ tịch Fed Chicago, bày tỏ lo ngại về lạm phát dịch vụ tăng cao, đồng thời cho rằng việc trì hoãn công bố CPI tháng 9 sẽ là “vấn đề đáng lo ngại”.

Lorie Logan, Chủ tịch Fed Dallas, cho biết bà ủng hộ “lộ trình bình thường hóa chính sách diễn ra chậm hơn một chút”.

Trái phiếu kho bạc Mỹ ghi nhận hiệu suất tích cực khi lợi suất giảm trên toàn bộ các kỳ hạn (do giá trái phiếu và lợi suất di chuyển ngược chiều). Dữ liệu việc làm ADP yếu hơn dự kiến cùng báo cáo của Conference Board cho thấy niềm tin tiêu dùng tháng 9 giảm mạnh đã kéo lợi suất trái phiếu xuống thấp hơn.

Trái phiếu chính quyền địa phương (municipal bonds) cũng tăng giá, khép lại tháng 9 với hiệu suất vượt trội nhờ nguồn cung phát hành mới hạn chế và nhu cầu đầu tư cao.

Trái phiếu doanh nghiệp hạng đầu tư tiếp tục tăng, vượt trội so với trái phiếu Kho bạc. Hoạt động phát hành mới ở mức phù hợp với dự báo, hầu hết các đợt phát hành đều được đăng ký vượt mức.

Theo các chuyên gia, bối cảnh vĩ mô nhìn chung vẫn thuận lợi cho thị trường, với khối lượng giao dịch tăng mạnh do hoạt động chốt sổ cuối tháng. Dù lịch phát hành sơ cấp vẫn sôi động, khối lượng chào bán mới đã giảm dần vào cuối tuần.

Châu Âu: Chứng khoán lập đỉnh, thị trường lao động có dấu hiệu chững lại

Tại châu Âu, chứng khoán đồng loạt tăng mạnh, dẫn đầu là nhóm công nghệ, khi kỳ vọng Mỹ sắp hạ lãi suất giúp tâm lý nhà đầu tư khởi sắc. Tính theo nội tệ, chỉ số toàn khu vực STOXX Europe 600 tăng 2,87%, lên mức cao kỷ lục mới. Các chỉ số chính đều bứt phá: DAX của Đức tăng 2,69%, CAC 40 của Pháp tăng 2,68%, FTSE MIB của Ý tăng 1,43%, còn FTSE 100 của Anh tăng 2,22%.

Lạm phát khu vực đồng euro nhích lên 2,2% trong tháng 9, từ mức 2,0% của tháng 8, do chi phí dịch vụ tăng và giá năng lượng giảm chậm hơn. Lạm phát cơ bản (loại trừ thực phẩm và nhiên liệu) giữ ổn định ở 2,3%.

Phát biểu tại hội nghị của Ngân hàng Trung ương Phần Lan, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cho rằng: "Rủi ro lạm phát vẫn được kiểm soát trong cả hai chiều”. Bà nhấn mạnh với lãi suất chính sách hiện ở mức 2%, ECB “đang ở vị thế tốt để phản ứng nếu rủi ro lạm phát thay đổi hoặc xuất hiện cú sốc mới đe dọa mục tiêu ổn định giá cả”.

Thị trường lao động khu vực đồng euro có dấu hiệu chững lại. Tỷ lệ thất nghiệp điều chỉnh theo mùa tăng nhẹ lên 6,3% trong tháng 8, từ mức 6,2% của tháng 7, vẫn là mức thấp kỷ lục. Tây Ban Nha, Pháp và Ý ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao nhất, trong khi Đức và Hà Lan duy trì mức thấp nhất. So với cùng kỳ năm trước, tỷ lệ thất nghiệp không thay đổi. Trong khi đó, chỉ số niềm tin tiêu dùng tháng 9 tăng từ -15,5 lên -14,9, phản ánh tâm lý người dân được cải thiện và xu hướng sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn trong 12 tháng tới.

Tại Anh, thị trường bất động sản hạ nhiệt trong mùa hè. Dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cho thấy số khoản vay mua nhà giảm xuống còn 64.700 trong tháng 8, từ 65.200 trong tháng 7, chấm dứt chuỗi ba tháng tăng liên tiếp. Tuy nhiên, giá nhà có dấu hiệu hồi phục khi Nationwide Building Society báo cáo mức tăng 0,6% (điều chỉnh theo mùa) trong tháng 9, đảo chiều so với mức giảm 0,1% tháng trước đó.

Nhật Bản: Thị trường chứng khoán diễn biến trái chiều

Tuần qua, chỉ số Nikkei 225 tăng 0,91% trong khi TOPIX giảm 1,82%. Cổ phiếu công nghệ tăng mạnh nhờ dòng vốn đầu tư mới vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Dù vẫn còn bất định trước cuộc bầu cử Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) ngày 4/10, đồng yên Nhaath vẫn tăng giá lên khoảng 147,3 JPY/USD từ mức 149,5 JPY/USD của tuần trước, do đồng USD suy yếu sau khi chính phủ Mỹ phải đóng cửa.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm tăng lên 1,67% từ 1,64% cuối tuần trước. Các phát biểu mới nhất từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) cho thấy cơ quan này vẫn duy trì định hướng tăng lãi suất, dù chưa đưa ra tín hiệu rõ về thời điểm. Thống đốc Kazuo Ueda cho biết, BoJ không tăng lãi suất trong cuộc họp tháng 9 do cần duy trì chính sách nới lỏng trong giai đoạn biến động vì thuế quan của Mỹ. Ông nói thêm rằng dù các biện pháp thuế quan đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu, chưa có dấu hiệu lan tỏa đến toàn nền kinh tế.

Ông Ueda khẳng định BoJ sẽ tiếp tục nâng lãi suất nếu tăng trưởng và lạm phát đi đúng hướng dự báo, đồng thời lưu ý rằng kết quả khảo sát doanh nghiệp Tankan mới nhất cho thấy niềm tin của các nhà sản xuất lớn vẫn ở mức tích cực đã củng cố khả năng kịch bản này. Giới đầu tư hiện tin rằng BoJ có thể thực hiện thêm một đợt tăng lãi suất nữa trước khi kết thúc năm, sau lần nâng gần nhất vào tháng 1.

Trung Quốc: Chứng khoán tăng, PMI sản xuất cải thiện

Các chỉ số CSI 300 và Shanghai Composite đều đi lên trong tuần kết thúc ngày 30/9. Thị trường Trung Quốc sẽ đóng cửa từ ngày 1 đến 8/10 để nghỉ Quốc khánh và Tết Trung Thu, và mở cửa trở lại vào ngày 9/10. Tại Hồng Kông, chỉ số Hang Seng tăng 3,88% theo dữ liệu từ FactSet.

Kỳ nghỉ Tuần lễ Vàng - giai đoạn cao điểm tiêu dùng khi hàng trăm triệu người Trung Quốc đi du lịch, mua sắm và ăn uống - được kỳ vọng sẽ thúc đẩy nhóm cổ phiếu tiêu dùng nội địa, từ các doanh nghiệp rượu bia đến hãng hàng không trong nước. Các nhà phân tích theo dõi sát dữ liệu bán lẻ trong tuần lễ này để đánh giá sức khỏe của người tiêu dùng, yếu tố then chốt trong chiến lược tái cân bằng nền kinh tế hướng tới tiêu dùng và dịch vụ của Bắc Kinh.

Trong lĩnh vực kinh tế, Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI) sản xuất chính thức của Trung Quốc cải thiện lên 49,8 trong tháng 9 từ 49,4 trong tháng 8, vượt kỳ vọng thị trường nhưng vẫn dưới ngưỡng 50, phản ánh hoạt động sản xuất tiếp tục thu hẹp. Ngược lại, PMI phi sản xuất – đo lường hoạt động xây dựng và dịch vụ – giảm mạnh hơn dự kiến xuống 50 từ 50,3. Dù PMI sản xuất cải thiện nhẹ, đây là tháng thứ sáu liên tiếp chỉ số ở dưới ngưỡng tăng trưởng, cho thấy đà yếu vẫn kéo dài sang quý III sau nửa đầu năm tăng mạnh.

Ấn Độ: Ngân hàng trung ương giữ nguyên lãi suất, chờ chính sách hiện hành phát huy hiệu quả

Hôm thứ Tư, Ngân hàng trung ương Ấn Độ (RBI) kết thúc cuộc họp chính sách kéo dài ba ngày và thống nhất giữ nguyên lãi suất repo trong khuôn khổ cơ chế điều chỉnh thanh khoản ở mức 5,50%, cùng với việc không thay đổi các lãi suất điều hành khác.

Trong tuyên bố sau cuộc họp, các nhà hoạch định chính sách nhận định rằng kinh tế toàn cầu trong năm nay “kiên cường hơn dự kiến”. Ở trong nước, tăng trưởng “vững chắc” được thúc đẩy bởi tiêu dùng tư nhân mạnh mẽ và đầu tư cố định tăng trưởng ổn định, trong khi khu vực sản xuất tiếp tục phục hồi và hoạt động dịch vụ duy trì đà tăng. RBI cũng đánh giá mùa mưa tốt hơn trung bình đã “cải thiện triển vọng của nông nghiệp và nhu cầu khu vực nông thôn”. Tuy nhiên, ngân hàng trung ương cảnh báo rằng những bất định kéo dài về thuế quan và chính sách thương mại toàn cầu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu.

Về lạm phát, RBI ghi nhận lạm phát toàn phần giảm xuống mức thấp nhất trong tám năm – còn 1,6% (so với cùng kỳ) vào tháng 7, chủ yếu nhờ giá lương thực giảm mạnh. Tuy vậy, cơ quan này dự báo rằng hiệu ứng nền so sánh bất lợi sẽ tạo áp lực tăng lạm phát trở lại trong những tháng cuối năm và kéo dài sang năm 2026.

Dù tăng trưởng kinh tế hiện thấp hơn “mức kỳ vọng” của các nhà hoạch định chính sách, và dù các diễn biến liên quan đến thuế quan có thể khiến tăng trưởng chậm lại, RBI cho rằng cần thận trọng chờ tác động của các biện pháp chính sách trước khi hành động tiếp theo. Những biện pháp này bao gồm ba lần cắt giảm lãi suất trong năm nay (tháng 2, 4 và 6), cùng với các biện pháp tài khóa gần đây như cải cách thuế và điều chỉnh thuế nhập khẩu.

Do đó, RBI quyết định giữ nguyên lãi suất ở thời điểm hiện tại, song ám chỉ xu hướng nới lỏng hơn trong tương lai, khi cho biết các điều kiện kinh tế vĩ mô hiện nay “đã tạo ra dư địa chính sách mới để hỗ trợ tăng trưởng trong thời gian tới.”

Ai Cập: Ngân hàng trung ương hạ lãi suất khi lạm phát tiếp tục hạ nhiệt

Hôm thứ Năm, Ngân hàng Trung ương Ai Cập (CBE) quyết định giảm lãi suất tiền gửi qua đêm thêm 100 điểm cơ bản (1 điểm phần trăm), từ 22,00% xuống 21,00% – đúng như kỳ vọng của thị trường. Các lãi suất chủ chốt khác cũng được điều chỉnh giảm tương ứng.

Trong tuyên bố sau cuộc họp, Ủy ban Chính sách Tiền tệ cho biết tăng trưởng toàn cầu tiếp tục cho thấy dấu hiệu phục hồi, trong khi kỳ vọng lạm phát duy trì ổn định và chính sách tiền tệ toàn cầu được nới lỏng thận trọng. Tuy nhiên, cơ quan cảnh báo rằng tăng trưởng và lạm phát “vẫn dễ tổn thương trước các rủi ro” đến từ căng thẳng địa chính trị và bất định thương mại quốc tế.

Về kinh tế trong nước, CBE ghi nhận GDP thực tế tăng 5,0% trong quý II, cao hơn mức 4,8% của quý I, nhưng vẫn “nhẹ hơn một chút so với tiềm năng”. Ngân hàng trung ương cho rằng áp lực lạm phát từ phía cầu đang được kiểm soát, nhờ chính sách tiền tệ vẫn duy trì ở trạng thái chặt chẽ.

Về lạm phát, lạm phát toàn phần theo năm giảm từ 13,9% trong tháng 7 xuống 12,0% trong tháng 8, trong khi lạm phát cơ bản cũng giảm từ 11,6% xuống 10,7%, chủ yếu do giá thực phẩm giảm mạnh.

Nhìn về phía trước, CBE dự báo lạm phát sẽ tiếp tục giảm dần trong trung hạn, nhưng với tốc độ chậm hơn, và cảnh báo rằng rủi ro tiềm ẩn như căng thẳng khu vực leo thang có thể làm thay đổi triển vọng này.

Tuy nhiên, ngân hàng trung ương khẳng định rằng việc cắt giảm lãi suất 100 điểm cơ bản phù hợp với mục tiêu duy trì lập trường chính sách hợp lý, neo giữ kỳ vọng lạm phát và củng cố xu hướng giảm phát. Dù không cam kết cắt giảm thêm trong tương lai, CBE cho biết sẽ đánh giá quy mô và tốc độ nới lỏng tiền tệ theo từng kỳ họp dựa trên diễn biến thực tế của nền kinh tế.

Đại Hùng