Điện Biên năm đầu nhiệm kỳ Đại hội XV: Phát huy trụ cột Công Thương trong tăng trưởng GRDP

Từ Nghị quyết đến Chương trình hành động

Ngay sau Đại hội XV, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa mới đã khẩn trương cụ thể hóa Nghị quyết thành Chương trình hành động toàn khóa. Tại Hội nghị lần thứ hai, dự thảo Chương trình hành động được xây dựng theo hướng hình thành một hệ thống tương đối đầy đủ các chương trình trọng điểm, nghị quyết, chỉ thị, đề án và danh mục nhóm dự án cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo trong giai đoạn 2025-2030. Đây không chỉ là “bộ khung hành động” ở tầm định hướng, mà còn là căn cứ để từng ngành, từng địa phương xây dựng kế hoạch năm 2025-2026 một cách chủ động, gắn kết giữa quy hoạch, nguồn lực và mục tiêu tăng trưởng.

Tinh thần xuyên suốt trong xây dựng Chương trình hành động là “rõ việc, rõ người, rõ nguồn lực, rõ thời hạn, rõ kết quả”. Điều này được soi chiếu từ chính hệ thống chỉ tiêu định lượng rất cụ thể mà Nghị quyết đã đề ra: tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân cả nhiệm kỳ từ 10 đến 11%/năm; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng bình quân trên 18%/năm; kim ngạch xuất nhập khẩu và thương mại biên giới tăng trên 10%/năm; đến năm 2030, du lịch đóng góp khoảng trên 10% GRDP, kinh tế số chiếm khoảng 20% GRDP. Những con số đó không chỉ là “đích đến” dài hạn mà được “chia nhỏ” thành các bước đi hàng năm, tạo áp lực tích cực buộc hệ thống chính trị phải chuyển từ tư duy nhiệm kỳ sang tư duy quản trị theo kết quả.

Năm đầu nhiệm kỳ cũng là thời điểm then chốt để điều chỉnh quy hoạch phát triển công nghiệp, thương mại biên giới

Báo cáo kết quả phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 10 tháng đầu năm cho thấy GRDP của tỉnh mới ở mức tăng trung bình khá, chưa đạt quỹ đạo mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội XV đặt ra. Trong bối cảnh đó, năm đầu nhiệm kỳ càng trở nên quan trọng với yêu cầu tăng tốc mạnh mẽ ở các khâu có tính lan tỏa cao như giải ngân vốn đầu tư công, chuẩn bị và thu hút các dự án ngoài ngân sách, nâng cao năng lực quản trị địa phương và chất lượng giải quyết thủ tục hành chính. Việc rà soát lại toàn bộ chương trình, đề án giai đoạn 2020-2025, đối chiếu với tinh thần Nghị quyết mới, đang được triển khai để tránh trùng lặp, dàn trải, đồng thời ưu tiên nguồn lực cho các dự án tạo dư địa tăng trưởng dài hạn.

Đối với ngành Công Thương, năm đầu nhiệm kỳ cũng là thời điểm then chốt để điều chỉnh quy hoạch phát triển công nghiệp, thương mại biên giới, năng lượng, bảo đảm bám sát các trục hạ tầng chiến lược (cao tốc, quốc lộ, cửa khẩu, cảng hàng không Điện Biên) và không gian Khu du lịch quốc gia Điện Biên Phủ - Pá Khoang. Những điều chỉnh này sẽ quyết định cách Điện Biên tổ chức lại không gian công nghiệp - dịch vụ, không gian kinh tế biên mậu và chuỗi cung ứng cho du lịch trong 5 đến 10 năm tới.

Cụ thể hóa ba khâu đột phá: thể chế, hạ tầng và du lịch mũi nhọn

Nghị quyết Đại hội XV tỉnh Điện Biên xác định ba khâu đột phá của nhiệm kỳ, tạo “xương sống” cho toàn bộ Chương trình hành động. Đột phá thứ nhất là hoàn thiện cơ chế, chính sách và nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh gắn với chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính. Đột phá thứ hai là hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là giao thông, viễn thông, hạ tầng phục vụ du lịch. Đột phá thứ ba là phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, khai thác tối đa giá trị lịch sử, văn hóa, thiên nhiên và bản sắc các dân tộc.

Ở đột phá về thể chế và môi trường đầu tư, Điện Biên đặt trọng tâm vào việc rà soát, điều chỉnh các chính sách không còn phù hợp, đồng thời xây dựng những cơ chế mới mang tính đặc thù để thu hút nguồn lực cho hạ tầng, nông - lâm nghiệp, du lịch, dịch vụ, năng lượng. Tỉnh xác định rõ phải chuyển mạnh từ “quản lý” sang “phục vụ”, xây dựng hình ảnh chính quyền gần dân, đồng hành cùng doanh nghiệp. Điều đó được cụ thể hóa bằng yêu cầu cải thiện các chỉ số PCI, PAR Index, SIPAS thông qua cắt giảm thủ tục, giảm chi phí tuân thủ, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, tăng tính dự đoán và minh bạch trong chính sách.

Điện Biên tập trung đột phá về thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh gắn với chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính trong nhiệm kỳ 2025–2030.

Đối với đột phá về hạ tầng, chương trình hành động tập trung vào hệ thống giao thông chiến lược, lấy trục cao tốc Sơn La - Điện Biên - Cửa khẩu Tây Trang làm xương sống kết nối nội tỉnh với vùng và quốc tế. Việc chuẩn bị đầu tư, hoàn thiện hồ sơ, giải phóng mặt bằng, cân đối nguồn lực cho tuyến cao tốc này, cũng như các tuyến kết nối quốc lộ 12 với Cửa khẩu A Pa Chải - Long Phú, được đẩy lên từ năm đầu nhiệm kỳ. Bên cạnh giao thông, Điện Biên quan tâm đồng bộ hóa hạ tầng điện, viễn thông, hạ tầng số, phấn đấu đến năm 2030 phủ sóng 4G/5G và internet cáp quang đến 100% khu vực dân cư, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế số và xã hội số.

Đột phá thứ ba về du lịch được xây dựng trên việc nhìn nhận lại đầy đủ vai trò của Di tích quốc gia đặc biệt Chiến trường Điện Biên Phủ, các quần thể di tích, cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa các dân tộc như một nguồn lực phát triển chứ không chỉ là “di sản để tưởng niệm”. Tỉnh ưu tiên đầu tư cho không gian Khu du lịch quốc gia Điện Biên Phủ - Pá Khoang, các dự án đô thị, dịch vụ và du lịch ven hồ, khu nghỉ dưỡng, khu du lịch sinh thái, thể thao trải nghiệm; đồng thời nâng cấp hạ tầng dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực du lịch, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng thời gian lưu trú. Cách tiếp cận này giúp du lịch Điện Biên không chỉ dựa vào yếu tố lịch sử, mà còn kết hợp trải nghiệm, nghỉ dưỡng, văn hóa, ẩm thực, thể thao, từ đó đa dạng hóa nguồn thu, lan tỏa cơ hội sinh kế cho người dân.

Điểm đáng chú ý là cả ba khâu đột phá đều gắn trực tiếp với yêu cầu phát triển ngành Công Thương: thể chế tốt hơn để thu hút đầu tư vào công nghiệp thương mại; hạ tầng hoàn thiện hơn để giảm chi phí logistics, kết nối tốt hơn các vùng sản xuất, cửa khẩu và điểm đến du lịch; du lịch phát triển sẽ kích thích nhu cầu dịch vụ, thương mại, năng lượng, hạ tầng bán lẻ, hệ sinh thái sản phẩm OCOP và hàng hóa đặc trưng của tỉnh.

Công Thương: trụ cột tăng trưởng GRDP giai đoạn 2025–2026

Với cơ cấu kinh tế định hướng đến năm 2030, trong đó tỷ trọng nông - lâm - thủy sản giảm xuống quanh 9 đến 10%, công nghiệp-xây dựng tăng lên trên 27% và dịch vụ khoảng gần 60%, ngành Công Thương được xác định là trụ cột quan trọng trong không gian tăng trưởng của tỉnh. Không chỉ đóng góp vào giá trị gia tăng thông qua công nghiệp chế biến, năng lượng, thương mại nội địa và thương mại biên giới, Công Thương còn giữ vai trò “dẫn dắt” trong tổ chức lại chuỗi cung ứng cho du lịch, dịch vụ, nông nghiệp.

Mục tiêu chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng bình quân trên 18%/năm và kim ngạch xuất nhập khẩu, thương mại biên giới tăng trên 10%/năm là những con số khá tham vọng, phản ánh quyết tâm chuyển từ kinh tế tự cung tự cấp, quy mô nhỏ sang kinh tế hàng hóa, hướng mạnh ra thị trường. Để bám sát quỹ đạo này, giai đoạn 2025-2026 được coi là “nhịp tăng tốc” của các dự án công nghiệp chế biến nông - lâm sản, sản xuất vật liệu xây dựng chất lượng cao, phát triển năng lượng, dịch vụ logistics và thương mại biên mậu qua các cửa khẩu với Lào, Trung Quốc.

Trong lĩnh vực công nghiệp, trọng tâm là phát triển các cơ sở bảo quản, chế biến và chế biến sâu nông - lâm sản gắn với vùng nguyên liệu chủ lực như mắc ca, cà phê, gạo chất lượng cao, cao su…, khuyến khích các dự án sử dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường. Khi các nhà máy chế biến, kho lạnh, trung tâm đóng gói, sơ chế được hình thành, nông sản Điện Biên sẽ có điều kiện nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực.

Về thương mại nội địa, Điện Biên định hướng nâng cấp hệ thống chợ đầu mối, chợ dân sinh, siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện ích, song song với việc phát triển thương mại điện tử và kinh tế số trong lưu thông hàng hóa. Các sản phẩm OCOP, nông sản đặc trưng, hàng thủ công mỹ nghệ, đặc sản vùng cao… được hỗ trợ tiêu thụ qua nền tảng số, gắn với logistics và thanh toán không dùng tiền mặt. Đối với thương mại biên giới, việc hoàn thiện hạ tầng cửa khẩu, kho bãi, bến bãi, trung tâm logistics, nâng chất lượng dịch vụ hải quan, kiểm dịch, vận tải, được xem là chìa khóa để giảm chi phí giao dịch, tăng sức cạnh tranh hàng hóa.

Nếu các mục tiêu này được triển khai quyết liệt, đóng góp của ngành Công Thương vào GRDP giai đoạn 2025–2026 không chỉ thể hiện ở con số tăng trưởng mà còn ở việc mở rộng không gian thị trường, tạo thêm việc làm, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao năng suất và thu nhập cho người dân. Ngành Công Thương vì thế được kỳ vọng sẽ là lực kéo quan trọng giúp Điện Biên bù đắp khoảng cách tăng trưởng trong năm 2025, tạo nền vững chắc cho giai đoạn giữa và cuối nhiệm kỳ.

Các cơ sở bảo quản, chế biến và chế biến sâu nông – lâm sản gắn với vùng nguyên liệu mắc ca, cà phê, gạo chất lượng cao, cao su đang được Điện Biên ưu tiên phát triển để nâng giá trị gia tăng và mở rộng thị trường.

Chuyển đổi số, cải cách hành chính: nâng chất lượng dịch vụ cho người dân và doanh nghiệp
Song hành với các đột phá về thể chế, hạ tầng và du lịch, Nghị quyết Đại hội XV nhấn mạnh khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số như “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt mô hình phát triển xanh, thông minh, bền vững. Điện Biên đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% khu vực có dân cư được phủ sóng 4G/5G, 100% dịch vụ công trực tuyến đủ điều kiện được cung cấp trên môi trường số, 100% cơ sở dữ liệu cấp tỉnh được số hóa, liên thông; tỷ lệ người dân có tài khoản định danh điện tử đạt 100%. Những mục tiêu này được cụ thể hóa thông qua Đề án Chuyển đổi số giai đoạn 2021–2025, định hướng đến 2030 và các kế hoạch chuyển đổi số hàng năm.

Trong cải cách hành chính, tỉnh tiếp tục hoàn thiện mô hình “một cửa, một cửa liên thông” theo hướng hiện đại, liên thông đa cấp, đa ngành, sử dụng triệt để chữ ký số, hồ sơ điện tử, hệ thống theo dõi tình trạng giải quyết thủ tục. Các thủ tục liên quan đến đăng ký kinh doanh, đầu tư, đất đai, xây dựng, thuế, bảo hiểm, đăng ký phương tiện… được chuẩn hóa, số hóa, tiến tới xử lý hoàn toàn trên môi trường số ở mức độ 3–4. Người dân, doanh nghiệp có thể theo dõi quá trình xử lý hồ sơ, hạn chế tiếp xúc trực tiếp, giảm thời gian, chi phí và rủi ro phát sinh tiêu cực.

Các chỉ số cải cách hành chính và năng lực cạnh tranh cấp tỉnh có xu hướng cải thiện là tín hiệu tích cực, song áp lực đối với bộ máy vẫn rất lớn khi kỳ vọng của người dân, doanh nghiệp ngày càng cao. Vì vậy, tỉnh coi việc nâng thứ hạng PCI, PAR Index, SIPAS không chỉ là câu chuyện con số, mà là thước đo niềm tin đối với bộ máy chính quyền. Nhiều giải pháp mềm như tăng đối thoại với doanh nghiệp, công khai minh bạch quy hoạch, quy trình, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, xử lý nghiêm cán bộ nhũng nhiễu… đang được lồng ghép trong các kế hoạch chuyển đổi số và CCHC.

Ở góc độ xã hội, các chương trình bồi dưỡng kỹ năng số cho người dân, hộ kinh doanh, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ được đẩy mạnh. Khi người dân quen với việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán điện tử, thương mại điện tử, du lịch thông minh…, chi phí giao dịch xã hội sẽ giảm, hiệu quả sử dụng nguồn lực tăng lên. Đối với ngành Công Thương, chuyển đổi số không chỉ dừng ở việc số hóa quy trình quản lý nhà nước, mà còn gắn với xây dựng sàn giao dịch điện tử cho sản phẩm chủ lực, ứng dụng dữ liệu lớn trong xúc tiến thương mại, dự báo thị trường, phát triển chuỗi cung ứng thông minh.

Với một xuất phát điểm còn nhiều khó khăn, việc triển khai đồng bộ Chương trình hành động năm đầu nhiệm kỳ, cụ thể hóa ba khâu đột phá, phát huy trụ cột Công Thương trong tăng trưởng GRDP, đẩy nhanh các dự án hạ tầng - du lịch, gắn với chuyển đổi số và cải cách hành chính, sẽ quyết định mức độ hiện thực hóa tầm nhìn mà Nghị quyết Đại hội XV đã đề ra. Nếu giữ vững được quyết tâm chính trị, vận hành linh hoạt nguồn lực và tận dụng tốt cơ hội từ hội nhập, Điện Biên có cơ sở để từng bước trở thành tỉnh phát triển theo hướng kinh tế xanh, thông minh, bền vững, vươn lên nhóm khá trong khu vực vào năm 2030.

Bảo Vy