Điện Biên đề xuất các định hướng tập trung thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Đồng chí Lê Thành Đô, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên kiểm tra và chỉ đạo xã Mường Luân tập trung thực hiện các dự án thành phần thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Không những thế, kết quả thực hiện các dự án, tiểu dự án từ Chương trình còn góp phần bảo đảm an ninh, chính trị, trật tự xã hội, bảo đảm quốc phòng, ổn định biên giới trên địa bàn tỉnh Điện Biên…

Đổi thay đời sống người dân miền núi, biên giới

Khẳng định hiệu quả, tính nhân văn của chương trình, đồng chí Lò Văn Cương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Điện Biên cho biết: Chương trình là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Với Điện Biên, dù triển khai chương trình trong bối cảnh chịu nhiều ảnh hưởng, khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, song được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; sự giúp đỡ, hướng dẫn kịp thời của các bộ, ngành Trung ương, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự chung sức đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân các dân tộc nên việc tổ chức triển khai chương trình đạt kết quả toàn diện, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc trên địa bàn.

Ngoài nguồn lực hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, mỗi ngôi nhà của đồng bào dân tộc thiểu số ở biên giới được hoàn thành còn có công sức của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh Điện Biên.

Đồng chí Lò Văn Cương cho biết thêm, việc triển khai thực hiện chương trình đã được gắn với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội chung của tỉnh, trong đó tập trung vào các lĩnh vực như: giao thông, thủy lợi, điện sinh hoạt nông thôn, văn hóa, giáo dục, y tế, nông nghiệp… tạo tiền đề để thu hút người dân tham gia phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, thu nhập của nhân dân trên địa bàn tỉnh.

Trong giai đoạn 2021-2025, tốc độ tăng trưởng kinh tế hằng năm của Điện Biên đều đạt 7% trở lên (2 năm đạt và vượt chỉ tiêu là 10% trở lên); thu nhập bình quân đầu người đạt 47,87 triệu đồng/người/năm. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Điện Biên đã giảm còn 21,29% (so với năm 2021 giảm 13,61%); riêng tỷ lệ hộ nghèo trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số chỉ còn 27,39% (giảm 17,56% so với năm 2021).

Cũng từ kết quả thực hiện các dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong 5 năm qua đã tác động tích cực về môi trường, sinh thái. Dễ nhận thấy nhất là kết quả phát triển kinh tế luôn đi đôi với bảo vệ môi trường, do vậy các chỉ tiêu môi trường, điều kiện sống, tỷ lệ che phủ rừng của Điện Biên tăng tỷ lệ thuận với các chỉ tiêu kinh tế.

Lấy dẫn chứng tỷ lệ dân số vùng nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh và tỷ lệ che phủ rừng, đồng chí Lò Văn Cương, nêu rõ: năm 2021 toàn tỉnh mới có 87,12% dân số ở nông thôn, biên giới, vùng cao trong tỉnh được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh thì đến nay, sau 5 năm triển khai chương trình đã có thêm hàng chục công trình nước sinh hoạt được đầu tư xây mới, sửa chữa đã góp phần nâng tỷ lệ dân số ở nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh lên 91,32%.

Cũng trong thời gian này, tỷ lệ che phủ rừng của Điện Biên năm 2021 mới đạt 42,96% thì đến nay đã đạt 44,5% đưa Điện Biên vào nhóm tỉnh miền núi có tỷ lệ che phủ rừng đạt khá, góp phần quan trọng bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước sản xuất, kinh doanh cho Điện Biên và nhiều tỉnh trong khu vực. Không những thế, kết quả của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn tác động tích cực đến tập quán, ý thức các nhóm đối tượng thụ hưởng.

Đồng chí Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên cho biết: Việc thiết kế chương trình theo cơ chế hỗ trợ có sự tham gia, đối ứng của nhân dân đã dần nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của nhân dân trong công tác phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập của chính các hộ dân. Từ đó, thu hút người dân chủ động tham gia vào công tác bàn, lập kế hoạch, giám sát quá trình thực hiện các dự án trong suốt thời gian triển khai chương trình.

Đề xuất nhiều định hướng phù hợp

Để tiếp tục triển khai và triển khai hiệu quả chương trình tại địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2026-2030 trên địa bàn, vừa qua tỉnh Điện Biên đã chủ động đề xuất định hướng về đối tượng, điều chỉnh tích hợp các nội dung tiểu dự án theo cùng nhóm đối tượng để tránh chồng chéo, bảo đảm chương trình đem lại hiệu quả nhiều mặt.

Đồng chí Nguyễn Thanh Sơn, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Điện Biên cho biết: Về đối tượng thụ hưởng, địa bàn tập trung đầu tư hỗ trợ thì Điện Biên đề xuất các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hộ gia đình, cá nhân người dân tộc thiểu số; hộ gia đình, cá nhân người dân tộc Kinh thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo sinh sống ở xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Đồng chí Nguyễn Văn Tăng (thứ 3 từ phải sang) Bí thư Đảng ủy xã Tìa Dình thăm, động viên người dân trên địa bàn tích cực thực hiện các dự án hỗ trợ sản xuất để xóa đói giảm nghèo bền vững.

Về các dự án thuộc chương trình, Điện Biên đã đề nghị điều chỉnh, tích hợp các nội dung, tiểu dự án, dự án có cùng đối tượng, phương thức thực hiện để tránh trùng lắp, chồng chéo. Cụ thể, các dự án có nội dung tuyên truyền thì xem xét bố trí chung vào một tiểu dự án hoặc dự án để tránh chồng chéo nội dung và đối tượng giữa các chương trình mục tiêu quốc gia.

Cùng với đó, cần có đánh giá, nghiên cứu mở rộng đối tượng thụ hưởng trong một số dự án thành phần thuộc chương trình. Cụ thể, đối với nội dung hỗ trợ nhà ở thuộc Dự án 1 cần bổ sung đối tượng là hộ đồng bào dân tộc thiểu số cận nghèo; hộ cận nghèo dân tộc Kinh sinh sống tại xã đặc biệt khó khăn, thôn đặc biệt khó khăn; Dự án 2 cần nghiên cứu bổ sung đối tượng hộ gia đình, cá nhân sống ở địa bàn vùng dân tộc thiểu số, địa bàn thường xuyên xảy ra thiên tai hoặc có nguy cơ xảy ra thiên tai cần phải bố trí, sắp xếp ổn định dân cư.

Với riêng Tiểu dự án 1, Dự án 3 cần bổ sung các đối tượng được hỗ trợ tại địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Tiểu dự án 2 Dự án 3 bổ sung đối tượng là hộ dân tộc thiểu số; Tiểu dự án 1, Dự án 5, cần bổ sung nội dung đầu tư cơ sở vật chất cho các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Về cơ cấu nguồn vốn thực hiện các dự án, tỉnh Điện Biên đề xuất tăng nguồn vốn đầu tư, giảm nguồn vốn sự nghiệp, tăng nguồn vốn cho vay ủy thác qua ngân hàng chính sách-xã hội (chuyển nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc tiểu dự án 2, dự án 3 sang hình thức hỗ trợ lãi suất đối với các dự án/kế hoạch liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, các dự án/phương án sản xuất cộng đồng); tăng định mức các dự án có nội dung hỗ trợ trực tiếp cho người dân như hỗ trợ nhà ở, hỗ trợ đất sản xuất (chuyển đổi nghề), hỗ trợ bảo vệ rừng, hỗ trợ khoán bảo vệ rừng, hỗ trợ học nghề, giải quyết việc làm; tăng định mức hỗ trợ các dự án sử dụng vốn đầu tư phát triển như: hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng các xã đặc biệt khó khăn, thôn đặc biệt khó khăn, đầu tư đường đến trung tâm xã, đường liên xã, đường trục xã, đầu tư trạm y tế xã...

Để bảo đảm nguồn lực tổng thể chương trình trong giai đoạn 2026-2030, tỉnh Điện Biên dự kiến nhu cầu vốn khoảng 15.731 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Trung ương hơn 14.727 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương là 736 tỷ đồng; vốn huy động hợp pháp khác hơn 80 tỷ đồng và vốn tín dụng chính sách 187 tỷ đồng.

Riêng đề xuất, kiến nghị tỉnh Điện Biên đã đề nghị Bộ Dân tộc và Tôn giáo sớm tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định về phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo trình độ phát triển làm cơ sở xác định đối tượng, địa bàn ưu tiên đầu tư hỗ trợ. Đồng thời đề nghị có hướng dẫn về công tác khen thưởng các địa phương, các cơ quan, đơn vị, cá nhân đạt kết quả xuất sắc trong tổ chức thực hiện chương trình bằng việc ban hành tiêu chí xác định, cơ cấu khen thưởng và bố trí kinh phí để kịp thời động viên, khen thưởng các cơ quan, đơn vị, tổ chức cá nhân có thành tích xuất sắc trong tổ chức thực hiện chương trình.

Bài, ảnh: LÊ LAN-HẠNH PHƯƠNG